Bijna veertig jaar na de legalisering van abortus in Nederland is de discussie erover niet verstomd. Sterker nog: het debat is de afgelopen jaren weer opgelaaid, merken deskundigen. Onder de naam 'Week van het leven' beginnen tegenstanders van abortus dit weekend met een grote campagne. De groep die strijdt voor het recht van vrouwen om hun zwangerschap vroegtijdig te stoppen, lanceert komende week een tegencampagne.
Dit jaar geen duizenden mensen in een protestmars door Utrecht en ook geen flyers tegen abortus in de brievenbus van Nederlanders. De christelijke actiegroep 'Schreeuw om leven' is al jaren actief, maar moet voor het eerst in haar bestaan de actieweek noodgedwongen aanpassen in lijn met de coronaregels.
Billboards langs de weg
De inspanningen om hun boodschap over te brengen, zijn er niet minder om. Op tien drukke verkeersknooppunten hangen grote billboards met de tekst 'Vóór het ongeboren leven!'. In de landelijke en regionale dagbladen komt een paginagrote advertentie.
Spijt
Wie de komende dagen naar een van de NPO-zenders kijkt, krijgt een campagnespot voorgeschoteld met het verhaal van Deborah, die abortus wilde laten plegen, maar hier bij het zien van de echo toch van afzag. In een social mediacampagne vertelt ze dat het kindje waar het om gaat, inmiddels 3 jaar oud is en de naam Eden draagt. Ze vraagt zich af waarom ze ooit ook maar heeft overwogen haar 'kindje geen kans van leven te gunnen'.
FIOM is specialist in zwangerschapsvraagstukken. Directeur Ellen Giepmans zet haar vraagtekens bij de campagne van Schreeuw om Leven. "Wat ik ingewikkeld vind is dat ze aandacht vragen voor de vrouw die onbedoeld zwanger is. Het lijkt goed bedoeld, want wie is daar nu op tegen?"
"Maar ze plakken er meteen de voor hen gewenste oplossing aan. Ze pleiten voor meer hulp, maar abortus is helemaal geen onderdeel van hun oplossing, terwijl het in Nederland voor vrouwen gewoon een recht is."
'Conservatieve tegenwind'
Voorstanders van abortus voelen zich geroepen om ook op het toneel te verschijnen in de abortusdiscussie. Met argusogen kijken ze naar ontwikkelingen in Oost-Europa. Na een recente uitspraak van het hooggerechtshof in Polen is het recht op abortus daar voor vrouwen drastisch ingeperkt.
Minister Kaag voor Buitenlandse handel en Ontwikkelingssamenwerking sprak over een 'gure conservatieve tegenwind' die er waait, ook dicht bij huis.
Een zorgelijke ontwikkeling, vindt ook Eva de Goeij. Zij heeft zelf een abortus laten doen toen ze onbedoeld zwanger raakte. Nu zet ze zich in voor vrouwen die hetzelfde meemaken. "Er zitten dingen in onze samenleving waardoor abortus nog steeds taboe is. We moeten ons uitspreken, alert blijven. Op welke manier wordt het mensen die ongewenst zwanger zijn lastig gemaakt?".
Vrouwen lastiggevallen bij abortuskliniek
Voor- en tegenstanders van abortus en hun argumenten
Eva de Goeij, ervaringsdeskundige en pro-keuzevrijheid
"Ik heb er vertrouwen in dat vrouwen die afweging zelf kunnen maken. Ik heb dat zelf ook gevoeld. Ben ik er nu aan toe om een kind op te voeden? Wil ik wel een kind? Ik wens ieder kind toe dat het gewenst is. Opluchting is de meest voorkomende emotie na abortus."
Schreeuw om Leven
De Christelijke stichting Schreeuw om Leven is tegenstander van abortus. "Wij zeggen: als je in verwachting bent van een kindje, dan heb je vanaf dat moment ook de plicht om ervoor te zorgen. Dat kindje heeft ook het recht op leven. Het blijft veelzeggend dat abortussen vaak plaatsvinden om sociaal-economische redenen: de huisvesting past niet, een relatie is verbroken", zegt Diederik van Dijk namens de stichting.
Intimidatie en druk
De laatste jaren verhardt de discussie rondom abortus, zien deskundigen. Vrouwen die abortusklinieken bezoeken worden soms geïntimideerd door tegenstanders, geconfronteerd met plastic foetussen of worden anderszins aangespoord om van hun keuze voor een abortus af te zien.
Dat maakt dat ook de pro-abortusbeweging zich meer gaat roeren. "Mensen laten meer hun stem horen", denkt socioloog Quita Muis van de Tilburg University. "Het is meer van deze tijd om weer te protesteren, we hebben sociale media: er zijn nieuwe vormen voor het uiten van meningen. Het is vaak actie, reactie."
Onderzoekers signaleren dat de voor- en tegenstanders zich niet makkelijk laten overtuigen. "Dit is een puur morele kwestie. Mensen hebben een innerlijk gevoel hierover. Zelfs als de feiten over abortus niet worden betwist, maar de interpretatie ervan wel, blijft de discussie lastig."
Crowdfunding
De anti-abortusbeweging heeft veel middelen tot haar beschikking om het geluid te laten horen in de samenleving. "Via crowdfunding hebben wij 150.000 euro opgehaald", vertelt Diederik van Dijk, voorzitter van het platform achter Schreeuw om leven en tevens senator voor de SGP.
Geluiden over buitenlandse financieringen lacht hij weg. "Dat denken mensen vaak. Maar nee, wij hebben geen partnerorganisaties in de VS en in Rusland. Dit wordt door Jan en alleman opgebracht die 5 of 10 euro willen doneren."
Spotjes op tv, in dagbladen en billboards langs de weg: normaal gesproken een kostbare aangelegenheid. Maar toen was daar de coronacrisis: het aankopen van advertentieruimte is daardoor goedkoper geworden.
