In je eentje een dieet volhouden tijdens een zware ploegendienst? Niet te doen. Onderzoekers en gezondheidsexperts vinden dat werkgevers hun mensen moeten helpen gezonder te worden. Daarom moeten er meer leefstijlprogramma’s beschikbaar komen voor bedrijven.
Bij het bedrijf waar Norma (47) jarenlang werkte, lag vaak voor elke medewerker een lunchpakketje klaar, om mee te nemen. Dan liepen alle werknemers, zo'n tachtig man, tussen de middag een rondje. Frisse neus, even weg van dat bureau.
Daarnaast kon iedere werknemer elke periode een bezoek brengen aan de bedrijfsarts, voor een gezondheidscheck. Hoe voel je je mentaal? En fysiek? En er werden vanuit kantoor mountainbiketochten georganiseerd en mindfulness-cursussen.
Denk aan je lijf
"Al die dingen herinnerden me dat ik ook op mijn werk aan mijn lijf moest denken", vertelt Norma erover. Want, geeft ze ook toe: op je werk ben je niet echt bezig met een wandelingetje maken, of sporten. "Als werknemer werd ik me bewuster van mijn gezondheid."
En dat is belangrijk, zegt Noortje Wiezer, onderzoeker op het gebied van 'gezond leven' bij TNO. Ze haalt de cijfers er even bij. Momenteel heeft 2 procent van de werknemers suikerziekte, 3,8 procent kampt met darm- of maagproblemen en bijna 5 procent van de werknemers leeft met een psychische aandoening. Ruim 3 procent heeft last van hart- en vaatziekten.
De gevolgen: meer verzuim, meer huisartsbezoeken, minder kans op een nieuwe baan, hogere zorgkosten.
Dieet en sport
Maar, er kan dus (deels) iets aan gedaan worden. "We hebben veel onderzoeken bekeken die aantonen dat leefstijlprogramma’s met een aangepast dieet en speciale sportschema's de last van die ziekte kunnen verminderen bij werknemers", vertelt Wiezer.
"Een groot deel van de Nederlanders brengt verreweg de meeste tijd door op werk. Als je gezonder wilt leven, dan moet je dat dus óók op werk kunnen doen."
Het probleem is alleen dat dat niet altijd makkelijk is, vooral als mensen in ploegendiensten werken, of op onregelmatige tijden, of een (te) drukke kantoorbaan hebben. Weinig rust, weinig regelmaat.
"En hoe houd je een dieet vol tijdens een pittige ploegendienst? Heb je nog puf om te sporten na een nachtdienst, of na fysiek zwaar werk?"
Iets nieuws
TNO stelt dat dat beter kan en maakte, samen met experts, een beginnetje. De organisatie ontwierp een paar aangepaste leefstijlprogramma's en roept bedrijven op om die ook te gaan gebruiken.
Volgens Bas Snippert, vitaliteitsexperts bij het Nederlands Expertisecentrum vitaliteit, zijn er in Nederland nog niet veel bedrijven die dit soort programma’s aanbieden. "In Amerika is het al langer een trend, en de wetenschap toonde al een aantal jaren geleden aan dat zulke programma’s werken. Maar in Nederland is het nieuw dat ze worden gebruikt."
Snippert is blij met de oproep van TNO. "Er moet meer bewustzijn komen. En dan niet alleen over leefstijl in de zin: wat eet je op werk, hoeveel beweeg je op een werkdag. Want je kan een fruitschaal in de vergadertafel zetten, maar als er een heel giftige, onveilige werksfeer is, dan heeft die appel of mandarijn weinig zin."
Meer nodig dan een cracker
Wat volgens hem wel zin heeft: specifiek kijken naar wat de kenmerken zijn van het werk, de werkplek, de werknemers. "Mensen met fysiek werk hebben meer baat bij een halfuurtje liggen, dan een halfuurtje wandelen, zoals kantoormedewerkers."
Daarom deed onder andere staalproducent Tata Steel mee met het onderzoek van TNO. "We zagen dat het werk daar voor mensen een belemmering kan worden om gezond te leven", weet Wiezer. "Veel diëten beginnen bijvoorbeeld met een licht, caloriearm ontbijt. Dat werkt niet als je veel moet tillen of lopen, dan heb je meer nodig dan een cracker."
Daar is in het leefstijlprogramma voor de medewerkers van de staalproducent rekening mee gehouden. Gewoon beginnen met een goed maar gezond ontbijt. Ook in het sportschema is rekening gehouden met het fysieke werk dat mensen doen. Minder krachttraining, meer duursport – bijvoorbeeld.
Stapje extra
Sport en werk is best een goede combi, merkte Norma. Ze is ervan overtuigd dat bedrijven er niet alleen gezondere werknemers door krijgen, maar ook dat werknemers langer bij het bedrijf willen blijven. "Mijn werkgever gaf me het gevoel dat ik ook als persoon meetelde. Ze deden niet alleen het noodzakelijke, maar nét dat stapje extra."
