De politie heeft 1,3 miljoen euro aan advocaatkosten betaald in de nekklem-zaak rond de overleden arrestant Mitch Henriquez. Dat blijkt uit cijfers die de Haagse politie op verzoek van RTL Nieuws heeft verstrekt. Er is felle kritiek op die advocaatkosten: de agenten in de Henriquez-zaak krijgen van de overheid relatief veel meer geld voor rechtsbijstand dan veel andere verdachten.
Advocatenkantoor Sjöcrona-Van Stigt declareerde tussen juni 2015 en mei 2018 € 1.309.380,96 bij de politie. Het gaat om kosten voor juridische hulp aan politieagenten. Die agenten waren in de zomer van 2015 als verdachte of als getuige betrokken bij de fataal afgelopen arrestatie van de Arubaan Mitch Henriquez.
De hoogte van de declaratie wordt verklaard door de omvang van de zaak Henriquez en het grote aantal politiemensen dat erbij betrokken was, melden de politie Den Haag en het advocatenkantoor in geschreven reacties aan RTL Nieuws. Arthur van Stigt stelt namens Sjöcrona-Van Stigt: "In de uiteenlopende, jarenlange procedures heeft ons kantoor begrijpelijkerwijs veel werk moeten verrichten."
Maar vanuit advocatuur, wetenschap en politiek wordt harde kritiek geuit op de advocatenrekening: 'peperduur', 'schandelijk' en 'klassenjustitie'.
De politie vindt het zijn 'plicht als werkgever om een vergoeding te geven voor rechtskundige hulp'. Op de vraag of die rechtskundige hulp ook goedkoper had gekund, antwoordt de politie: "Wij vergoeden advocaten die vaste, marktconforme tarieven hanteren en in het politievak zijn gespecialiseerd." Details om te beoordelen of het daadwerkelijk om 'marktconforme tarieven' gaat, geeft de politie niet.
Bekijk hier de volledige reacties van de politie (.pdf) en het advocatenkantoor (.pdf).
Omstreden nekklem
Mitch Henriquez overleed in juni 2015, na een hardhandige arrestatie waarbij de politie onder andere de omstreden nekklem-techniek gebruikte. De 42-jarige Henriquez verzette zich tijdens de arrestatie. Na de dood van Henriquez volgden dagenlange protesten en rellen in Den Haag. Het Openbaar Ministerie (OM) besloot twee agenten (DH01 en DH02) strafrechtelijk te vervolgen.
©ANP
Een demonstratie na de dood van de door de politie opgepakte Arubaan Mitch Henriquez is in de Haagse Schilderswijk uitgelopen op rellen.
©ANP
Henriquez werd gearresteerd tijdens het festival Night at the Park. De politie zou daarbij geweld hebben gebruikt.
©ANP
Zo'n 500 betogers waren samengestroomd om te protesteren. Ze riepen leuzen als 'Politie moordenaars!'
©ANP
De sfeer in de Haagse wijk sloeg al snel om.
©ANP
Demonstranten hadden vlaggen, pamfletten en T-shirts bij zich met leuzen als I love Aruba.
©ANP
Relschoppers gooiden ruiten in, vernielden bushokjes, stichtten brandjes en bekogelden politie en brandweer met stenen en andere voorwerpen.
©ANP
De ME voerde charges uit. Een aantal relschoppers zou winkels hebben geplunderd.
©ANP
Rond 03:30 uur meldde de politie dat de rust in de wijk was teruggekeerd.
In de zaak Henriquez gaf advocatenkantoor Sjöcrona-Van Stigt rechtsbijstand aan tenminste 26 politiemensen. Focus lag daarbij op de twee vervolgde agenten. Ook drie andere verdachte agenten en 21 politiegetuigen hadden een advocaat van Sjöcrona-Van Stigt. Het leidde begin 2016 tot kritiek: door zo’n groot aantal verdachten en getuigen bij één kantoor onder te brengen, zouden tegenstrijdige belangen kunnen ontstaan.
Financiële belangen
RTL Nieuws deed twee keer een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur om de hoogte van de declaraties te achterhalen. Doel was bloot te leggen hoeveel belastinggeld met de juridische bijstand is gemoeid en hoe groot de financiële belangen van Sjöcrona-Van Stigt in de zaak Henriquez zijn.
De Haagse politie maakte uiteindelijk in twee fases bekend welke bedragen zijn gedeclareerd en betaald:
Bekendmaking declaraties advocatenkantoor Sjöcrona-Van Stigt in zaak Mitch Henriquez bij politie Den Haag:
Periode 1: 28 juni 2015 t/m 17 februari 2016 > € 249.794,04 (incl. BTW)
Periode 2: 17 februari 2016 t/m 31 mei 2018 > € 1.059.586,92 (incl. BTW)
---------------------
€ 1.309.380,96
Het advocatenkantoor wilde de betalingen binnenskamers houden, onder meer vanwege concurrentieoverwegingen. Om openbaarmaking te voorkomen procedeerde Sjöcrona-Van Stigt tot aan de Raad van State. Ook de politie verzette zich aanvankelijk tegen openbaarmaking. De rechtbank Midden-Nederland (maart 2018) en de Raad van State (augustus 2020) bepaalden uiteindelijk dat het totaalbedrag geopenbaard moest worden.
Het aantal gedeclareerde uren en de gehanteerde uurtarieven hoefden van de rechters niet vrijgegeven te worden. Ook het per agent gedeclareerde bedrag mocht geheim blijven. Daardoor is grotendeels onbekend hoe het bedrag van 1,3 miljoen euro is opgebouwd.
Wel verdacht, geen vervolging
Drie recent opgedoken vonnissen brengen daar verandering in. Het gaat om juridische procedures over vergoeding van rechtsbijstandskosten van drie betrokken agenten: DH03, DH04 en DH05 (zie hieronder). Zij werden aanvankelijk wél als verdachte aangemerkt, maar zijn uiteindelijk niet vervolgd. De Haagse rechtbank bepaalde in december 2018 dat de advocaatkosten die Sjöcrona-Van Stigt voor hen maakte, door de Staat vergoed moesten worden aan de Nationale Politie.
Het gaat opgeteld om bijna 215.000 euro. Die kosten werden in een periode van vijftien maanden gemaakt: vanaf de dood van Henriquez tot aan het moment dat het OM besloot de drie agenten niet strafrechtelijk te vervolgen (19 september 2016).
Rechtszaken over terugbetaling advocaatkosten (van de Staat aan de politie):
Agent DH03 (.pdf): vraagt vergoeding van € 102.027,10 > rechtbank wijst toe € 97.957,50
Agent DH04 (.pdf): vraagt vergoeding van € 75.980,30 > rechtbank wijst toe € 71.758,59
Agent DH05 (.pdf): vraagt vergoeding van € 44.854,04 > rechtbank wijst toe € 43.814,54
De politie en het advocatenkantoor benadrukken dat ‘de kosten van rechtsbijstand naar het oordeel van de rechtbank niet bovenmatig of onredelijk’ zijn. De drie genoemde uitspraken gaan over een beperkt deel van de geopenbaarde 1,3 miljoen euro.
Allesbehalve compleet
Het bedrag van 1,3 miljoen is overigens niet compleet. Het betreft de advocatenvergoedingen over de periode tot en met mei 2018. De strafzaak rond de dood van Henriquez is sindsdien doorgegaan. En de werkzaamheden van Sjöcrona-Van Stigt ook. Hoeveel het advocatenkantoor bovenop de 1,3 miljoen euro nog incasseerde, is niet bekendgemaakt.
De agent (DH01) die de nekklem aanlegde bij Mitch Henriquez is veroordeeld voor mishandeling met de dood. Het Gerechtshof noemde het politiegeweld tegen Henriquez onrechtmatig en legde de agent in juni 2019 een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden op. Vorige week bepaalde de Hoge Raad dat de veroordeling van agent DH01 in stand blijft. De tweede vervolgde agent (DH02) is in juni 2019 vrijgesproken.
De Nationale politie lanceerde in oktober 2015 de zogeheten advocatenpoule: een lijst van twintig advocaten die gespecialiseerd zijn in het bijstaan van politiemensen. In de eerste drie jaar declareerden deze poule-advocaten in totaal 4,7 miljoen euro, zo bleek eerder uit onderzoek van de NOS. Grootverdiener bleek toen advocatenkantoor Sjöcrona-Van Stigt: 2,7 miljoen euro in drie jaar tijd.
