Grote internationale ontwikkelingen zetten de Nederlandse veiligheid onder druk, zeggen de veiligheidsdiensten. De oorlog in Oekraïne is daar het meest opvallende en zorgelijke voorbeeld van. Zo lopen de risico's op door dreigingen van Rusland met kernwapens.
Nederland wordt steeds vaker geconfronteerd met dreigingen tegen de economische veiligheid. Die dreiging is de afgelopen jaren groter geworden. Ook wordt de internationale rechtsorde onder druk gezet.
Dat concluderen de hoofden van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Het gaat ook om de territoriale veiligheid van de EU en de NAVO.
Strategische positie
Nederland heeft door zijn ligging een belangrijke strategische, fysieke en digitale positie in de wereld. Het gaat dan onder meer om ondergrondse leidingen voor energievoorziening en moderne digitale infrastructuur.
Bovendien hebben Nederlandse bedrijven, onderwijsinstellingen en kennisinstituten hoogwaardige kennis. Ons land is daardoor een aantrekkelijk doelwit voor spionageactiviteiten.
Gericht op bedrijven
De dreiging is vaak gericht op bedrijven. "Ze stellen zich de vraag: wie beschikt over de beste technologie? En dan komen ze al snel uit bij hoogwaardige kennisbedrijven in Nederland", zegt Erik Akerboom, directeur-generaal van de AIVD.
Uit onderzoek van de MIVD blijkt dat cyberspionnen van de Russische militaire inlichtingendienst GROe het afgelopen jaar Nederlandse routers van particulieren hebben gehackt. Generaal Jan Swillens, directeur MIVD: "Zorgelijk omdat de GROe deze routers kan misbruiken om cyberaanvallen tegen Nederland of bondgenoten uit te voeren."
De GROe is ook actief bij de inkoop van technologie die bijvoorbeeld voor wapens kan worden gebruikt, zegt Swillens. "Een hele goede nationale en internationale samenwerking is nodig tussen overheidsinstanties en publieke organisaties om deze dreigingen aan te pakken."
Economische veiligheid
Vitale voorzieningen, zoals water, energie en banken, blijven kwetsbaar voor sabotage door andere landen, waarschuwen de AIVD, MIVD en NCTV. Ook zouden andere landen ongewenste invloed kunnen uitoefenen door middel van investeringen en overnames. De Europese afhankelijkheid van Russisch gas is daar een goed voorbeeld van.
China vormt de grootste dreiging als het gaat om de Nederlandse kennisveiligheid. Nederlandse bedrijven, kennisinstellingen en wetenschappers zijn op grote schaal doelwit van activiteiten om hoogwaardige technologie buit te maken.
Het is de tweede keer dat de AIVD, MIVD en NCTV met een 'dreigingsbeeld statelijke actoren' komen. De eerste editie werd in februari vorig jaar gepubliceerd.
