Het Russische leger heeft een duidelijke strategie om het de Oekraïners deze winter moeilijk te maken: ze voeren aanvallen uit op energiecentrales, zodat de stroom uitvalt. Maar er is hulp, van onder meer de Nederlander Guido van Engelen. "Stroom heeft nu de prioriteit."
Als het elektriciteitsnet uitvalt, ben je voor stroom aangewezen op generatoren. Daarmee kun je stroom opwekken, waardoor lampen weer branden, telefoons kunnen opladen en de waterleiding het weer doet. Vanuit Limburg zamelt Guido generatoren in om naar Oekraïne te kunnen sturen.
"Dat is hét item nu, de generatoren. Je hoort van iedereen daar dat ze geen stroom hebben." Guido heeft veel contacten in Oekraïne, omdat hij er 27 jaar lang vanwege werk heeft gewoond. Toen de oorlog uitbrak, vertrok hij weer naar Nederland. Sindsdien helpt hij voor Stichting De Leeuw Kyiv met alles wat hij kan.
De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwt dat de aankomende winter 'voor miljoenen mensen in Oekraïne levensbedreigend zal zijn', nu het land met enorme schade aan de energievoorziening kampt.
Ook Guido is enorm bezorgd. 's Nachts zijn de temperaturen nu al rond het vriespunt. "De mensen zijn strijdbaar. Ze zeggen dat ze het gaan redden deze winter, maar stiekem weten ze dat het heel zwaar wordt. Zeker in gebieden waar echt helemaal geen stroom is. Ik vraag me af hoe ze dat moeten doen."
Kapotte leidingen
Neem bijvoorbeeld de waterleiding, vertelt Guido. "Zonder elektriciteit werkt het niet. Dan staat het water stil en met de temperaturen van vandaag vriest het kapot. Dan moeten mensen naar een meertje of een put, maar je hebt gebieden waar ze die bijna niet hebben. Je moet ook schoon water hebben, dus we regelen ook waterfilters bijvoorbeeld."
Hoe het is om zonder elektriciteit te leven, zie je in onderstaande reportage van Olaf Koens.
Stroomuitval Oekraïne : 'Wij overleven, belangrijkste: geen Russen'
De stichting waar Guido actief voor is, is afhankelijk van donaties. Ook de officiële hulporganisaties in Nederland blijven mensen vragen geld te doneren op Giro 555, zodat ze spullen kunnen blijven kopen. "Bijvoorbeeld in de vorm van generatoren", zegt woordvoerder Tineke Ceelen, "maar ook in de vorm van mutsen, handschoenen – het is hartstikke koud – jassen, dekens, alternatieve brandstof voor kacheltjes en dat soort zaken."
Ontzettend dankbaar
Oekraïners zijn ontzettend dankbaar, merkt Guido. "Mensen sturen filmpjes naar me. Ze laten zien waar de hulp terechtkomt. En hoe ze nu bijvoorbeeld de generatoren gebruiken. Mensen kunnen eindelijk hun telefoons weer opladen, zodat contact met de buitenwereld weer even mogelijk is."
Generatoren van de hoop
De voorzitter van het Europees Parlement en de burgemeester van de Italiaanse stad Florence hebben in Straatsburg een Europese campagne gelanceerd om generatoren en transformatoren aan Oekraïne te doneren.
De campagne is 'generatoren van de hoop' gedoopt. Steden, dorpen en regio's in heel Europa worden opgeroepen aan de hulpactie mee te doen. "De EU heeft zich buitengewoon solidair met de Oekraïners getoond op humanitair, militair en financieel gebied. Nu hebben zij praktische hulp nodig om de winter door te komen", zei EP-voorzitter Roberta Metsola.
De generatoren zijn nodig om bij stroomuitval essentiële voorzieningen als ziekenhuizen, scholen, de watervoorziening, opvangcentra, schuilkelders en telefoonmasten draaiende te houden. Door de Russische aanvallen is volgens de autoriteiten meer dan de helft van het elektriciteitsnetwerk in Oekraïne beschadigd of vernietigd.
