De tieners die in Arnhem een 73-jarige doodsloegen, blijken zogenoemde 'pedojagers' te zijn. Dit zijn mensen die zich via internet voordoen als minderjarigen om mogelijke kindermisbruikers op te sporen. Politie en justitie zijn niet blij met de pedojagers. Minister Grapperhaus roept mensen op te stoppen met 'hobbyen'
Er zijn de laatste tijd meer incidenten met mensen die het heft in eigen hand nemen. Zo was er eind oktober nog een ander incident in Arnhem: vijf mannen werden opgepakt nadat ze iemand naar het park hadden gelokt en hem hadden mishandeld. In Tilburg werd een 49-jarige man aangehouden die een vermeende pedofiel in zijn gezicht had geschopt.
Veel cijfers zijn er niet over het pedojagen, maar volgens de politie zijn er sinds juli dit jaar 250 incidenten gemeld. Omdat de incidenten steeds heftiger worden, willen de politie en het Openbaar Ministerie (OM) niet meer samenwerken met burgers die op mogelijke kindermisbruikers jagen.
'Gaat in tegen de rechtsstaat'
De acties van de pedojagers zijn 'helemaal verkeerd', zei minister Grapperhaus (Justitie) vanochtend. "Als je iets ziet dat niet deugt, ga dan naar de politie. Ga niet zelf zitten hobbyen."
Volgens de politie werkt het werk van de 'jagers' niet, omdat het niet snel tot een veroordeling leidt. In veel gevallen is er namelijk geen bewijs dat iemand de wet heeft overtreden.
Ondertussen zitten de pedojagers het werk van de zedenrechercheurs juist in de weg, stelt de politie. Veel pedojagers overtreden ook zelf de wet, door geweld te plegen of beelden van mensen die zij beschuldigen online te zetten.
Volgens Grapperhaus gaan de pedojagers in tegen de rechtsstaat. "De rechter gaat in Nederland over de straffen, niet burgers zelf. Je zou zelf ook niet ten onrechte beschuldigd willen worden."
Zo werken pedojagers
Pedojagers zoeken op internet naar mogelijke kindermisbruikers. Zij doen dit door zich op dating- en chatsites voor te doen als minderjarigen. Zo komen ze in contact met mannen die soms seksueel getinte berichten sturen.
De pedojagers proberen dan een afspraak te maken om de man te confronteren. Die confrontaties lopen regelmatig uit de hand, waarbij de man door de pedojagers mishandeld wordt voor de politie arriveert.
Pedojagers organiseren zich op sociale media als Facebook en Telegram. In chatgroepen met soms honderden leden worden namen, contactgegevens en foto's van vermeende pedofielen uitgewisseld, zegt techjournalist Daniël Verlaan. "Er worden ook screenshots van chatgesprekken en video's van mishandelingen gedeeld."
Verlaan: "In één van de chatgroepen is zelfs een chatbot te vinden die instructies geeft over hoe je mannen die willen afspreken met minderjarigen op het spoor komt".
Pedojagers veroveren Facebook
Onderzoeker Arnout de Vries van TNO, die al jaren onderzoek doet naar burgeropsporing, zegt dat er niet één soort pedojager is. "Er zitten gradaties in. Er zijn voetbalhooligans bij die uit zijn op geweld. Maar ook bezorgde ouders, die zien dat hun kind online rare berichten krijgt. En daar zit nog een grote groep tussen."
De Vries denkt dat de oproep maar beperkt effect zal hebben. "De werkwijze van de politie was tot nu toe: als je iemand confronteert, bel dan 112. Nu zeggen ze: stop ermee. Maar het zou beter zijn als politie en burgers juist meer samen zouden optrekken. Nu zie je dat het vaak mis gaat in de tijd dat mensen op de politie moeten wachten."
Volgens De Vries kan de politie gebruikmaken van burgers die relatief netjes werken. "Dat zijn burgers met een goede bedoeling, die zich zorgen maken dat iemand slachtoffers gaat maken."
Hoe zit het wettelijk?
Iemand die via internet seksueel getinte gesprekken voert met een minderjarige, is strafbaar. Maar vaak is het lastig te bewijzen dat de mannen die door pedojagers zijn opgespoord, ook daadwerkelijk de wet hebben overtreden.
In veel gevallen is er namelijk sprake van uitlokking. Daardoor gelden de chatgesprekken niet als bewijs bij een rechtszaak, en kan het niet tot een veroordeling komen.
Naar schatting heeft 1 procent van de mannen een pedofiele voorkeur. Dat zijn zo'n 85.000 mannen. Het grootste deel, ongeveer driekwart, handelt niet naar die gevoelens. Pedofilie is een seksuele voorkeur, en in Nederland niet strafbaar.
Seksueel misbruik van kinderen is, samen met het bekijken en downloaden van kinderporno, wel strafbaar. Dat gebeurt lang niet altijd door pedofielen: een meerderheid van de kindermisbruikers heeft geen pedofiele gevoelens, maar kampt met antisociale en seksuele stoornissen.
