Het stemmen begint: dit moet je weten over de gemeenteraadsverkiezingen

Bijna 13,6 miljoen mensen mogen hun stem uitbrengen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Om de kiezers te spreiden zijn de stemlokalen dit keer drie dagen open, net zoals tijdens de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar. Vandaag kan je op zo'n 1700 plekken terecht om je stem uit te brengen.

Vanaf 07.30 uur open

Het eerste stembureau gaat om 06.00 uur open en is te vinden op het station van Harderwijk. De komende dagen kan er ook op meer NS-stations gestemd worden. De meeste stemlokalen gaan pas om 07.30 uur open.

Stemmen kan met een geldige stempas en een geldig identiteitsbewijs. In dit artikel hebben we voor je op een rijtje gezet waar je kan stemmen en wat je precies mee moet nemen.

In de stemlokalen gelden geen coronamaatregelen. Een mondkapje of anderhalve meter afstand houden is dus niet nodig, al waren de gemeenten daar wel op voorbereid. De stembussen zijn tot vanavond 21.00 uur open.

De stemmen die vandaag en morgen worden uitgebracht, worden woensdag overdag geteld. De rest van de stemmen worden woensdagavond vanaf 21.00 uur geteld. Dit gebeurt allemaal met de hand. Het proces is openbaar en mensen mogen dus komen kijken. 

Bijna 55.000 kandidaten

Aan de verkiezingen doen 2871 partijen mee, waarvan er 1776 landelijk zijn en 1095 lokaal. In totaal strijden 54.994 kandidaten om de 8235 raadszetels. Geen idee op wie je moet stemmen? In dit artikel helpen we je op weg door de juiste stemhulp te vinden.

Voor de campagne zijn weer heel wat filmpjes gemaakt. Reclamedeskundige Wilmar Versprille van bureau Roorda laat in deze video de opvallendste verkiezingsfilmpjes van 2022 zien, van Hellendoorn tot Wijchen:

Voor elke zetel strijden zeker drie gegadigden. Het aantal zetels in de gemeenteraad is afhankelijk van de hoeveelheid inwoners. Acht gemeenten hebben het hoogst mogelijke aantal plekken te verdelen in de raad, namelijk 45.

Jouw leefomgeving

Wat doet een gemeenteraad eigenlijk? Over veel thema's in je leven beslist de gemeente. De redactie van RTL Nieuws stelde aan vijf experts de vraag: waar gáát de gemeente nou eigenlijk over? De antwoorden varieerden van betaalbare woningen tot koopzondagen, hier lees je er meer over.   

Er doen 334 gemeenten mee aan de verkiezingen, maar er wordt gestemd voor 333 raden. Inwoners van Weesp stemmen namelijk voor de gemeenteraad van Amsterdam, waar ze nog dit jaar bij gaan horen. In elf gemeenten wordt niet gestemd. In acht daarvan zijn vanwege herindelingen in de afgelopen jaren al raadsverkiezingen geweest.

Lokaal vs. landelijk

Wat voor invloed heeft de oorlog in Oekraïne op de gemeenteraadsverkiezingen? Volgens politiek commentator Frits Wester was er sprake van een ingetogen verkiezingscampagne. "Mensen zijn nu echt met iets anders bezig", legt hij uit. "Zoals de oplopende energieprijzen en de stijging van de prijzen van producten in de supermarkt."

Wester verwacht dat lokale partijen populair zijn, al zal de oorlog in Oekraïne de aandacht vestigen op landelijke partijen. "Het zijn natuurlijk ook vooral de meest betrokken bewindslieden die volop in beeld zijn tijdens deze oorlogsdagen", zegt de politiek commentator daarover.

Het is volgens hem dan ook nog niet helemaal duidelijk wat dit betekent voor de lokale partijen. "Vier jaar geleden waren die goed voor bijna een derde van alle stemmen. Nu leek dat de helft te worden, toch denk ik dat je ook daar wel een beweging meer richting landelijke partijen zullen zien."

Overigens doen niet alle landelijke partijen in elke gemeente mee. Als je een partij als BIJ1, BBB of JA21 wilt aankruisen op het stembiljet, dan kun je bijvoorbeeld lang zoeken. Wil je weten welke partijen in jouw gemeente meedoen? Bekijk onze kaart.

'Gaat echt ergens over'

Zijn deze verkiezingen eigenlijk belangrijk? Ja, vindt Wester. "Lokale politiek gaat echt ergens over, hoe klein dat nu ook allemaal lijkt in het licht van de grote internationale dreiging."