Het lijkt niet goed te gaan in de strijd tegen het coronavirus. Een verdubbeling van het aantal coronabesmettingen, een hoog reproductiegetal en verschillende brandhaarden — deskundigen maken zich zorgen om Nederlanders die steeds lakser worden. Hoe komt dat en moeten we vrezen voor een tweede golf?
Waarom kunnen mensen zich zo lastig aan coronamaatregelen houden?
Daarvoor zijn verschillende redenen, zegt Bas van den Putte, hoogleraar communicatiewetenschap aan de UvA.
"Een daarvan is dat het virus nu onzichtbaar of verdwenen lijkt, want we horen er weinig over. Voor een deel klopt dat ook. Als je nu rondloopt op straat, is de kans klein dat je een besmet iemand tegenkomt."
"Mensen zijn ook maatregelmoe. Ze hebben zich een paar maanden netjes aan de regels gehouden en willen terug naar het oude normaal. Mensen willen iets leuks doen. Naar de Tilburgse kermis bijvoorbeeld. En ze denken ook nog: moet ik me heel erg beperken voor iets, wat misschien ook nog niet zo heel erg is."
"De laatste reden is dat mensen die maatregelen best ingewikkeld vinden, omdat ze niet altijd consistent zijn. Bijvoorbeeld als je met vrienden naar een café gaat, mag je samen in de auto zitten, maar bij aankomst mogen diezelfde mensen niet bij elkaar zitten. Dat verschil, dat is niet logisch. Al die dingen motiveren niet om die 1,5 meter vast te houden."
Komt er nou een tweede golf?
Het zijn nog wel echt kleine aantallen, zegt Van den Putte. Een meerderheid van de mensen probeert zich wel aan de regels te houden. "En zij vinden ook dat het goede maatregelen zijn. Maar door een aantal mensen die zich er niet aan houden, komt die tweede golf langzaam dichterbij. Dat zie je nu ook in enkele provincies."
Het aantal besmetting neemt toe en het RIVM maakt zich zorgen. Afgelopen week werden 987 nieuwe personen gemeld die positief getest zijn. Dat is bijna een verdubbeling van de gemelde besmettingen ten opzichte van de voorgaande week, waar er 534 nieuwe meldingen waren. Ook het reproductiegetal R, dat laat zien hoe snel het virus zich verspreidt, ligt deze week voor het eerst sinds 15 maart boven de 1,0. Het getal is deze week 1,29.
Wat zegt dat reproductiegetal?
Sjaak de Gouw, directeur van de GGD Hollands-Midden, zegt dat ze het reproductiegetal in de gaten houden maar nog geen zorgen maken. "Een toename hadden we verwacht. Op dit moment is er een R dat net zo hoog is als op 15 maart, maar met maar 5 procent van de ziektegevallen."
Hij wijst op het coronadashboard waar op verschillende waardes worden bijgehouden, zoals of het coronavirus aanwezig is in het riool en het aantal gevallen dat wordt waargenomen door huisartsen. De Gouw wijst er op dat de clusters van uitbraken nu goed in het zicht zijn. "Ik vergelijk het met oorlogvoering. Het is goed als je weet waar de vijand is, waar de scherpschutter zich bevindt. Het is pas een echt probleem als je niet weet waar die zich bevindt. Maar we hebben het nu goed in het zicht."
Zo wordt de besmettingsgraad berekend
Komen er dan lokale lockdowns, bijvoorbeeld dat mensen in een gemeente thuis moeten blijven?
De Gouw gaat er niet van uit. "Nee, het zal vooral gaan om maatwerk. Zeg nooit, nooit, maar we proberen het aan te pakken op de plek waar mensen elkaar hebben besmet. In het begin werden we verrast door het virus. Net als iedereen in de wereld werden we verrast door de uitbraken in Brabant. De bron was moeilijk vast te stellen en is in sommige gevallen nooit vastgesteld.
Wat dan wel?
"We kunnen het virus goed in de gaten houden door bron- en contactonderzoek", zegt De Gouw. En mensen moeten zich laten testen. Dan kijken we ernaar hoe dat heeft kunnen gebeuren en zorgen we dat dat wordt opgelost. Bijvoorbeeld als een school een verkeerde ventilatie heeft, dan lossen we dat op."
De race om een coronavaccin: zo staat het ervoor
