Er moet langs het sportveld meer kennis komen over hersenletsel. Daarvoor pleiten neuropsycholoog Erik Matser en onderzoeker Arend de Kloet. Ook zijn er volgens de Hersenstichting nog te weinig mensen zich bewust van de mogelijke gevolgen van een flinke botsing op het veld. Matser: "De toestand is rampzalig."
Vorig weekend leek het bij de profs mis te gaan. Middenvelder Joey Veerman van PSV zei na de bekerfinale voor de camera van ESPN dat hij een deel van de wedstrijd niet bewust had meegemaakt. "Ik kwam na een kopduel verkeerd neer, ik weet de helft niet meer", zei hij.
Onderzoeken waren goed
Na een minuut of 30 ging het wel weer, volgens Veerman. "Toen kwam ik weer een soort van bij." Hij vroeg wel nog even bij tegenstander Daley Blind wie er gescoord had. "Maar gaat helemaal goed met mij hoor", zei Veerman tegen ESPN. Bekijk het hele fragment hieronder:
PSV stelt op het veld alle protocollen gevolgd te hebben om te controleren of inderdaad alles goed ging. Ook afgelopen week na het interview zijn ter controle tests uitgevoerd. Want ook bij PSV waren ze wel even geschrokken van de woorden van Veerman. De resultaten van de tests waren goed, zegt woordvoerder Sanne Clements.
Zwelling in hersenen na tweede tik
Dit keer was misschien niets aan de hand, maar het gaat vaak genoeg mis, weet Matser. "Het kan echt levensbedreigend zijn. Als je bij hersenletsel binnen korte tijd nóg een tik krijgt, dan kan dat een zwelling in de hersenen veroorzaken en dat kan dodelijk zijn. Zo overlijden boksers weleens." Een voorbeeld is bokser Patrick Day. Hij ging knock-out, raakte in coma en overleed.
Matser noemt dus het boksen als gevaarlijke sport, maar ook American Football en ons eigen voetbal zijn risicovol. "Alle sporten waar botsingen bij voorkomen. En de onwetendheid blijft maar doorsudderen, dat kost ons levens in de sport."
Wat moet je doen als omstander?
Gaat iemand neer na een heftig kopduel waarbij de koppen tegen elkaar komen of valt iemand op een vervelende manier? Je kunt het volgende doen:
- Eerst kijken of iemand bij bewustzijn is
- Vervolgens vragen stellen zoals: tegen wie spelen we? Welke datum is het? Hoeveel staat het?
- Weet iemand niet meer precies het antwoord op deze vragen? Haal hem of haar uit de wedstrijd
- Niet doorspelen: ga naar de dokter
Neuropsycholoog Matser stelt dat je na zo'n incident in ieder geval zes weken niet meer moet spelen. "Tot je helemaal genezen bent."
Bron: Hersenstichting
Arend de Kloet is onderzoeker naar hersenletsel bij Basalt Revalidatie en zegt dat het in de sport vaak voorkomt. "In het voetbal, maar ook in andere contactsporten en in de gymles. Je hersenen botsen bij een kopstoot tegen je schedel. Dat is erg risicovol, zeker als het nog een keer gebeurt in korte tijd."
Dagen later de gevolgen
"We zijn met z'n allen te laconiek", stelt De Kloet. "We snappen niet genoeg hoe kwetsbaar hersenen zijn. Dat geldt voor het sportveld, maar ook daarbuiten, bijvoorbeeld als het gaat om geweld. Als jij iemand een klap of schop tegen zijn hoofd geeft, kan dat een enorm effect hebben. Doe dus niet stoer als je even van de wereld bent geweest. Neem je tijd, laat je even checken en stap niet zomaar terug het veld in."
Andreas Tober van de Hersenstichting spreekt van 'een groot probleem'. "Voetbal is een van de grootste amateursporten. Bij de professionals zijn echt stappen gezet. Maar nog te vaak denken we op het amateurveld: niet zo zeuren, we gaan door. Soms kun je daar pas dagen later de gevolgen van merken."
'Scheidsrechters moeten het weten'
Wat je dan merkt, is volgens de Hersenstichting vooral verwardheid, misselijkheid of braken, duizeligheid, niet stevig lopen, vermoeidheid, niet goed slapen, geheugenverlies, opvallend stil zijn, niet huilen (bij kinderen) en hoofdpijn.
Zo'n 15 procent van de mensen met de diagnose hersenschudding houdt langdurig klachten. Zo ook Jeanet Kruger. In onderstaande video spreekt ze erover: "Ik heb ermee moeten leren leven".
Jaarlijks duizenden hersenschuddingen onderschat en te laat behandeld
Maar hóe zorgen we ervoor dat er minder onverantwoorde risico's worden genomen? De Kloet stelt dat het ook kan helpen als we beter voorlichten en op elkaar letten, ook de tegenstander. In het geval van PSV'er Veerman zou dat dan gaan om Daley Blind. Veerman zou aan Blind hebben gevraagd wie de 1-0 had gemaakt, omdat hij er niet helemaal bij was. Een teken dat er misschien iets aan de hand kan zijn.
Maar de verantwoordelijkheid bij de spelers leggen is niet voldoende, stelt neuropsycholoog Matser. "Op het amateurveld moeten de scheidsrechters het weten. Als je duf of dizzy bent, moet je het veld af. Naar de dokter en zes weken niet meer voetballen."
