Drie jonge, zwarte voetballers van het Britse voetbalteam kregen na het missen van een strafschop in de EK-finale op social media racistische bagger over zich heen. Ook werd een muurschildering van een van de spelers beklad. In Engeland is met afschuw gereageerd, maar deze voorvallen zijn geen uitzondering. "Het is om moedeloos van te worden."
Alle spelers van het Engelse en Italiaanse team knielden vlak voor het begin van de finale van het EK-voetbal in Londen, het symbool tegen racisme. Toch werden Marcus Rashford, Jadon Sancho en Bukayo Saka het mikpunt van racistische verwensingen op social media toen het ze niet lukte om te scoren. Engeland verloor met strafschoppen de finale van Italië.
Engelsen zoeken troost bij elkaar na verlies EK: 'Heel erg teleurgesteld:
Zwaar straffen
"Wij walgen ervan dat spelers uit ons team – die er alles aan hebben gedaan om dit shirt te mogen dragen – te maken hebben gekregen met online racisme na de wedstrijd", laat het Engelse nationale team weten via Twitter.
Prins William, bondscoach Gareth Southgate en premier Boris Johnson hebben het racisme vandaag hard veroordeeld. "We zullen er alles aan doen om de betrokken spelers te ondersteunen en pleiten voor de zwaarst mogelijk straffen voor degene die verantwoordelijk zijn", zegt de Engelse voetbalbond. De politie in Londen is een onderzoek gestart naar de online berichten.
Hardnekkig
De schok in Engeland is groot, toch is racisme in het voetbal een bekend probleem, zegt correspondent Anne Saenen. "Racisme en discriminatie staan al jaren hoog op de agenda van de voetbalbond en de overheid."
Engeland probeert de afgelopen tijd juist voorop te lopen in de aanpak hiervan. Zo is er een app waarmee mensen in stadions incidenten rondom discriminatie kunnen melden. Ook zijn verschillende mensen die spelers op social media belaagden voor de rechter gebracht. "Met gesprekken, onderzoeken en rapporten proberen de bond en de overheid het probleem aan te pakken."
Toch blijft racisme, online en op de voetbalvelden, hardnekkig. Volgens anti-racisme organisatie Kick It Out werden er in het voetbalseizoen van 2019-2020 ruim 50 procent meer meldingen gedaan van racisme. "Het probleem speelt niet alleen online", zei de directeur Tony Burnett van Kick It Out eerder al tegen de BBC.
Jungle-praat
Na de wedstrijd van gisteravond werd ook een muurschildering van speler Marcus Rashford in Manchester beklad met graffiti. Die was gemaakt omdat Rashford zich had ingezet om armoede onder kinderen aan te pakken.
"Ik ben gebouwd voor kritiek op mijn prestaties, maar ik kan de aap, baviaan, banaan, jungle-praat niet accepteren."
Rashford kreeg al vaker te maken met racistische opmerkingen op social media. Onder andere in mei toen hij met zijn club Manchester United verloor in de Europa League, hij deed hiervan aangifte bij de politie.
In een tweet aan zijn volgers liet hij toen weten: "Ik ben gebouwd voor kritiek op mijn prestaties, maar ik kan de aap, baviaan, banaan, jungle-praat niet accepteren."
Niet enkel rotte appels
Vanuit sportorganisaties klinkt al lange tijd de roep dat social-mediabedrijven meer moeten doen om discriminerende gebruikers te straffen en racistische reacties tegen te gaan. Na verschillende voorvallen besloten Britse voetbalclubs en sporters in april gezamenlijk vier dagen geen sociale media te gebruiken, als statement tegen racisme en discriminatie op de online platforms.
"Social mediabedrijven zijn veel te langzaam in de aanpak van dit probleem."
"Social mediabedrijven zijn veel te langzaam in de aanpak van dit probleem", zegt Pavel Klymenko van Fare Network, een internationale organisatie die strijdt tegen racisme en discriminatie in de sport. Volgens hem moet de Britse overheid nu het voortouw nemen. "Daarbij moeten ze ook erkennen dat dit een groot probleem is in de samenleving en niet van een paar rotte appels."
De Britse regering is van plan een nieuwe wet in te voeren die het makkelijker maakt om bedrijven die hun gebruikers niet goed beschermen hoge boetes op te leggen. Klymenko noemt dat een belangrijke stap in de goede richting.
Voortrekkersrol
Het onderwerp leeft ook erg bij de spelers zelf, vertelt Anne Saenen. Het knielen tijdens voetbalwedstrijden lokte eerder in Engeland soms boze reacties en boe-geroep uit. Sommige fans vinden het een politiek statement dat niet thuishoort in het voetbal.
Voor de spelers is het echter een belangrijk signaal dat direct door de grote clubs en amateurclubs werd omarmt. "Het Engelse nationale team speelt hiermee ook juist een belangrijke voortrekkersrol in de strijd tegen racisme."
Racisme in Nederland
Racisme komt ook in het Nederlandse voetbal nog steeds veel voor. De KNVB houdt hier meldingen over bij, maar heeft vanwege de coronacrisis geen actuele cijfers.
Een voorval dat veel losmaakte was eind 2019. Racistische spreekkoren gericht tegen Excelsior-speler Ahmad Mendes Moreira zorgden voor een golf van verontwaardiging en afkeuring.
Het was aanleiding voor de KNVB en de overheid om met een aanvalsplan tegen racisme en discriminatie te komen. Hierbij nam Nederland een voorbeeld aan Engeland en lanceerde de app Discriminatiemelder, waarmee mensen rondom een voetbalwedstrijd melding kunnen doen van een incident. "Racisme, ook online, heeft volop onze aandacht. We werken met social mediabedrijven samen om dit te bestrijden en vinden het belangrijk dat de drempel om een incident te melden zo laag mogelijk is", zegt een woordvoerder van de KNVB.
Tijdens het EK droeg aanvoerder Wijnaldum een OneLove-band om zijn arm, waarmee de Nederlandse ploeg wilde laten zien 'dat iedereen erbij hoort'. Het is een statement tegen discriminatie en racisme.
