De excuses die de Nederlandse regering wil uitspreken voor het slavernijverleden, moeten gericht zijn aan duidelijke partijen, zodat die partijen ze ook kunnen aanvaarden. Ook hoe de excuses worden geformuleerd, met welke rituelen ze gepaard gaan en wanneer ze precies worden aangeboden spelen een belangrijke rol. Dat staat in een formeel memorandum dat het Surinaamse Nationaal Comité Slavernijverleden heeft gepubliceerd.
Een andere belangrijke eis van het comité is dat ook de nazaten van tot slaaf gemaakten gecompenseerd worden voor de behandeling die hun voorvaderen hebben ondergaan. Deze eis voor compensatie is volgens het comité logisch 'omdat de dwangarbeid en de onmenselijke behandeling van de tot slaaf gemaakten hebben geleid tot de grote structurele rijkdom van Nederland', staat in het memorandum.
Kritiek op datum en sprekers
Nederland is van plan op 19 december op meerdere plekken in de wereld excuses te maken voor het slavernijverleden. Nadat dit voornemen uitlekte, barstte een publieke discussie los over de voorwaarden waaronder dat gebeurde. Sommige belangengroepen vinden dat de excuses op 1 juli uitgesproken moeten worden, wanneer het 160 jaar geleden is dat de slavernij werd afgeschaft.
Ook was er discussie over wíe de excuses maakt. Sommige groepen vinden dat koning Willem-Alexander dat moet doen, en niet premier Rutte. Ook is er kritiek op dat minister Franc Weerwind in gekozen om de excuses in Suriname uit te spreken, omdat Weerwind zelf afstamt van Surinaamse tot slaaf gemaakte mensen.
Afgelopen week spanden enkele belangengroepen een kortgeding aan om de excuses uit te stellen.
Overleg in Catshuis
Een groep belanghebbenden was afgelopen donderdag uitgenodigd in het Catshuis om een en ander uit te praten. Bij dat Catshuisoverleg waren ook vertegenwoordigers van het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden aanwezig, alsook organisaties en mensen die zich bezighouden met het slavernijverleden. Dinsdag is er opnieuw een overleg in het Catshuis.
We vroegen Franc Weerwind zelf naar zijn mening over de kritiek:
Weerwind over excuses slavernij: 'Ik ben me zeer bewust waar ik vandaan kom'
Kaag naar Suriname
Inmiddels heeft de Nederlandse regering bekendgemaakt dat minister van Financiën Sigrid Kaag komende week naar Suriname gaat. Zij praat daar met de regering en maatschappelijke organisaties over het slavernijverleden, vooruitlopend op de toespraak die premier Mark Rutte daarover op 19 december houdt.
Johan Roozer, voorzitter van het Nationaal Comité Herdenking Slavernij en Onderzoek naar de Gevolgen van het Slavernijverleden, vindt het een goede zaak dat minister Kaag naar Suriname afreist Het is de eerste keer dat er in Suriname formeel wordt gesproken over excuses en eerherstel. Roozer uitte eerder al stevige kritiek op de keuze voor Franc Weerwind om de excuses in Suriname te maken. "Hij is zelf nazaat, hij heeft zelf ook 'reparations' (genoegdoening) nodig."
Eerder maakten we deze video over wat de excuses betekenen voor nazaten van tot slaaf gemaakten:
