Vrouwen die een relatie beginnen met een terdoodveroordeelde in Amerika 'zijn niet per se gekkies'. Dat zegt Eva Julia Manneke (29), die voor haar documentaire Death Row Angels drie vrouwen volgde die hun partners in de dodencel bezoeken. Zelf speelt ze ook een rol in de film: ze ontmoet haar penvriend Clinton, die in Texas ter dood veroordeeld was.
"Het grote vooroordeel over vrouwen die een relatie hebben met mannen die in een Amerikaanse dodencel op hun executie zitten te wachten, namelijk dat ze een beetje gek zijn, is best begrijpelijk. Maar als je deze vrouwen wat beter leert kennen, en je bekijkt ze met een open blik, dan zie je ook dat hun liefde ook mooi en oprecht is. Ze zijn geen gekkies."
Death Row in Texas
Die les heeft Eva Julia Manneke geleerd uit haar eigen documentaire over zulke vrouwen, Death Row Angels. In het dagelijks leven maakt ze tv-producties en commercials voor het productiebedrijf van presentator Beau van Ervan Dorens. Ze heeft nu haar eerste lange documentaire gemaakt. In de film, die vanaf aanstaande vrijdag te zien is op streamingdienst Amazon Prime Video, gaat ze met drie vrouwen op bezoek bij hun terdoodveroordeelde partners.
En: zelf ontmoet ze in de film voor het eerst haar penvriend Clinton, die op dat moment nog 'on death row' zat in een gevangenis in de Amerikaanse staat Texas.
Hoe zit dat precies? Eva Julia: "Ik correspondeer sinds 2016 met Clinton. Ik had hem gezien in de documentaire Code Rood van regisseur Jessica Villerius. Zijn verhaal greep me aan, omdat er in zijn proces allerlei dingen helemaal verkeerd waren afgehandeld. Hij was veroordeeld voor het plegen van twee moorden, maar ik was, en ben nog steeds, overtuigd van zijn onschuld. Ik schreef hem een brief."
Geschrokken van brief
Dit was, zegt ze nu, nogal een impulsieve actie. "Ik ben altijd geïnteresseerd in dingen die ver van me af liggen. Toen ik een brief terugkreeg van hem, schrok ik nogal. Ik dacht: wat heb ik nou weer gedaan? Maar ja, toen moest ik er iets mee."
Haar eigen verhaal verschilt wel van de drie andere vrouwen in haar film. Zij koesteren gevoelens van verliefdheid voor de veroordeelden. Voor Eva Julia zelf geldt dat niet. "Het is voor mij nooit meer dan een soort vriendschap geweest."
Eva Julia gaf Clinton 'de ruimte om zijn verhaal te doen'. Gemiddeld eens per maand schreef ze een brief. Over dagelijkse dingen meestal. "Ik wilde hem helpen. En ik vind het een leuke gast."
Verliefd op een terdoodveroordeelde
Toch ligt hier de kiem voor Death Row Angels, zegt ze. "Voor mij was verliefdheid nooit aan de orde... maar toch, elke keer als je zo'n brief ontvangt... ik kon me heel goed voorstellen hoe andere vrouwen in deze situatie zich hierin laten meeslepen. Zo kwam het idee op: ik wilde van zulke vrouwen horen hoe ze ertoe komen een relatie met een terdoodveroordeelde te beginnen."
Eva Julia legde contact met drie vrouwen: Agnes, een Vlaamse, die al dertig jaar met meerdere terdoodveroordeelde mannen schrijft. Een ervan, James, beschouwt ze als haar 'soul mate'.
De tweede vrouw is Mirjam, die in de buurt van Nijmegen woont. Zij ontmoet in de film voor het eerst haar verloofde Leonard. De derde vrouw is Nadine, een Franse uit Parijs, die in Texas is getrouwd met een man die ze nooit lijfelijk zal kunnen aanraken: "In Texas bestaat niet de mogelijkheid tot contactvisite. Ze kan hem alleen achter glas zien."
Volgens Eva Julia is er een groot verschil tussen vrouwen die een oprechte verliefdheid voelen, en daarin 'in rollen', en 'een soort groupies' die het spannend vinden om in de belangstelling te staan van een zware crimineel. "De vrouwen in mijn film zijn erin gerold. Het is nog steeds niet heel eenvoudig hun drijfveren te begrijpen natuurlijk, waarom je voor zo'n leven kiest, maar ik begrijp ze na het maken van de film wel een stuk beter. Het heeft mij ook even gekost, maar ik geloof nu wel in hun liefde."
Op borgtocht vrij
Haar eigen ontmoeting met Clinton vond ze 'zenuwslopend'. "Het is heel spannend om zo'n streng bewaakte gevangenis binnen te gaan. Ik had een ontmoeting met een soort vriend. Het was tegelijk een afscheid, want ik zou niet om de haverklap op bezoek gaan. Plus ik moest hem interviewen voor de film. En dat allemaal in een uur. Dat was emotioneel best zwaar."
Haar wantrouwen tegen de veroordeling van Clinton is overigens niet ongegrond: Amerikaanse aanklagers hebben besloten dat de behandeling van zijn rechtszaak opnieuw moet omdat er veel is fout gegaan de eerste keer. Hij is op dit moment op borgtocht vrij. Wanneer de zaak opnieuw wordt behandeld, is nog niet bekend.
Ze heeft nog steeds contact met hem, maar 'op gepaste afstand'.
