Het kabinet blijft vooralsnog van plan om op 19 december excuses aan te bieden voor het slavernijverleden. Dat stellen meerdere mensen die vandaag aanwezig waren bij het overleg tussen de regering en belangengroepen op het Catshuis. Vrijdag tijdens de ministerraad hakt het kabinet de knoop door.
Eerder lekte uit dat de Nederlandse regering van plan is excuses aan te bieden voor het slavernijverleden. Volgens het plan zullen diverse bewindslieden op 19 december excuses uitspreken in Nederland en in andere delen van het koninkrijk zoals Suriname en het Caribisch gebied.
Storm van kritiek
Kort na het uitlekken van dit plan, uitten verschillende belangengroepen forse kritiek. Vooral de datum is een heet hangijzer: meerdere groepen vonden dat de excuses op 1 juli 2023 gemaakt moeten worden, wanneer het 160 jaar geleden is dat de slavernij werd afgeschaft. Zij spanden zelfs een kortgeding aan om dit voor elkaar te krijgen.
Ook werd er geklaagd dat de regering deze groepen te weinig betrok bij de plannen en te eenzijdig te werk ging. Daarnaast viel de afvaardiging van minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) naar Suriname om namens Nederland te spreken verkeerd, omdat Weerwind zelf een nazaat van tot slaaf gemaakte mensen is. Anderen eisten dat de excuses uitgesproken worden door koning Willem-Alexander.
Het kabinet maakte vandaag ook bekend dat vicepremier Sigrid Kaag donderdag afreist naar Suriname, om ook daar de plooien glad te strijken.
Vandaag vonden er, net als vorige week, de hele dag gesprekken plaats op het Catshuis tussen de regering en belangengroepen. Sigrid Kaag leidde deze gesprekken vandaag omdat premier Rutte verhinderd was. Achteraf sprak ze over 'intensieve, maar waardevolle' gesprekken.
'Onbehoorlijk bestuur'
Advocate Joancy Breeveld was ook aanwezig, maar blijft van mening dat de datum veranderd moet worden. "Excuses moeten op 1 juli plaatsvinden zodat we er naartoe kunnen werken. Dat we precies weten waarvoor de excuses worden aangeboden, dat is nu niet duidelijk." Ze is van plan om het kort geding door te zetten. "Wij voelen ons opgeroepen om op te komen voor onze nazaten."
Glenn Codfried, die ook uitstel van de excuses wil afdwingen via de rechter, ziet een 'onbehoorlijke manier van besturen'. Hij hoopt dat het kabinet zich nog bedenkt. Volgens hem wil de regering haast maken, omdat anders misschien de steun voor excuses in de samenleving afneemt. Dat vindt hij echter een 'non-argument'. Hoe de meerderheid erover denkt 'interesseert me niet', zegt de presentator van een Surinaamse radiozender in Amsterdam. "Een meerderheid hoeft geen gelijk te hebben, het gaat om rechtvaardigheid."
Intussen groeit bij meerdere fracties in de Tweede Kamer het chagrijn over de lijst met eisen die de belangengroepen stellen. Vandaag stelde Armand Zunder, voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie Suriname (NRCS), bijvoorbeeld dat de Nederlandse excuses voor het slavernijverleden gepaard moeten gaan met een reparatieprogramma van miljarden euro's.
De VVD heeft al laten weten tegen herstelbetalingen te zijn als er excuses komen. Als het aan Kamerlid Pim van Strien ligt, wordt er ook aan de 'andere bizarre eisen' geen gehoor gegeven. Hij vindt dat 'dit excuusproces steeds extremere vormen aanneemt', twitterde hij maandag. "Dit ging over een schandvlek uit het verleden. Maak er geen etnische kwestie in het heden van. Dat is onkies."
Coalitiepartner CDA vindt dat excuses gemeend moeten zijn, maar dat het vreemd is als er voorwaarden aan worden gesteld. PVV-leider Geert Wilders viel van zijn stoel toen hij de eisen zag. Hij vindt het ook 'totale gekkigheid' dat minister Sigrid Kaag nog deze week naar Suriname gaat om de daar ontstane irritatie glad te strijken.
"Over wat een historisch excuus had moeten, woedt nu al weken een verhitte discussie", zegt Floor Bremer, politiek verslaggever van RTL Nieuws. "Elke organisatie heeft weer nieuwe eisen, maar in de coalitie hoor je dat er sowieso geen herstelbetalingen gaan komen."
