Dit weekend komen ze weer aan land: de Sint met zijn helpers. De sinterklaascomités verspreid over het land hebben dit jaar bij de meeste intochten gekozen voor roetveegpieten. Maar hoe zit het als je zelf pieten bestelt, via de vele sinterklaascentrales? Het merendeel heeft de zwart geschminkte pieten vervangen, blijkt uit een rondgang langs negen sinterklaasaanbieders.
Grote kans dat er een roetveegpiet bij je binnenkomt als je een van de sinterklaascentrales in het land hebt gebeld voor een bezoek. Van de negen centrales die RTL Nieuws door het land belde, lieten vijf centrales weten te zijn overgestapt op de roetveegpieten. De vier andere centrales bieden aan wat de klant wil.
Ook bij De Hulpsint.nl zijn ze helemaal overgestapt op de roetvariant. "Kinderen schrikken veel minder van mij sinds ik roetveegpiet ben", zegt Agnes Adriaans, eigenaar van De Hulpsint.nl. Jarenlang was ze een zwart geschminkte piet, tot drie jaar geleden. "Ik ben lang en heb blauwe ogen. Als ik binnenkwam bij een gezin thuis schrokken kinderen vaak van me. Ze kropen uit angst weg onder tafel, zo eng vonden ze me."
'Ouders doen moeilijk'
Dat was voor Adriaans de druppel. De kinderen waren allang om, die zagen op tv alleen maar roetveegpieten. Ze haalde alle foto's waar zwarte pieten op stonden van de site. "Het zijn de ouders die moeilijk doen over de kleur, maar Sinterklaas is een kinderfeest waar het draait om gezelligheid, pepernoten en cadeautjes. Ik wil dat kinderen blij van me worden, dus alle pieten van mijn organisatie zijn nu roetveegpieten."
Als ze nu een aanvraag krijgt voor een zwarte piet, is het antwoord simpel. "Dat doen we dus niet meer, mail ik terug. Daar heb ik dit jaar nog geen bezwaren op gehoord."
'Roze pieten, het zag er niet uit'
Ook Dirk Bloothoofd van de Sinterklaas Centrale Amsterdam is er over uit; hij verhuurt alleen nog maar roetveegpieten. In de overgangsfase in 2018 had hij - op verzoek van een klant - paarse en roze pieten. "Het zag er niet uit, ik schaamde me er zelfs voor."
Het jaar erop, in 2019, stapten zwartgeschminkte pieten en roetveegpieten naast de Sint in de auto. "Mensen konden voorafgaand aan het bezoek hun keuze doorgeven, met als gevolg dat er vaak één piet zat te koukleumen in de auto."
Veiligheid garanderen
Ook dat was geen succes. Daarnaast merkte Bloothoofd weerstand in wijken waar veel mensen met een migratieachtergrond woonden. "Geschminkte pieten werden lastiggevallen, uitgescholden of nageroepen. Ik wil de veiligheid van onze medewerkers garanderen."
In 2020 ging de organisatie volledig over op roetveegpieten. "Ik vind een geschminkte piet nog steeds mooi, maar ik begrijp dat mensen zich eraan storen en zich gediscrimineerd voelen. Vandaar dat we zijn overgegaan op roetveegpieten." Een voordeel: de hulppieten zijn enthousiast over het afschminken. "Voorheen zat de schmink na twee dagen nog in hun oren. Daar hebben ze nu geen last meer van."
Intochten met roetveegpieten
Sinds 2019 zijn de pieten bij de landelijke intocht volledig roetveeg. Maar sommige steden of dorpen hebben hier moeite mee. Zoals in Volendam, het merendeel van de inwoners wil een zwarte piet, lieten de lokale stichtingen Sint Nicolaascomité en Behoud van de Sint Nicolaas Traditie weten. Maar na meerdere bedreigingen aan de vrijwilligers werd twee weken geleden bekend dat zwarte piet dit jaar in de ban werd gedaan.
"Met het oog op de waarborging van de veiligheid zijn we genoodzaakt een aanpassing te doen", lieten de organisaties in een persbericht weten. Op Facebook laten inwoners van het dorp zich horen. Onder het persbericht staan teksten als 'stelletjes lafaards' en 'geweld en intimidatie wordt dus beloond.'
Ook in Emmen ging het er fel aan toe. De politie heeft afgelopen maandag twaalf mensen aangehouden bij een actie tegen zwarte piet in de raadszaal van de gemeente. De gemeente Emmen is volgens de actievoerders een van de laatste gemeente die geen afstand heeft gedaan van zwarte piet. Volgens Extinction Rebellion, die de actie heeft opgeëist, is het tijd voor verandering.
Ook sinterklaascomités in andere gemeentes hebben kort geleden bekendgemaakt (toch) te kiezen voor een roetveegpiet. Het gaat om onder meer Venlo, Alkmaar, Putten en Katwijk.
'Ben ermee opgegroeid'
Niet alle sinterklaascentrales zijn even enthousiast over de roetveegpieten. "Als ik een advertentie plaats, krijg ik regelmatig de reactie: ' Wat gaaf, nog echte pieten'", zegt Edwin Peters van Sinterklaas in Twente. "Ik heb ook liever zwarte pieten", geeft Peters toe. "Daarmee ben ik opgegroeid."
Voor de kinderen maakt het volgens hem niks uit. "Die zwarte pieten doen we voor de ouders. Ik kom ook met roetveegpieten, daar vragen bedrijven en scholen naar, zij moeten wel. Maar veel ouders hier in Twente willen hun kinderen laten opgroeien met de traditie zoals zij hem kennen."
Feest voor kinderen
Peters, die zelf hulpsinterklaas is, zal pas volledig overgaan op roetveegpieten als het echt niet anders meer kan. "Ik doe dit samen met mijn zoons en we hebben er veel plezier in. Maar het blijft een feest voor kinderen en stoppen wil ik niet, dus als iedereen overgaat op roetveegpieten, dan gaan we mee."
Tot die tijd gaat hij met twee zwarte pieten en een roetveegpiet op pad. "Eén zoon kan niet tegen schmink, hij is altijd roetveegpiet."
In onderstaande de video is te zien hoe het uiterlijk van Piet over de jaren is veranderd:
