Ruim 22.000 mensen hebben een aanvraag gedaan voor een speciale schadevergoeding van 5000 euro voor slachtoffers van geweld in de jeugdzorg. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid rekende aanvankelijk op zo'n 2000 aanvragen, dat zijn er dus al ruim tien keer zoveel.
Driekwart van de kinderen die vanaf 1945 in de jeugdzorg werden opgevangen - in pleeggezinnen en instellingen - kreeg te maken met fysiek, seksueel of psychisch geweld of was daar getuige van. 1 op de 10 was zelf slachtoffer.
Dat bleek uit een groot onderzoek in 2019 door een speciale commissie onder leiding van hoogleraar pedagogiek Micha de Winter. De kinderen werden decennialang onvoldoende beschermd door de overheid, was de conclusie.
Excuses kabinet
De toenmalige ministers Hugo de Jonge van Volksgezondheid en Sander Dekker van Rechtsbescherming boden hun excuses aan.
Naast die excuses maakte de overheid in februari 2020 bekend dat slachtoffers via het Schadefonds Geweldsmisdrijven een aanvraag kunnen doen voor een schadevergoeding van 5000 euro. Mensen die tientallen jaren geleden slachtoffer werden kunnen dit doen, maar ook veel recentere slachtoffers.
Op grote schaal werd al aanvraag gedaan en dat kan nu nog heel even, tot 1 januari 2023.
De cijfers:
- Ruim 22.000 aanvragen kwamen al binnen.
- Het fonds verwacht tussen de 23.000 en 24.000 uit te komen.
- Het toekenningspercentage zit tussen de 80 en 85 procent.
- In totaal is nu 47 miljoen uitgekeerd.
- De wachttijd is ongeveer 6 maanden.
Dominique Meijer (37) werd in een pleeggezin geplaatst toen ze anderhalf jaar oud was. Dat speelde dus vanaf eind jaren '80. Tot haar zestiende werd ze daar op verschillende manieren misbruikt, onder meer seksueel.
'Wat doe je ermee?'
Na lang twijfelen, deed ze een aanvraag voor de schadevergoeding. Ze heeft de 5000 euro inmiddels ontvangen, met een dubbel gevoel. "De erkenning die ik op deze manier kreeg, deed meer met me dan ik had verwacht. Maar het voelt ook een beetje als een afkoopsom."
Wat doe je met zo'n vergoeding, vroeg Dominique zich af. Koop je er bijvoorbeeld gewoon een nieuwe koelkast van? "Ik weet door het dubbele gevoel nog niet zo goed wat ik ermee moet, maar ik heb in ieder geval al een riante donatie gedaan aan Stichting voor Ons."
Slachtoffers kunnen dus nog een paar dagen een aanvraag doen voor een schadevergoeding. Het Schadefonds schrijft op haar website extra medewerkers te hebben aangenomen om het groot aantal aanvragen te behandelen. Toch moeten mensen nu zo'n dertig weken wachten op een beslissing. "We werken er hard aan die periode te verkorten."
Namens de lotgenotenclub Stichting voor Ons pleit Dominique ervoor dat ook na 1 januari nog een vergoeding kan worden aangevraagd. "Veel slachtoffers weten nog steeds niet dat de mogelijkheid er is. Of ze zijn er gevoelsmatig nog niet aan toe. Waarom zou je het niet verlengen?
De Glind
Vorige maand dienden de PvdA en GroenLinks nog een motie in om de termijn te verlengen. Reden daarvoor was het grote aantal meldingen over mishandelingen in het speciale Jeugddorp De Glind voor pleegkinderen, in de jaren '90, waar Omroep Gelderland over schreef.
Veel van de slachtoffers uit De Glind zouden volgens de indienende partijen nog niet op de hoogte zijn van de mogelijkheid om 5000 euro schadevergoeding aan te vragen, maar de motie werd weggestemd.
RTL Nieuws stelde het ministerie van Justitie en Veiligheid de vraag: waarom niet verlengen? Het ministerie geeft aan dat 'dergelijke tegemoetkomingen altijd tijdelijk zijn' en dat vergelijkbare regelingen twee jaar liepen.
Bovendien stelt het ministerie: "Inmiddels zijn meer dan 20.000 aanvragen gedaan. Daaruit kan worden afgeleid dat de regeling ruime bekendheid geniet."
'Opnieuw onder de aandacht gebracht'
Na het recente debat met de Tweede Kamer hebben 'alle relevante websites' nog eens aandacht voor de regeling gevraagd, staat in een schriftelijke reactie. Het gaat dan onder meer om de websites van Slachtofferhulp Nederland, het Schadefonds en een eerder speciaal opgezet informatiepunt van het Trimbos Instituut.
Het ministerie gaat niet in op het argument dat sommige slachtoffers wellicht pas later met hun verhaal naar buiten willen of durven komen.
Ook vroeg RTL Nieuws hoe het ministerie kijkt naar het aantal aanvragen, dat dus ruim tien keer hoger is dan werd verwacht. Het antwoord daarop is: "Dit is waar de regeling voor bedoeld is: zoveel mogelijk slachtoffers een financiële tegemoetkoming geven." En daarmee dus erkenning.
Het ministerie geeft aan dat iedereen die er recht op heeft de 5000 euro krijgt, ook al komt het aantal aanvragen fors hoger uit dan voorzien.
