Van die langgerekte witte strepen in de lucht, je hebt ze vast wel gezien vanochtend. De achterblijfselen van de vele vliegtuigen in de lucht. Maar normaal gesproken verdwijnen deze strepen na vijf seconden, vanochtend duurde dat wel een uur of langer. Hoe kan dat?
Meteoroloog Reinier van den Berg van Buienradar postte vanochtend een foto van de witte strepen die zichtbaar waren in de lucht. "Een normale ochtendspits …", schreef hij, gevolgd door twijfelende emoticons. Want zo normaal was de ochtendspits niet. Dat er witte strepen in de lucht achterblijven als gevolg van het vliegverkeer is niet gek, maar wel dat ze zolang zichtbaar blijven.
Deze witte strepen worden ook wel contrails genoemd. Van den Berg verklaart de naam: "Het is waterdamp die door kerosine in de atmosfeer komt en als het ware bevriest tot ijskristalletjes. Die blijven dan hangen en vormen dat spoor."
Daarbij geldt wel de voorwaarde dat de vliegtuigen op zo'n tien tot twaalf kilometer hoogte moeten blijven. Als ze lager vliegen, heb je minder kans op sporen.
Opbouw atmosfeer
Soms blijft zo'n spoor vijf seconden zichtbaar en soms, zoals vanochtend, maar liefst een uur. Hoe dat komt, heeft te maken met de opbouw van de atmosfeer (vocht, temperatuur en wind). "De atmosferische omstandigheden waren optimaal om de sporen zichtbaar te maken. Het was vanochtend namelijk vochtig en er stond weinig wind, waardoor de witte strepen lang konden blijven hangen."
Van Den Berg legt dat nog wat beter uit met behulp van een metafoor: "Vergelijk het met rook op de grond. Als het hard waait, verdwijnt de rook snel. Als het niet zo hard waait, blijft de rook ook niet zo lang zichtbaar. Hetzelfde geldt als het ware voor de grotere hoogte waar de vliegtuigen vliegen. Als het niet hard waait, blijven de sporen langer zichtbaar."
Toegenomen luchtverkeer
Het is natuurlijk niet voor het eerst dat de strepen lang zichtbaar blijven, maar door de toename van het luchtverkeer valt het extra op, zegt Van den Berg. "Als je ziet hoeveel vliegtuigen boven Nederland vliegen, zijn dat er echt heel veel. Dertig jaar geleden zag je echt niet zoveel sporen."
Het gaat dus om de combinatie van het toegenomen luchtverkeer en de atmosferische omstandigheden. Of klimaatverandering daarin nog een rol speelt? Niet als het gaat om de strepen in de lucht. "Klimaatverandering speelt geen rol als het gaat om het zichtbaar maken van de sporen, maar andersom heeft het luchtverkeer wel effect. Want door de CO2-uitstoot van kerosine, wordt het broeikaseffect versterkt."
