"Om besmettingen tijdens de kerstdagen te voorkomen kan het nuttig zijn om de schoolvakanties met een week te vervroegen." Dat schrijft het Outbreak Management Team (OMT) in zijn laatste advies aan het kabinet. Kan werken, zeggen experts. Maar er wordt ook gewaarschuwd: opa en oma moeten de opvang in die week vooral niet verzorgen.
Door de kerstvakantie te vervroegen hoopt het OMT dat kinderen meer in de 'eigen gezinsbubbel' blijven. Op die manier zou er in de periode tussen de sluiting van de scholen en de kerst minder kans zijn op besmettingen. Maar het OMT ziet ook moeilijkheden, namelijk de opvang van de kinderen. "Die opvang zou dan natuurlijk niet bij de grootouders gelegd moeten worden."
Kinderen vaak besmet
Klinkt dus leuk, eerder vakantie, maar of het écht werkt valt nog te bezien. Eerst maar eens de feiten: want waarom zouden we het eigenlijk willen, zo'n vroegere sluiting van de scholen? De besmettingscijfers geven een beeld. Hieronder zie je de besmettingen van de afgelopen weken. Duidelijk is dat een groot gedeelte van de besmettingen ligt bij de kinderen in basisschoolleeftijd.
Blijft dat zo de komende weken, dan zullen er een boel kinderen met corona aan het kerstdiner zitten. Zijzelf zullen in veel gevallen niet erg ziek worden, maar aan diezelfde tafel zitten vaak ook opa en oma.
En daar komt het voordeel van een week eerder vakantie om de hoek kijken, zegt ook viroloog Gorben Pijlman van de Wageningen Universiteit. "Als kinderen voorafgaand aan kerst op een school zijn waar het virus circuleert, dan kun je aan tafel opa en oma besmetten. Als je de tijd tussen school en kerst een week langer maakt, dan is het risico op besmetting kleiner."
Boosteren beter, maar te laat
Klinkt logisch, maar simpel zal de uitwerking niet zijn. Pijlman: "Vanuit virologisch oogpunt klopt dit, maar veel jonge ouders zullen hier problemen mee krijgen." Een eerdere schoolsluiting betekent dat ze iets moeten regelen om zelf aan het werk te kunnen.
Pijlman: "Het risico is dat ze opa en oma bellen om op te passen en dan is de winst verdwenen. Het zou beter zijn als alle opa's en oma's deze week een boosterprik kunnen krijgen. Dan zijn zij bij kerst optimaal beschermd."
Maar de kans dat dát gebeurt, is extreem klein. Nederland staat op de Europese boosterranglijst op een van de onderste plaatsen en zal - ondanks hoopvolle berichten uit Den Haag - daar de komende dagen nog blijven staan. "Het zou superfantastisch zijn als alle opa's en oma's vandaag geboosterd zijn, aangezien het ongeveer twee weken duurt voordat boosters een duidelijk effect sorteren, maar dat gaat echt niet gebeuren", zegt Marino van Zelst, modelleur infectieziekten van de Universiteit Wageningen.
Verdrietige kerst als opa's en oma's oppassen
Van Zelst zat in het onlangs opgeheven Red Team en adviseerde vorig jaar ook tot een vervroeging van de kerstvakanties. "Dat was een andere situatie, niemand was gevaccineerd, maar het aantal ziekenhuisopnames was na de kerst erg hoog. Ook dit jaar zal een langere vakantie, mits goed geïmplementeerd, flink wat ic-opnames kunnen schelen."
Goed geïmplementeerd dus, Van Zelst kan het niet genoeg benadrukken. Want daar gaat het vaak mis, ziet hij. "De grote crux is: hoe worden de kinderen opgevangen als de school dicht is? Als opa's en oma's op de kinderen passen in die week voor kerst, schuif je het probleem van de besmettingen naar voren. Dan wordt het voor sommige mensen een heel verdrietige kerst."
Situatie op scholen verschillend
Maar wat vinden de scholen er eigenlijk zelf van? Harm van Gerven is woordvoerder van de PO-raad, de organisatie die de belangen behartigt van het basisonderwijs. "Wij hopen dat een vroegere schoolsluiting niet nodig is. Het beeld is heel wisselend, sommige scholen hebben veel last van besmettingen, andere veel minder."
En een week eerder naar huis, maar dan thuisonderwijs? Liever niet, zegt Van Gerven. Dat is volgens hem een stuk minder effectief gebleken.
Wat wil Den Haag?
De geluiden die de PO-raad binnenkrijgt over de mogelijk eerdere sluiting zijn wisselend, Van Gerven hoopt daar deze week een duidelijker beeld van te krijgen. Helemaal dicht kunnen de scholen sowieso niet, want voor kwetsbare kinderen en voor kinderen van ouders met cruciale beroepen, zal toch noodopvang geregeld moeten worden.
De bal ligt nu dus in Den Haag. Vorige week nog zei onderwijsminister Arie Slob dat de scholen gewoon open zouden blijven, buiten de scholen die kampen met hoge besmettingsaantallen. Het nieuwe beleid rondom zelftesten op basisscholen zou moeten helpen richting de kerst.
Maar daarmee is het plan niet definitief van de baan. Volgende week dinsdag wordt de situatie opnieuw beoordeeld. Ook die binnen het onderwijs.
