Niet-gevaccineerden moeten een negatieve test laten zien om straks een restaurant te mogen betreden, maar gevaccineerden niet. Dat is toch vreemd, werpen veel mensen op. Mensen die een vaccin hebben gehad, kunnen toch ook besmet raken en het virus doorgeven? Of zijn gevaccineerden toch een stuk minder besmettelijk? In deze corona-update kijken we naar de laatste wetenschappelijke inzichten.
Het is een argument dat veel tegenstanders van de coronapas opwerpen: dat een coronapas schijnveiligheid biedt. Want, zoals we in de 232ste Corona-update al meldden: als gevaccineerde kun je óók anderen besmetten en zelfs ziek worden.
Héél kort nog even wat we toen al wisten: de kans dat je na je vaccinatie nog ziek wordt, is zeer klein. "Als je toch ziek wordt, verkleint het vaccin de kans met 95 tot 100 procent dat je in het ziekenhuis moet worden opgenomen, of erger", zei vaccinoloog Anke Huckriede van het UMC Groningen. En dat klopt nog steeds, zo blijkt uit de laatste informatie uit de ziekenhuizen.
Net zo besmettelijk?
Gevaccineerden worden weliswaar zelden ziek, ze kunnen wel besmet worden én anderen besmetten. De vraag is alleen: ben je als gevaccineerde net zo besmettelijk als een niet-gevaccineerde?
Onderzoeken eerder dit jaar wezen erop dat gevaccineerden de overdracht van het virus aanmerkelijk verminderden. Maar dat was nog vóórdat de deltavariant zo ontzettend rondging. Onderzoeken uit verschillende landen van de afgelopen maanden laten namelijk zien: de deltavariant heeft meer kans zich via gevaccineerden te verspreiden dan de andere varianten.
Net zoveel virus in de neus
Ook blijkt inmiddels dat gevaccineerden net zoveel virus in hun neus kunnen hebben als niet-gevaccineerde mensen. "Mensen met het deltavirus kunnen zeer hoge virusniveaus bij zich dragen en kunnen het virus ongewild naar anderen verspreiden", zegt David O'Connor, een viroloog aan de Universiteit van Wisconsin-Madison, op de nieuwspagina van het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Hij kwam tot die conclusie na onderzoek in de staat van Wisconsin waarbij via PCR-tests de concentratie van het virus in de neus werd gemeten. Deze bevindingen onderstrepen het belang van beschermende maatregelen, zo concludeert hij. En dat 'mensen die gevaccineerd zijn nog steeds voorzorgsmaatregelen moeten nemen'.
Twee derde gevaccineerden besmet
Ook een rapport van de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC) in augustus wees erop dat gevaccineerden veel vaker besmet worden dan aanvankelijk gedacht. In de badplaats Provincetown in de staat Massachusetts bleek bijna driekwart van de 469 nieuwe coronagevallen gevaccineerd. Zowel gevaccineerde als niet-gevaccineerde mensen hadden vergelijkbare hoge 'virale lading'.
De bevindingen waren aanleiding voor de CDC om in regio's waar de besmettingsgraad hoog is, mondkapjes in binnenruimtes aan te bevelen.
Maar: gemiddeld wel minder
Gevaccineerden kúnnen dus net zoveel concentratie in het virus hebben, maar is die kans net zo groot als bij niet-gevaccineerden? Met andere woorden: verspreiden gevaccineerden het virus net zo hard als niet-gevaccineerden?
Nee, als je kijkt naar het gemiddelde is er wel degelijk een verschil tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden. Een team van het Imperial College London test om de paar weken meer dan 100.000 vrijwilligers. Onder de mensen die positief testten, blijken gevaccineerden gemiddeld minder virus bij zich te dragen.
Die laatste conclusie lijkt anders. Dat zit zo: bij de Amerikaanse studies werden mensen getest die al verdacht werden corona te hebben, bijvoorbeeld vanwege symptomen. Bij de Britse studie werd in een willekeurige populatie iederéén getest: mensen met én zonder symptomen.
Hoe je het ook bekijkt: gevaccineerden kunnen dus inderdaad het virus verspreiden. Deskundigen van het Outbreak Management Team vroegen het kabinet deze zomer dan ook om te overwegen om bij grote evenementen en drukke clubs ook van volledig gevaccineerde mensen een negatieve coronatest te vragen.
Doordat besmette mensen dan alsnog toegang krijgen tot evenementen waar bijvoorbeeld geen 1,5 meter afstand wordt gehouden, kunnen zij ondanks hun vaccinatie het virus verspreiden. In sommige gevallen zou het goed zijn om van álle bezoekers een negatieve test te vragen, aldus het OMT.
Niet tot sint-juttemis laten testen
Toch heeft het kabinet anders besloten. Demissionair minister Hugo de Jonge legde in augustus in een eerdere persconferentie al uit waarom hij gevaccineerden zich niet óók wil laten testen. "Dan heb je een veel mindere aantrekkelijkheid om je te laten vaccineren, want als je toch nog tot sint-juttemis moet laten testen voordat je ergens naar binnen mag, waarom zou je je dan laten vaccineren? Kortom, het doet niet iets goeds, is onze verwachting, met de vaccinatiebereidheid."
Ook zei hij dat het 'technisch' op dat moment niet mogelijk was - omdat dan de corona-app aangepast zou moeten worden.
