'Je vond dat de ontsluiting niet opschoot en ging tijdens het toucheren zonder waarschuwing of toestemming met de hand proberen dit te forceren. Ik voelde me verkracht'. Een kaartje met die tekst valt binnenkort bij een verloskundige op de mat. Stichting Geboortebeweging roept moeders op hun negatieve bevallingservaringen op te sturen naar hun zorgverlener.
Genoeg gezwegen, zo heet de actie van stichting Geboortebeweging, die zich inzet voor de rechten van vrouwen tijdens zwangerschap en bevalling. Eerdere jaren bestond die actie uit het online delen van anonieme verhalen. Pijnlijke verhalen over hoe tijdens de bevalling niet naar vrouwen geluisterd werd of hoe ze juist ergens toe gedwongen werden. Nu gaat de stichting een stap verder:
"Dit jaar vragen we jou om je beval-ervaring rechtstreeks te delen met de verloskundige, gynaecoloog, verpleegkundige of kraamverzorgende die bij je bevalling was of die de zorgvraag invulde die je had."
De stichting zorgt ervoor dat de (eventueel anonieme) tekst op een kaart naar de verloskundige praktijk of het ziekenhuis gaat.
Waarom die kaartjes eigenlijk? "Het is geïnspireerd op de Rozenrevolutie in Duitsland, een actie waar rozen met soortgelijke kaartjes bij de ziekenhuizen worden gelegd", legt Marjolein van Gelderen van Geboortebeweging uit.
"De kaartjes brengen het dichterbij: 'Owjee, denken zorgverleners nu, zal zo'n kaartje bij mij op de mat kunnen vallen?'. De bedoeling is dat daardoor overal het gesprek op gang komt. Daarnaast kan een ervaring van eerder je leren om het niet nog een keer te doen."
10 tot 20 procent van bevallingen traumatisch
Ongeveer 10 tot 20 procent van de Nederlandse moeders zegt dat ze de bevalling een traumatische ervaring vond, zegt Claire Stramrood, gynaecoloog en gepromoveerd op PTSS na zwangerschap en bevalling. "Hoe vaak precies die negatieve ervaring te maken heeft met zorgverleners weten we niet."
"Wat we wel weten, komt uit onderzoek van een collega en mijzelf van vijf jaar geleden. Als je vraagt hoe het trauma voorkomen had kunnen worden, noemen vrouwen vooral dingen die te maken hebben met het interpersoonlijke contact. Dus communicatie, bejegening, toestemming, ondersteuning. Dat niet duidelijk was waarom het een keizersnee werd, dat het te snel ging, dat er niet naar haar geluisterd werd, dat ze gepusht werd."
Yvonne voelde zich zeven maanden geleden bij de geboorte van haar zoon zeker gepusht.
"Na een mooie thuisbevalling lag ik op een matras op de tafel. Mijn zoontje was amper twee uur oud, ik was bezig met de eerste borstvoeding. Ik lag daar, heel kwetsbaar, en zo vlak na de bevalling totaal niet in staat om na te denken. Opeens vraagt de verloskundige of ik mijn zoontje niet toch druppels vitamine K wilde geven, ook al had ik afgesproken dat ik dat onnodig vond bij een soepele bevalling."
Wat warrig zei Yvonne nee. "Ik was bezig met de baby en dit stond toch expliciet in mijn geboorteplan? Hier hoefde ik nu juist níet over na te denken. Toen kwam de kraamzorg naast de verloskundige staan. Ze zei: 'Huh, hoezo? Je wilt toch niet dat je kind een hersenvliesontsteking krijgt en dood gaat?'"
Beginnen over een dode baby terwijl ze net bevallen was. Ongelooflijk en kwalijk, vindt Yvonne dat. "Door haar woorden kwam mijn trauma van de vorige bevalling naar boven. Mijn dochter was net na de geboorte meer dood dan levend en moest toen met spoed naar het ziekenhuis."
Kaartje naar de kraamzorg
Dat zal de reden zijn geweest dat ze 'doe maar dan' heeft gezegd, denkt Yvonne nu. "Nee, ik wilde inderdaad niet dat hij dood ging. Ik voelde me zo overrompeld, daardoor heb ik iets toegestaan wat ik helemaal niet heb gewild.
Dus gaat er een kaartje naar het bedrijf van de kraamzorg, de naam van de vrouw weet ze niet meer. "Ik hoop dat ze het daar lezen en het in een vergadering besproken wordt."
'Onze fouten zijn emotioneel beladen'
Sinds ze van de actie weet, is verloskundige Kirsten (echt naam bij de redactie bekend) bang om zo’n kaartje te krijgen. Ze heeft zowel ervaring in het ziekenhuis als in een verloskundigenpraktijk.
"Ik werk met mijn hart en ziel, probeer het allerbeste te doen voor de zwangeren die ik zie, maar ik weet ook dat ik een mens ben en fouten kan maken. Het lastige is dat wij verloskundigen betrokken zijn bij zo'n belangrijke fase in het leven van een vrouw. In andere beroepen zijn de fouten die je maakt veel minder emotioneel beladen."
Kirsten omschrijft de actie als goed voor de bewustwording, maar 'hard' voor de zorgverleners. "Als ik dan een kaart krijg, hoop ik dat het een is met ook een uitnodiging voor een gesprek." Het voelt voor haar heel anders dan een slechte beoordeling op een website als zorgkaartnederland.nl. "Deze actie vind ik heftiger, omdat er opgeroepen wordt om dit te doen."
Uit de praktijk weet ze dat het na de bevalling niet altijd mogelijk is om iets te bespreken met de zorgverleners, en dat voor vrouwen de stap groot kan zijn om dat te doen. Doe dit wel, is haar boodschap. "Zo kun je diegene dingen laten inzien waarvan hij of zij zich misschien niet bewust was. Het kan ook helpen voor je eigen verwerking om er samen over te praten."
Kaartje 'niet zo constructief'
De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) en de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV) hebben gereageerd op de actie van Geboortebeweging. De NVOG herkent en erkent de problemen, maar noemt de vorm, het kaartje, 'minder constructief'. De vereniging hoopt dat de vrouwen geen anonieme boodschap sturen, maar eentje met een uitnodiging voor een gesprek.
De KNOV roept collega's op om mee te doen, en een kaartje te sturen met daarin ook een uitnodiging voor een gesprek.
