Op zich weten veel mensen het wel: vlees eten is niet goed voor het milieu, een vegaburger is een stuk beter. Toch lopen veel mensen in de supermarkten op een drafje naar het vleesvak. In Noorwegen worden ze bij het boodschappen doen nu soms al geconfronteerd met de impact van hun boodschappen op het klimaat, en dat gebeurt bij ons straks misschien ook.
De Noorse online supermarkt Oda deed een test met een 'CO2-bonnetje', waarin klanten een 'klimaatoverzicht' krijgen van hun boodschappen. De supermarkt zag na invoering de verkoop van vlees afnemen. "We hoorden van klanten dat ze het bijna onmogelijk vonden om te beoordelen welke producten klimaatvriendelijk zijn", zegt Louise Fuchs, hoofd duurzaamheid van Oda tegen de site Greenqueen. Andere supermarkten overwegen het systeem nu ook in te voeren.
Stijging plantaardige producten
Fuchs zegt dat het voor Oda belangrijk was om niet de klant te vertellen wat te kopen, maar met de bonnen alleen de informatie inzichtelijk te maken. Ze zagen bij Oda ook een flinke stijging in de verkoop van plantaardige producten.
De vraag is of de Nederlandse klant hier klaar voor is, maar Paulien van der Geest van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal ziet wel iets in de Noorse aanpak. Sterker nog: er lopen al tests met klimaatlogo's op producten.
Eco-score
De meest kansrijke op dit moment is 'Eco-score', zo zegt Van der Geest. Als die er ooit komt, moet je denken aan kleurcodes van donkergroen tot donkerrood. Donkergroen voor een product dat weinig impact heeft op het milieu, en donkerrood voor een product dat dat wel heeft. Lichtgroen, geel en oranje zijn de tussenvormen.
Deze Eco-score is volgens Milieu Centraal interessant omdat het niet alleen CO2-uitstoot meeneemt, maar er wordt bijvoorbeeld ook gekeken naar de herkomst, de verpakking en naar bedreigde vissoorten.
Runderlap meest vervuilende product
In België wordt er al mee gewerkt, tot tevredenheid van de zusterorganisatie van de Consumentenbond. Ook in Nederland loopt er al wel een experiment. Lidl doet op dit moment een test in het oosten van het land. De Consumentenbond: "Wij vinden het goed dat er wordt gewerkt aan keuzelogo’s voor duurzaamheid. Naast invloed op je gezondheid, heeft je voeding impact op de wereld om je heen. Het is goed als een logo dat beter inzichtelijk kan maken."
Het kan dus goed zijn dat je straks op een runderlap een rode stempel ziet, op een stukje kip een gele en op een bakje peulvruchten een groene. Maar gaat het verschil maken? "Het is zeker een hulpmiddel als je informatie zoekt, maar het gaat niet iedereens gedrag veranderen."
Noorwegen, Duitsland, België...
Niet elke vleeseter zal door een stempel ineens het vak van de vleesvervangers weten te vinden, denkt Van der Geest. "Er zijn ook mensen die zeggen: leg de vegaburger naast de vleesburger, dan zie je echt een keuze."
Zoveel kilo CO2 komt er vrij voor 1 kilo...
- Steak - 34 kilo CO2
- Rundergehakt - 19,4 kilo CO2
- Half om half gehakt - 13,3 kilo CO2
- Belegen kaas - 10 kilo CO2
- Kip - 6,8 kilo CO2
- Ei - 3,6 kilo CO2
- Vegaburger 2,6 kilo CO2
- Bonen/peulvruchten - 1 kilo CO2
Maar hoeveel is een kilo CO2?
De CO2-voetafdruk van een gemiddeld huishouden in Nederland is gemiddeld 20.000 kilo per jaar. Hierin is alles meegeteld: van energie tot de spullen die we kopen.
Om een beeld te geven: een boom die een jaar groeit legt 20 kilo CO2 vast in de takken en de stam. De 20.000 kilo per huishouden per jaar staat dus gelijk aan 1000 bomen, 4 hectare bos, die een jaar groeien.
Bron: MilieuCentraal
Wanneer we de stempel in de Nederlandse supermarkten kunnen verwachten, is nog niet duidelijk, maar dát er iets aankomt lijkt wel zeker. Zoals gezegd: in Noorwegen en België is men enthousiast, en ook in Duitsland en Frankrijk wordt er getest.
Gehaktbal vs. biefstuk
Het is logisch, zegt Van der Geest. "20 procent van je impact op het klimaat heeft betrekking op voeding. We denken ook na of we het vliegtuig, de auto of de fiets pakken, en we kijken naar ons energieverbruik. En als je iets wil doen aan het klimaat als het gaat om voeding, dan moet je al gauw kijken naar de hoeveelheid vlees die je eet. Vlees bepaalt namelijk gemiddeld 40 procent van je voedselvoetafdruk."
Maar ook dan: er zit veel verschil in wélk vlees je eet. De gehaktbal wordt onterecht als de grote boosdoener betiteld, zegt Van der Geest. "Half om half gehakt is al een stuk beter dan een biefstuk."
