De stijgende energietarieven zijn een regelrechte strop voor zwembaden en kunstijsbanen. Volgens de zwembond KNZB moeten honderden zwembaden komende winter de deuren sluiten vanwege de stookkosten. "Bij de huidige tarieven gaan we 250.000 euro per jaar betalen."
Dat zegt Frans Lievens, manager van Zwembad Reynaertland in Hulst. "We hebben nu een variabel contract. Ik ben manager van twee zwembaden, in Hulst en in Oostburg. Waar we voorheen op een jaarlijks bedrag van rond de 70.000 euro zaten voor gas en elektra per locatie, is dat nu zo'n 250.000 euro per locatie."
Het is voor de zwembaden niet meer op te brengen, legt hij uit in deze video:
Energiekosten dreigen zwembaden de das om te doen: 'Dit kan zo niet'
200 zwembaden in nood
De twee zwembaden in Zeeuws-Vlaanderen zijn niet de enige. Door de extreme stijging van de energieprijzen zullen ongeveer 200 van de 637 openbare zwembaden in de loop van 2022 niet meer te exploiteren zijn, meldt sportkoepel NOC*NSF op basis van een inventarisatie onder betrokken werkgeversorganisatie en de sportbonden. Van de 200 zwembaden die mogelijk de deuren moeten sluiten, loopt eind dit jaar het energiecontract af. Daardoor komen ze in grote problemen.
Volgens de Werkgeversvereniging in Zwembaden en Zwemscholen (WiZZ) vormen de energielasten voor zwembaden normaal gesproken zo'n 15 tot 20 procent van de totale kosten, maar loopt dat nu op tot 50 procent. De WiZZ voorziet voor veel zwembaden onoverkomelijke financiële problemen. Voorzitter Teun van Etten: "Ik weet dat er op dit moment al baden in overleg zijn met gemeenten over sluiting. Dit is een rampzalig scenario voor miljoenen Nederlanders die in hun eigen buurt zwemlessen volgen, revalideren of sportief zwemmen."
Paar graden kouder
Ook Frank Lievens van Zwembad Reynaertland is al in gesprek met de gemeente. "Hopelijk komt daar iets uit. We kijken ook of we de tarieven iets kunnen verhogen."
Ook de optie om het zwemwater een paar graden kouder te laten, is bekeken. "Dat gaat eigenlijk niet. We hebben overleg gehad met de badmeesters en die zeggen: voor de kinderen die hier zwemles krijgen is dat niet te doen, die rillen dan uit hun broekje. Ook voor de ouderen voor wie zwemactiviteiten belangrijk zijn voor hun gezondheid is kouder water geen optie. Zij hebben vaak allerlei klachten zoals reuma en zijn daarom gebaat bij die hoge watertemperatuur."
Kunstijsbanen ook de klos
Ook voor kunstijsbanen zijn de hoge energietarieven een groot probleem. Volgens de schaatsbond KNSB en VKN (Vereniging van Kunstijsbanen Nederland) dreigt nog dit jaar sluiting van zes tot acht van de 22 kunstijsbanen in ons land. "Schaatsverenigingen zijn ’s winters volledig afhankelijk van de kunstijsbanen. Als die sluiten, kunnen hun 40.000 leden én de ruim 200.000 andere wekelijkse schaatsers buiten verenigingsverband nergens anders heen", zegt Herman de Haan, directeur-bestuurder van de KNSB.
"Voor ons is vooral de elektra een probleem", zegt Dennis van Rijswijk, voorzitter van de Vereniging Kunstijsbanen Nederland (VKN). "Veel ijsbanen zijn al deels van het gas af, maar elektra is op dit moment zelfs duurder dan gas. Dus deze crisis raakt ons natuurlijk ontzettend."
Minimale ijsdikte
Ook kunstijsbanen kijken of ze zelf maatregelen kunnen nemen. Zo hebben veel banen de tarieven verhoogd met 10 tot 15 procent, en is er op verschillende manieren bespaard. "Je zou nog kunnen besluiten om iets te doen in de temperatuur, dat je bijvoorbeeld iets instelt qua piek- en daluren. Maar dat gaat geen groot verschil maken", denkt Van Rijswijk.
"Daarnaast kun je overwegen om echt de minimale dikte van het ijs aan te houden. Daarvoor heb je dan speciale machines nodig. Maar onderaan de streep is het simpel: we zijn van 4 cent per kilowattuur naar 80 cent per kilowattuur gegaan." Die prijsstijging kunnen veel kunstijsbanen niet aan, denkt Van Rijswijk. "En dus is de overheid aan zet", vindt hij.
Lastenstijging van 378 miljoen euro
NOC*NSF is het daarmee eens. De betrokken organisaties berekenden dat de Nederlandse ijsbanen en openbare zwembaden in 2022 en 2023 door de energieprijzen te maken krijgen met een lastenstijging van 378 miljoen euro.
Als structurele oplossing voor het probleem noemt NOC*NSF het verduurzamen van de energiehuishouding van de accommodaties. Het kabinet heeft al ruim 3,5 miljard euro uitgetrokken voor verduurzaming van maatschappelijk vastgoed, de zogeheten DUMAVA-regeling, maar verduurzaming kost tijd. De sportbonden, NOC*NSF en de koepelorganisaties voor ijsbanen en zwembaden willen daarom een noodfonds om op korte termijn de winter door te komen.
'Er moet echt wat gebeuren'
Van Rijswijk (VKN): "Door de extreme prijzen voor gas en elektriciteit zijn de investeringen in verduurzaming binnen één tot vijf jaar terug te verdienen. Maar er is geld nodig om in die periode overeind te blijven."
Als de overheid niet helpt, ziet hij het somber in: "Soms lijkt het wel alsof we er nog niet met zijn allen van doordrongen zijn, maar dit wordt de grootste naoorlogse crisis. Ook alle andere sportaccommodaties gaan straks de pijn voelen en contributies verhogen. We hebben sinds corona al een enorme teruggang gezien in het sporten. Als er niets gebeurt, gaan miljoenen kinderen niet meer vanzelfsprekend sporten. Dan gaat 2023 echt het jaar van de kaalslag worden."
