Als onlineslijterijen niet stoppen met uitgesteld betalen (bnpl) als betaalmethode, zal het kabinet met wettelijke maatregelen komen om dat af te dwingen. "Dit is een relatief nieuw, snelgroeiend fenomeen waarvan de risico's steeds duidelijker zichtbaar worden."
Dat schrijft staatssecretaris Maarten van Ooijen (Volksgezondheid) in antwoord op vragen van CDA, PvdA en ChristenUnie.
Rekening uitstellen
Uitgesteld betalen, ook wel buy now pay later genoemd, is de snelst groeiende onlinebetaalmethode en maakt mogelijk dat consumenten de rekening voor hun aankopen met 30 tot 60 dagen uitstellen.
Uit onderzoek van RTL Nieuws bleek eerder dat ook steeds meer onlineslijterijen samenwerken met bnpl-apps zoals Klarna of Riverty. Onder meer marktleider Gall&Gall, maar ook websites zoals Drankgigant.nl en Wijnvoordeel.nl bieden de mogelijkheid om drank te bestellen en de rekening pas veel later te betalen.
Drempelverlagend
Een opmerkelijke ontwikkeling, waarschuwden organisaties zoals Jellinek en Trimbos Instituut. De alcoholwetgeving en het Nederlandse preventiebeleid zijn erop gericht om de aanschaf van alcohol steeds minder makkelijk te maken, terwijl bnpl-apps de drempel om alcohol te kopen juist verlagen.
De staatssecretaris is het daarmee eens. "Ik deel de zorgen dat deze betaalmethode (kwetsbare) doelgroepen kan aanmoedigen om meer alcohol te bestellen en zo de kans op alcoholgebruik en alcohol gerelateerde schade kan vergroten", schrijft Van Ooijen. "Dit geldt in het bijzonder voor bnpl-betaaldiensten, omdat deze bijzonder laagdrempelig in gebruik zijn."
Wettelijke maatregelen
Marktleider Gall&Gall liet eerder al aan RTL Nieuws weten dat het bedrijf openstaat voor een gesprek met preventieorganisaties over een alternatief voor Klarna. De staatssecretaris vraagt andere onlineslijterijen het voorbeeld van Gall&Gall te volgen. "Van een aantal slijterijen heb ik al signalen gekregen dat ze gaan kijken naar andere mogelijkheden om binnen het wettelijke kader geen gebruik meer te maken van de bnpl-betaaldiensten", schrijft Van Ooijen. "Ik ben bereid dit ook bij andere partijen onder de aandacht te brengen."
Maar als de branche zelf geen einde maakt aan alcohol op afbetaling, komt Van Ooijen met regels, kondigt hij aan. "Als slijterijen niet stoppen, dan ben ik bereid om wettelijke maatregelen te onderzoeken en hierover in gesprek te gaan met mijn collega's binnen het kabinet."
Groeiende risico's BNPL
Bij de herziening van de Alcoholwet in 2021 zijn geen extra regels opgenomen voor alcohol op krediet. Het heeft er alle schijn van dat de snelle groei van bnpl-apps bij onlineslijterijen het kabinet heeft verrast. "Bij het opstellen van de Alcoholwet is dit onderwerp niet als aandachtspunt naar voren gekomen", schrijft Van Ooijen aan de Kamer.
Van Ooijen waarschuwt nu dat de groei van uitgesteld betalen met steeds meer risico's gepaard gaat. Het kabinet sluit zich daarmee aan bij de waarschuwing van de Autoriteit Financiële Markten, die ook strengere regelgeving bepleit.
Uit een marktverkenning van de AFM kwam eerder naar voren dat tot 20 procent van de gebruikers van bnpl-apps geconfronteerd wordt met aanmaningskosten, omdat zij de rekening niet op tijd voldoen. Jongeren tussen de 18 en 24 jaar blijken bijzonder kwetsbaar, tot zes procent van hen komt na gebruik van bnpl-apps in een incassoprocedure terecht.
Miljoenen transacties
Bij 'uitgesteld betalen' schieten apps zoals Klarna, Riverty, Tinka of Billink de rekening van een consument voor aan de webwinkel. Zowel de consument als de webwinkel betaalt hiervoor een klein bedrag aan deze apps. Vervolgens bieden deze apps consument de mogelijkheid om de rekening pas veel later renteloos aan hen terug te betalen, variërend van twee weken tot twee maanden.
Volgens de AFM wordt inmiddels 8 procent van alle onlinetransacties voldaan via uitgesteld betalen, marktonderzoekers verwachten dat dit doorgroeit naar 30 procent. Jaarlijks gaat het om miljoenen transacties. De AFM is groot voorstander van extra wetgeving om consumenten te beschermen tegen de risico's van uitgesteld betalen.
Gedupeerd door uitgesteld betalen?
Ben jij of ken jij iemand die door uitgesteld betalen in incassoprocedures terecht is gekomen? Zijn jouw schulden deels te wijten aan bnpl-apps? Dan komt de redactie van RTL Nieuws graag met jou in contact via onderzoek@rtl.nl.
