Nederlandse boeren mogen nu nog vanwege een uitzonderingspositie meer dierlijke mest uitrijden dan hun collega's elders in Europa. Daar komt in 2026 waarschijnlijk een eind aan, maar de Nederlandse boer krijgt wel een tegemoetkoming: 130 miljoen euro.
Minister Henk Staghouwer van Landbouw bevestigt dat hij een conceptafspraak hierover heeft gemaakt met de Europese Commissie.
Milieudoelen niet gehaald
"Wij raken die uitzonderingspositie kwijt omdat wij de milieudoelen al jaren niet halen", licht Staghouwer toe. Het gaat specifiek om doelen voor waterkwaliteit. Het was al duidelijk dat er een einde zou komen aan de zogenoemde 'derogatie' voor Nederlandse agrariërs.
"Ik ben blij dat in ieder geval het jaar 2022 derogatie op hetzelfde niveau is gebleven als afgelopen jaren." Desalniettemin zegt Staghouwer zich te realiseren dat het aflopen van de uitzondering 'grote impact' zal hebben, vooral op de bedrijven die het betreft.
Financiële klappen
Voor de getroffen bedrijven, die voor zeker 80 procent uit grasland bestaan, heeft het besluit 'heftige gevolgen', erkent Staghouwer. Hij hoopt dat de compensatie de kosten die gemaakt worden op het boerenerf enigszins zal verzachten.
Toch is 'niet te ontkennen' dat voor de bedrijven waar het om gaat het wegvallen van de soepelere norm een financiële klap zal betekenen. Het afvoeren van de mest die boeren niet kunnen uitrijden, zou per bedrijf gemiddeld zo'n 10.000 euro kosten, becijferde het ministerie van Staghouwer.
Acuut overschot
Volgens Staghouwer zijn het 'stevige onderhandelingen' geweest, waar Nederland het maximale heeft uitgehaald. Het onmiddellijk verdwijnen van de uitzondering zou nog grotere gevolgen hebben voor de betreffende bedrijven, die dan met een acuut overschot zouden zitten.
Hoewel het al langer duidelijk was dat de uitzonderingspositie voor Nederland zou verdwijnen, is het een gevoelig punt voor het kabinet, dat wegens het aangekondigde stikstofplan harde kritiek krijgt van de boeren.
Bekijk ook - Stikstofprobleem in beeld: 7 keer meer vee dan inwoners
LTO: einde kringlooplandbouw
Het einde van de uitzondering die Nederlandse boeren hebben op de Europese mestregels betekent dat kringlooplandbouw niet meer haalbaar is, stelt landbouwbranchevereniging LTO in een reactie. De organisatie laat weten 'geschokt, boos en teleurgesteld' te zijn. Niet alleen de zogeheten derogatie verdwijnt volgens de LTO, maar vanuit Brussel komen er ook 'vele voorwaarden bij die voor de hele sector inperkingen betekenen'.
"Boeren en tuinders willen meewerken aan oplossingen voor de vraagstukken waar de sector voor staat, maar het wordt ons zo langzamerhand onmogelijk gemaakt", stelt Joris Baecke die namens LTO portefeuillehouder Bodem & Water is. Volgens hem was de uitzondering van de Europese regels 'een essentiële bouwsteen voor het verbeteren van de waterkwaliteit'. Ook zouden boeren 'een enorm inkomensverlies' lijden.
De subsidieregeling waar minister Staghouwer het over had, is volgens de LTO 'ronduit onvoldoende'.
