Ketikoti op steeds meer plekken gevierd: 'Liedjes over vrijheid gezongen in de klas'

Twintig jaar geleden werd in Amsterdam voor het eerst het Ketikoti-festival gehouden om stil te staan bij het slavernijverleden en om de vrijheid te vieren. Lange tijd bleef het vooral bij een viering en herdenking in de hoofdstad, inmiddels worden op meer plekken in het land herdenkingen en vieringen georganiseerd.

Gedeeld verleden

"Steeds meer mensen zien het als gedeeld verleden, niet alleen van Surinamers en Antilianen. Als je het op 4 en 5 mei kan doen in heel Nederland, kan het ook voor Ketikoti", zegt Yvette Foster, organisator van het Keti Koti Festival in Amsterdam.

Zij is al 20 jaar betrokken bij de organisatie van Keti Koti en zag hoe hoe het in die tijd is uitgegroeid van een kleine herdenking in Amsterdam, naar een festival waar 40.000 mensen op af komen.

"Er heeft een enorme shift plaatsgevonden. Het werd elk jaar drukker en belangrijker. Ik denk dat het in een stroomversnelling terecht is gekomen, waardoor meer bereidwilligheid is gekomen om over het slavernijverleden te spreken, en er ook beter geluisterd wordt. Ook de zwartepietendiscussie en de Black Lives Matter-beweging hebben daaraan bijgedragen. Met name de jeugd staat ervoor open."

Steeds meer plekken

Dat leidt ertoe dat Ketikoti op steeds meer plekken gevierd wordt. "Er zijn comités ontstaan in het hele land. In sommige steden is het echt een festival waar de vrijheid gevierd wordt, maar op andere plekken ligt de nadruk meer op herdenken", ziet Foster.

Op onderstaand kaartje zie je op welke plekken Ketikoti inmiddels in ieder geval gevierd wordt. Mogelijk is dit kaartje niet compleet, er kunnen steden en dorpen zijn waar het ook gevierd wordt:

Ketikoti in de klas

Ook op steeds meer scholen wordt aandacht besteed aan Ketikoti. Zo organiseerden vijf basisscholen in Amsterdam vorig jaar het eerste Ketikoti-ontbijt, waarbij leerlingen van verschillende scholen elkaar ontmoetten en stilstonden bij de afschaffing van de slavernij en de betekenis van Ketikoti.

Ook dit jaar staan veel scholen stil bij Ketikoti, zoals Waldorf aan de Werf in Amsterdam-Noord. "Vorig jaar is de school opgericht, en hebben we voor het eerst aandacht besteed aan Ketikoti. Dit jaar zijn alle leerlingen en leerkrachten ook vrij op 1 juli, dat is voor het eerst. We hebben die vrije dag geruild met Goede Vrijdag", zegt Jamilah Blom, directeur van de school.

Ketting

Gisteren kregen groep 3 en 4 les over twee tot slaaf gemaakten in Suriname, die op de vlucht sloegen. "Hun verhaal werd voorgelezen, er is een tekenopdracht gemaakt en we hebben liedjes gezongen over vrijheid en voor elkaar zorgen. Daarnaast hebben de kinderen samen met hun ouders ook een papieren ketting gemaakt, die de ketens moeten voorstellen. Die hebben we daarna in de klas gebroken, als symbool voor de verworven vrijheid."

'Ken je geschiedenis'

Blom vindt het heel belangrijk om stil te staan bij Ketikoti. "We zijn een interculturele school, daarbij hoort ook bewustwording over ons koloniaal verleden. We vinden dat je daar ook op jonge leeftijd al bij stil kan staan. Natuurlijk begrijpen jonge kinderen nog niet alles, maar het gedeelte over vrijheid vieren kan je ook al aan kleuters meegeven."

Volgens Blom zouden eigenlijk alle basisscholen aandacht moeten besteden aan Keti Koti. "Het is belangrijk dat je als kind al leert dat ons slavernijverleden een gedeelde geschiedenis is. Ook als je een witte Nederlander bent, is het jouw geschiedenis. Elk jaar dat er geen aandacht aan besteed wordt en kinderen hier niet over leren, is een gemiste kans", vertelt ze.

"Als je niets over het slavernijverleden leert, ken je je eigen geschiedenis niet. Over de Tweede Wereldoorlog leren kinderen ook al op jonge leeftijd op school. Ketikoti is ook een groot deel van ons verleden en belangrijk. Het is voor iedereen belangrijk om je geschiedenis te kennen. Om te weten waar je vandaan komt."