Julia en Herman* zijn ervan overtuigd: zonder corona had hun zoon nu nog geleefd. "Nog geen tien minuten voor zijn overlijden belde hij ons en zei hij dat hij helemaal gek werd in de kliniek en dat hij was ontsnapt. Wij hadden geen idee, want we mochten hem niet komen bezoeken."
Larry* was pas 20 jaar oud toen hij half april van dit jaar uit het leven stapte. Al op jonge leeftijd raakte hij op het verkeerde pad. Om niet in aanraking te komen met zijn 'oude vrienden' doen zijn ouders hun verhaal liever anoniem.
Psychoses
Naast een drugs- en drankverslaving had Larry last van psychoses. Op zijn 13de kreeg hij zijn eerste zware depressie. Talloze keren is hij opgenomen geweest binnen de GGZ. Zo ook vlak voor het einde van zijn leven.
"Eerlijk is eerlijk", vertelt zijn moeder. "Onze zoon was een moeilijke jongen. Altijd al geweest. Naar behandelaars toe kon hij goed de schijn ophouden en doen alsof er niets aan de hand was. Maar ik zag altijd meteen hoe hij er echt aan toe was. Als moeder heb je dat direct door". Julia weet zeker dat als ze bij haar zoon op bezoek had gemogen, ze direct had gezien dat het helemaal niet zo goed met hem ging.
In maart van dit jaar werd Larry opgenomen in een psychiatrische kliniek met een acute psychose. Normaal gesproken mag je daar elke dag op bezoek komen, maar omdat we toen net in lockdown gingen zat alles op slot. "Onze zoon kreeg geen groepstherapie, mocht niet sporten en mocht ook geen bezoek ontvangen", gaat zijn vader verder.
Ontsnapt
Omdat er geen bezoek mogelijk was, probeerden Herman en Julia wel contact met hun zoon te houden via de telefoon of whatsapp. Herman vertelt hoe zijn zoon hem een aantal weken later in de avond belde en vroeg of hij hem biertjes kon komen brengen.
Herman weigerde vanwege Larry's alcoholverslaving en omdat hij in de kliniek zat. Daarna zei hij tegen zijn vader dat hij ontsnapt was uit de kliniek. "Hij was over het hek geklommen, omdat hij helemaal gek werd binnen. Niet alleen hij, maar ook anderen. Ze mochten helemaal niets en werden aan hun lot overgelaten, zei hij me."
Herman spoorde zijn zoon aan om weer terug te gaan naar de kliniek. Maar Larry verbrak de verbinding en was vervolgens niet meer bereikbaar. Zijn ouders waren bezorgd en belden de politie. Pas later zou blijken dat Larry op dat moment al uren buiten aan het rondzwerven was.
"Als de kliniek ons had gebeld toen hij er vandoor was gegaan, dan waren we hem meteen gaan zoeken. Dat hebben ze niet gedaan. En het ingevulde formulier dat wel voor een telefoontje had kunnen zorgen, is waarschijnlijk door alle coronahectiek ergens op een bureau blijven liggen.
Overleden
Nog geen tien minuten na het beëindigen van het telefoongesprek met zijn vader, maakte Larry een einde aan zijn leven.
"Achteraf denk ik dat hij het van tevoren niet gepland had, maar dat hij in psychotische toestand heel impulsief het besluit heeft genomen. Misschien wel uit boosheid, omdat ik geen bier wilde komen brengen", zegt zijn vader. Ook omdat blijkt dat hij op het moment van het telefoontje vlakbij zijn ouderlijk huis was.
Het was een totale verrassing toen midden in de nacht de politie ineens voor de deur stond met de mededeling dat hun zoon was overleden.
"Hij had wel eens eerder een poging ondernomen, maar toch komt het dan als een donderslag bij heldere hemel. De mededeling dat je kind dood is, is het ergste wat je als ouders kan overkomen."
Reactie van de kliniek waar Larry verbleef:
"Bij een ingrijpende en vreselijke gebeurtenis als de zelfmoord van één van onze patiënten spelen altijd meerdere factoren een rol. Wij kunnen niet ingaan op de factoren die hier een rol hebben gespeeld."
"Wel willen we benadrukken dat in de kliniek de behandelingen doorgingen tijdens de coronacrisis. Ook konden we gewoon verschillende activiteiten blijven doen, al dan niet in aangepaste vorm (kleinere groepen, gepaste afstand)."
"Het klopt dat bezoek werd afgehouden vanwege het risico op besmetting, maar digitale vormen van contact met naasten werden gestimuleerd."
Julia en Herman hielden er ergens al wel rekening mee dat Larry door zijn psychische problemen misschien niet zo oud zou worden.
Toch zijn ze er beide heilig van overtuigd dat juist de eenzaamheid door de lockdown gezorgd heeft voor dat laatste zetje. "Zonder corona had onze zoon nu nog geleefd. Daar zijn we van overtuigd!" Anders hadden ze hem dagelijks opgezocht in de kliniek. "Door de lockdown had niemand een goed beeld van hoe slecht het nu echt met hem ging."
Larry's ouders hopen dat mensen zich meer bewust worden van de sociale gevolgen die de coronamaatregelen met zich mee hebben gebracht. Volgens hen is daar te weinig aandacht voor. "Je ziet wat het doet met eenzame ouderen, maar dat geldt ook voor de groep mensen met psychiatrische problemen. Zij hebben ontzettend veel baat bij contact met anderen."
Elke dag komen er nieuwe cijfers naar buiten over het aantal mensen dat is overleden aan corona. "Onze zoon is in feite ook overleden door corona, of eigenlijk aan de maatregelen, alleen wordt hij niet opgenomen in die cijfers."
Daarom delen ze graag hun verhaal. "Want we zijn bang dat wij met onze zoon niet de enige zijn."
Behandelcontacten niet doorgegaan
De Nederlandse Vereniging voor Pyschiatrie heeft gevraagd hoe psychiaters tijdens de coronaperiode van half maart tot half mei zijn omgegaan met patiëntencontacten. Van de psychiaters die hebben meegedaan aan het onderzoek geven ongeveer 7 van de 10 aan dat tijdens de coronaperiode bijna alle geplande behandelcontacten zijn doorgegaan.
Dat sommige behandelcontacten uiteindelijk niet zijn doorgegaan, heeft volgens de psychiaters vooral te maken gehad met afzegging door de patiënt (60 procent), beleid van de instelling (20 procent) of coronasymptomen van de patiënt (17 procent).
Belemmeringen om face to face-contacten door te laten gaan, zijn bijvoorbeeld geweest: besmettingsgevaar en in een gebouw niet 1,5 meter afstand kunnen bewaren.
Hulp bij psychische nood
Mensen die hulp zoeken kunnen terecht op de site van de Stichting 113 Zelfmoordpreventie of bellen met telefoonummer 0900-0113. Dit kan 24 uur per dag, zeven dagen per week.
Evita Bloemheuvel van 113 geeft verder aan dat het heel belangrijk is dat mensen meer naar elkaar omkijken in deze tijd. "Vraag ernaar als je een vermoeden hebt dat iemand problemen heeft en help ze."
Veel mensen weten niet hoe ze kunnen helpen. Voor hen is een speciale online training opgezet. "In een uurtje leer je op een behapbare manier hoe je zo’n gesprek voert en hoe je de problemen herkent."
Er is een gratis app beschikbaar waar je leert de juiste vragen te stellen wanneer je denkt dat iemand aan zelfmoord denkt.
Voor psychische hulp of een luisterend oor kun je ook terecht bij MIND Korrelatie.
