De terroristische cel die een grote aanslag in Nederland beraamde, gaat in hoger beroep. Dat geldt voor alle zes veroordeelde mannen, zo bevestigen hun advocaten aan RTL Nieuws.
De rechtbank in Rotterdam veroordeelde de groep onlangs voor het voorbereiden van 'een bloedige aanslag waarbij grote aantallen onschuldige personen het slachtoffer zouden moeten worden'. De mannen zijn ook veroordeeld voor het vormen van een terroristische organisatie.
De groep werd in september 2018 opgepakt na een maandenlange undercoveroperatie van de politie. Sluitstuk van de operatie was een wapentraining die undercoveragenten in een vakantiebungalow in Weert gaven aan vier verdachten. Compleet met (onklaar gemaakte) kalasjnikovs, bomvesten en handvuurwapens. Na die terrorismetraining grepen antiterrorismeteams in.
De 36-jarige hoofdverdachte Hardi N. uit Arnhem is door de rechtbank veroordeeld tot een gevangenisstraf van 17 jaar. Vijf medeverdachten kregen straffen van tien en dertien jaar cel.
Om uiteenlopende redenen weigeren de mannen zich neer te leggen bij het oordeel van de rechtbank. Een aantal verdachten zegt niets te hebben geweten van het aanslagplan. De rechtbank noemde dat verweer in het vonnis ‘volstrekt onaannemelijk’.
AIVD-optreden niet toegestaan
Belangrijk punt in het hoger beroep wordt de rol van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Hardi N. bekende dat hij een aanslag beraamde, maar stelde tijdens de rechtszaak dat de AIVD hem daartoe had uitgelokt. AIVD-agenten spraken met N. over de islam en ze steunden hem bij de uitvoering van zijn plannen. Maar dat is volgens de rechters geen uitlokking: het aanslagplan kwam volledig vanuit Hardi N.
Spectaculair beeld van arrestatie Arnhemse terreurverdachten
Toch is de AIVD op één punt wel degelijk de fout in gegaan, oordeelt de rechtbank. Terwijl hoofdverdachte Hardi N. in 2018 contact had met een undercoveragent van de politie, waren gelijktijdig ook de twee vermeende AIVD-agenten met de hoofdverdachte aan het mailen. De rechtbank noemt het optreden van de AIVD tijdens het politie-onderzoek ‘niet-toegestane beïnvloeding’.
De AIVD hoeft, anders dan undercoveragenten van de politie, geen verantwoording af te leggen in het strafproces. "Een dergelijke vorm van niet controleerbare en niet transparante bemoeienis brengt naar het oordeel van de rechtbank het waarborgen van een eerlijk proces in gevaar", staat in het vonnis.
De rechtbank vond het ernstig genoeg om hoofdverdachte Hardi N. een jaar minder celstraf op te leggen: geen achttien, maar zeventien jaar cel.
Amerikaanse films
Advocaat Serge Weening van hoofdverdachte Hardi N. vindt dat de juridische gevolgen groter zijn. Een jaar strafvermindering vindt hij te weinig. Hij wil in hoger beroep aansturen op niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie. Weening: "De AIVD werkt in het geheim. Dat de rechter nu toch heeft kunnen vaststellen dat de AIVD zich niet aan de wet houdt, is zorgelijk. Het is een enge gedachte, vooral omdat je denkt dat zoiets alleen maar gebeurt in Amerikaanse films."
Zijn collega-advocaat Bart Nooitgedagt, die Morat M. bijstaat, zegt: "Niemand wil dat burgers op basis van geheim verkregen en oncontroleerbaar bewijs kunnen worden veroordeeld."
Advocaat Tamara Buruma van medeverdachte Shevan A.: "De uitspraak van de rechtbank laat zien dat de AIVD een ontoelaatbare invloed op het strafrechtelijk onderzoek heeft gehad. In hoger beroep moet meer duidelijkheid komen hoe ver deze invloed zich heeft uitgestrekt en wat de consequenties ervan moeten zijn voor het strafproces."
Ook het Openbaar Ministerie heeft hoger beroep aangetekend. Woordvoerder Wim de Bruin: "Het OM kan zich niet verenigen met het oordeel van de rechtbank dat het optreden van de AIVD in deze zaak om niet-toegestane beïnvloeding gaat. Bovendien ziet het OM niet in hoe dat heeft kunnen leiden tot strafvermindering voor de verdachte."
Drie verdachten kregen van de rechtbank een lagere straf dan het OM had geëist. Het gaat om Hardi N., Waïl el A. en Nadeem S. In die drie zaken is het OM in beroep gegaan.
Mensenlevens gered
De Rotterdamse rechtbank heeft niet alleen kritiek op de AIVD. Er is in het vonnis ook lof voor het optreden van de AIVD en de politie: met het verijdelen van de aanslag zijn vele mensenlevens gered. "Dankzij tijdig ingrijpen van de Nederlandse overheidsdiensten hebben de verdachte en de medeverdachten hun plannen niet kunnen uitvoeren."
De aanslag had eind 2018 moeten plaatsvinden, concluderen de rechters. Bedoeling was om een zware autobom af te laten gaan en op een andere plek een festival binnen te dringen met Kalasjnikovs. Ook zouden de mannen bomvesten dragen. Bedoeld om zichzelf op te blazen, als de politie zou arriveren.
De strafzaak is het grootste terrorismeproces dat de afgelopen jaren in Nederland is gevoerd. Het hoger beroep zal behandeld worden door het Gerechtshof in Den Haag. Het Hof mikt op een eerste zitting medio 2021.
