Een Russische inlichtingenofficier die voor de Russische militaire inlichtingendienst GROe werkt, heeft geprobeerd te infiltreren bij het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. De man wilde onder een valse, Braziliaanse identiteit bij het ICC aan de slag als stagiair.
De Rus was al aangenomen bij het Strafhof, maar kon op Schiphol worden opgepakt. Zelden wordt een inlichtingenofficier 'van dit kaliber' gearresteerd, zegt Erik Akerboom, directeur-generaal van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Hij geeft aan dat 'alle alarmbellen' afgingen en benadrukt dat in potentie een zeer grote dreiging van de man uitging als het hem daadwerkelijk was gelukt bij het ICC aan de slag te gaan. "Hij had toegang kunnen krijgen tot informatie en mensen die voor de GROe zeer interessant zijn." Ook had hij mogelijk strafzaken binnen het ICC kunnen beïnvloeden.
Onderzoek naar oorlogsmisdaden
Het Internationaal Strafhof doet momenteel onder meer onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden van Rusland in Oekraïne. "Door zijn Braziliaanse identiteit had hij ook zaken kunnen gaan onderzoeken die Rusland betreffen."
De 36-jarige Rus, Sergej Vladimirovitsj Tsjerkasov, is teruggestuurd naar Brazilië, waar hij nog vastzit in afwachting van een strafzaak tegen hem. Hij kon worden aangehouden na samenwerking van verschillende internationale diensten, zegt Akerboom. "Het was klassiek inlichtingenwerk." Hoe dit in zijn werk is gegaan en of de man al langer in de gaten werd gehouden, kan hij niet vertellen.
'Illegal'
De Rus had zich een Braziliaanse identiteit aangemeten en noemde zich Viktor Muller Ferreira. Dit soort inlichtingenofficieren worden door inlichtingendiensten 'illegal' genoemd. "Het ontmaskeren van een illegal komt heel weinig voor. De GROe heeft jarenlang geïnvesteerd in het verhullen van de echte identiteit. Dat is een enorme inspanning", aldus Akerboom.
Illegals zijn door inlichtingendiensten moeilijk op te sporen, omdat zij een andere identiteit gebruiken. "Illegals zijn een bijzonder serieuze dreiging voor de nationale veiligheid, de veiligheid van bondgenoten en - in dit specifieke geval - ook voor de veiligheid en integriteit van het ICC."
Recent zijn verschillende Russische diplomaten Nederland uitgezet op verdenking van spionage, maar dit is volgens Akerboom 'van een heel andere orde'.
Of deze zaak op zich staat, kan Akerboom niet zeggen. "We zijn niet naïef en gaan ervan uit dat er meerderen van zijn kaliber rondlopen. We weten allemaal dat dit gebeurt, maar het is zelden zichtbaar."
Al langer bekend
De arrestatie speelde begin april al, maar wordt nu pas bekendgemaakt. Onder meer om het lopende onderzoek niet te frustreren, zegt Akerboom. Door deze zaak openbaar te maken, moet ook bewustzijn gecreëerd worden, zegt hij. "We willen mensen en bedrijven erop wijzen dat dit kan gebeuren, zodat ze bij vermoedens die signalen delen."
