Straten in hoofdstad Peking zijn uitgestorven. Winkels zijn gesloten en restaurants nagenoeg leeg. Niet omdat de Chinese overheid strikte coronaregels oplegt, maar omdat de stad kampt met een besmettingsgolf. Ruim een week geleden liet China het zerocovidbeleid los, nu maakt opluchting plaats voor onrust.
De campus van de Tsinghua University in Peking was voor de Nederlandse Martijn de Geus een relatief rustige en onbezorgde plek om tijdens de pandemie te werken en wonen. Maar deze week staat alles op zijn kop.
De 35-jarige universitair docent kreeg voor het eerst corona en zag iedereen om hem heen ziek worden. "Ik belde collega's en studenten om me ziek te melden, maar ook zij bleken ineens allemaal covid te hebben." De campus ligt nu zo goed als stil. Net als delen van de hoofdstad.
Geen testen
Peking lijkt als eerste grote Chinese stad te maken te hebben met een enorme uitbraak van het virus. Volgens de autoriteiten is niet te achterhalen hoe groot de uitbraak precies is, omdat veel mensen niet meer worden getest.
In China gold tot vorige week nog een zerocovidbeleid. Bij enkele besmettingen volgden harde lockdowns, er werd massaal getest en scholen en bedrijven werden acuut gesloten. China wist daarmee het aantal besmettingen en doden laag te houden.
Maar na veel kritiek en uitzonderlijk hevige protesten tegen dat beleid deed de overheid flinke concessies. Lockdowns zijn nu alleen lokaal, reizen mag weer, testen voor openbare gelegenheden is niet meer nodig en je mag thuis in isolatie in plaats van in een faciliteit van de overheid.
De opluchting onder veel Chinezen was aanvankelijk groot, maar er zijn nu ook zorgen. Er is een run op griepmedicijnen en daardoor ook een tekort. Ook staan er voor sommige klinieken lange rijen mensen met coronaklachten. "Ik ben bang dat ik het ook zal krijgen, het gaat nu zo snel", zegt de 20-jarige Xie tegen persbureau Reuters.
Geen huisarts
De overheid roept mensen die milde klachten hebben op om thuis uit te zieken, om zo te voorkomen dat ziekenhuizen en personeel overbelast worden. Door het ontbreken van een huisartsensysteem zoals we dat in Nederland kennen, gaan veel mensen direct naar het ziekenhuis. Zelfs voor kwalen die niet ernstig zijn, zo vertelt een professor gezondheidszorg aan persbureau AP. Volgens hem kan dat tot grote problemen in de zorg leiden.
En die problemen lijken op sommige plekken al begonnen. In ziekenhuizen in Peking zou tot 80 procent van het personeel besmet zijn, schrijft The Guardian. Artsen en verpleegkundigen wordt gevraagd om door te werken, ondanks dat ze corona hebben. Operaties worden uitgesteld, tenzij het 'levensbedreigend' is.
En dan is de gezondheidszorg in de grote steden nog goed geregeld. Er is angst voor een uitbraak in landelijke gebieden, waar de zorg veel minder is toegerust op veel besmettingen. China heeft in allerijl tienduizenden coronaklinieken geopend in het hele land, in de hoop de toestroom op te kunnen vangen.
Een voorbode
"De afgelopen weken zagen we door heel China al meer besmettingen, maar wat er nu in Peking gebeurt heeft echt een veel grotere schaal", zegt correspondent Roland Smid. Zelf woont Smid in Shanghai en ook daar nemen besmettingen toe, maar het leven gaat daar vooralsnog redelijk normaal door. "Je ziet wel dat mensen weer overal mondkapjes dragen en afstand houden." Hij verwacht dat Peking een voorbode is voor andere Chinese steden.
De enige besmettingscijfers die China momenteel rapporteert, zijn bevestigde gevallen die zijn vastgesteld in openbare testfaciliteiten. Veel mensen testen thuis en die uitslagen worden niet officieel gedeeld. "Het maakt het moeilijk om een volledig beeld te krijgen van de besmettingen", zegt Smid. Maar ook uit berichten via sociale media blijkt dat veel mensen besmet zijn.
Solidair
Bij veel van die mensen verloopt de ziekte mild. Ook bij de Nederlandse Martijn de Geus. Hij was drie dagen 'goed ziek', maar kon al snel weer naar buiten. "Het is fijn dat je nu geen verplichting meer hebt om in quarantaine te blijven. Als je negatief test, kun je weer de straat op." Wel ziet hij dat veel mensen solidair zijn met elkaar en extra voorzichtig zijn en thuisblijven.
Want er zijn grote zorgen over de oudere bevolking. Het grootste deel van de Chinezen is gevaccineerd, maar miljoenen ouderen hebben geen boosterprik gehad. De Chinese overheid richt zich nu met lokale campagnes op die ouderen. "Medewerkers gaan van deur tot deur om mensen aan te sporen de prik te nemen", zegt Roland Smid.
Zonder die booster zouden een miljoen Chinezen kunnen overlijden door corona, blijkt uit een recent onderzoek van de universiteit van Hongkong. Dat aantal zou volgens de onderzoekers flink kleiner zijn als China in deze beginfase van de versoepelingen zorgt dat veel mensen zich laten vaccineren.
Soepel
China probeert ondertussen vertrouwen uit te stralen. "We zullen soepel door de piek van de pandemie komen", zei een woordvoerder van de regering woensdag tijdens een persconferentie.
Nu de overheid het zerocovidbeleid heeft losgelaten, nemen bedrijven en instellingen hun eigen maatregelen. Sommige scholen beginnen weer met digitaal onderwijs en verzorgingstehuizen laten geen bezoekers meer binnen. "We breken ons hoofd over de veiligheid van onze ouderen", laat een verzorgingstehuis in Shanghai weten.
Dat in hoofdstad Peking veel mensen maatregelen nemen, is duidelijk. "Het is er nu compleet uitgestorven als ik mijn twee honden uitlaat", zegt Martijn de Geus. Toch hoopt hij dat door de vele besmettingen de piek ook snel voorbij zal zijn. "Ik vroeg mijn collega's al of we volgende week weer kunnen afspreken." Die vrijheid is er nu wel. Het echte effect van de versoepelingen moet de komende weken verder duidelijk worden.
