Eindexamens vandaag begonnen? Op het vmbo zijn ze allang bezig

Waar vmbo gl/tl, havo, vwo en het volwassenenonderwijs op 12 mei beginnen met de examens, beginnen vmbo-scholieren met basis en kaderniveau weken eerder. Op de vmbo-scholen worden examens voor vakken als Engels, Nederlands en wiskunde digitaal afgenomen en dat gebeurt al vanaf april.

Toch was er voor de start van die examens - en in voorgaande jaren voor de start van praktijkexamens - maar weinig aandacht, zegt Stan Termeer van de VO-raad, de vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs. "Terwijl ongeveer 60 procent van de leerlingen vmbo- of praktijkonderwijs volgt. Iedere leerling die examen doet op zijn of haar niveau is belangrijk en maakt hetzelfde mee. Voor iedereen is het spannend en voor iedereen is het een afronding."

Dat zorgt ervoor dat sommige leerlingen zich vergeten voelen, zegt Hans de Koning, directeur bij Yuverta, een van de grootste scholenkoepels van vmbo-scholen.

"Sommige leerlingen zijn al vanaf 4 april zenuwachtig. En dan komt nu ineens in het nieuws: de examens beginnen. Terwijl een aantal vmbo-leerlingen al klaar is. Voor sommige scholieren is dat een bevestiging dat ze worden vergeten: 'zie je wel, wij zijn minder belangrijk. Havo en vwo zijn belangrijker'."

De 15-jarige Mike Klomp kan zich dat wel voorstellen. Hij doet examen op vmbo-kader op het Yuverta in Nijmegen en had gisteren al zijn eerste examen, wiskunde. "Je hoort op het nieuws alleen maar over havo en vwo: niveaus die hoger zijn dan vmbo. Terwijl vmbo er net zo goed bij hoort als andere niveaus." 

En ook de 16-jarige Viviënne Versnel, die kader-examens maakt op het Yuverta in Dordrecht, vindt dat er maar weinig aandacht wordt besteed aan haar niveau. Zo zag ze de afgelopen weken dat in media tips werden gegeven voor de eindexamens op verschillende niveaus. "Maar niet voor kader en basis. Ik vind dat erg."

Waar dat aan ligt? "Ik denk dat mensen ervan uitgaan dat vmbo makkelijk is en dat we niet veel informatie nodig hebben." Ze denkt ook dat dat komt doordat het niet als een prestatie wordt gezien om een vmbo-kader of basis diploma te halen. "Mensen denken dat we dom zijn en niet veel kunnen. Dat zeggen mensen ook tegen me: ja maar jij zit op het vmbo, dat is makkelijk, je bent vast wel dom als je vmbo doet."

Examen timmeren

Termeer van de VO-raad denkt dat het ook te maken heeft met de leefwereld van journalisten. "Die hebben vaak havo of vwo gedaan en minder zicht op wat binnen het vmbo gebeurt."

Dat zie je ook terug in de berichtgeving, legt hij uit. "Veel stukken beginnen met het beeld van de gymzaal, waar honderden leerlingen zitten te ploeteren op een examen Frans. Omdat we zelf niet hebben ervaren hoe het is om naar school te gaan voor een praktische opdracht timmeren."

Wat ook een rol speelt: "De waardering voor praktijkgericht onderwijs is maatschappelijk gezien lager dan theoretisch onderwijs. Dat zie je alleen al in de termen hoger en lager onderwijs en in het bijbehorende salaris. Daar zit een waardering in. Iedereen wil hoger. Je 'mag' naar de havo, je 'moet' naar het vmbo."

Het is belangrijk dat er meer aandacht komt voor het vmbo en praktijkonderwijs, zegt Termeer. "Zodat mensen zich realiseren dat de grootste groep leerlingen daar naartoe gaat, en om ervoor te zorgen dat havo en vwo niet beter worden gevonden dan vmbo. Meer aandacht helpt voor de beeldvorming. Als jouw wc verstopt zit, ben je maar wat blij als iemand ervoor heeft geleerd om dat op te lossen."

De Koning sluit zich daarbij aan. Hij merkt wel dat de waardering van praktijkberoepen toeneemt door het personeelstekort in verschillende sectoren. Maar er is ruimte voor verbetering. "Kappers, slagers, tuinmannen: we komen ze allemaal tekort. Meer aandacht zou een positief effect kunnen hebben op het imago van de beroepsvakken en beroepsopleidingen." En, wil hij benadrukken: "Wij zijn vooral trots op onze vmbo'ers."