Rode handen op het Witte de With-museum en de teksten 'killer' en 'dief' bij een standbeeld van Piet Hein. Zo werd Rotterdam vanmorgen wakker. En dat is niet verrassend, zegt Siebe Thissen, verantwoordelijk voor het beheer van beelden in de openbare ruimte in Rotterdam. "Dit was te verwachten."
De actiegroep 'Helden van Nooit' bekladde vannacht niet alleen het standbeeld van Piet Hein en het museum. Op het beeld van Pim Fortuyn werd zwarte tape aangebracht. En in Amsterdam werd het Tropenmuseum bekogeld met verfbommen.
Black Lives Matter
"Voortbordurend op de inmiddels internationale Black Lives Matter-beweging, en vertrekkende vanuit hetzelfde antiracistische en dekoloniale perspectief, leveren wij met deze acties kritiek op de verheerlijking van het Nederlands kolonialisme en het martelaarschap van Pim Fortuyn", stelt de actiegroep. "Wij plaatsen de standbeelden in de juiste context en eisen verwerping van deze onterechte 'helden'."
Naamsverandering
Kunstinstelling Witte de With verandert de naam van het museum in januari 2021, liet directrice Sofía Hernández Chong Cuyals weten aan RTV Rijnmond. Over de naam van de instelling bestaat al langer discussie. Na kritiek kondigde de instelling in 2017 aan de naam te willen veranderen. Dat moet nu dus gebeuren, op 27 januari 2021.
De rode vlekken hoeven niet meteen weggepoetst te worden, zegt een woordvoerder. "We willen het voor nu even laten zitten. Je hoeft het niet eens te zijn met de manier waarop, maar ook dit is een mening in het verhaal waar we het over hebben. Die mening telt ook. Als kunstinstituut hebben wij de taak om altijd de discussie aan te gaan, over elk onderwerp."
Volgens de groep is de verheerlijking van de rol van De With als zeerover en beschermer van de slavenhandel illustratief voor de 'cultuur van koloniaal geheugenverlies'. "Dit 'koloniale geheugenverlies' is deel van het institutioneel racisme dat zwarte en niet-zwarte gemeenschappen van kleur tot op heden onderdrukt."
Terreur jegens zwarte en niet-zwarte personen van kleur is het vieren niet waard, schrijft de groep. "Geschiedvervalsing moet stoppen." De rode handen op het gebouw staan dan ook voor het koloniale geweld van Witte de With.
De actiegroep wil niet dat de gedenktekens vernield worden. "We willen ze verwijderd zien, we eisen hun verwijdering ook, maar we zijn van mening dat zij thuishoren in een slavernijmuseum", vertelt de groep aan RTL Nieuws.
Volgens Thissen was dit te verwachten. "Het gebeurt overal om ons heen. Objecten, gebouwen, straatnamen en beelden die in de context van slavernij en het koloniale verleden worden begrepen, zijn onderwerp van kritiek of haat. "
De actiegroep kreeg veel aandacht, maar volgens Siebe Thissen moet je het niet groter maken dan het is. "Er worden net zoveel beelden van hun sokkels gehaald als dat er helden op worden gezet. Dat is het lot nu eenmaal van een al dan niet vermeende held."
Aangifte
Rotterdam doet aangifte van de bekladding van standbeelden in de stad, zei een woordvoerder van wethouder Bert Wijbenga (buitenruimte) vandaag. In een reactie zegt de gemeente Rotterdam dat "de invloed van geschiedenis nog steeds belangrijk is, of die nu positief of negatief is". "Je moet de discussie met elkaar kunnen aangaan en verschillen van inzicht respecteren. Maar daar geen uiting aan geven door dingen te bekladden of te vernielen", aldus de woordvoerder van de gemeente.
De publieke opinie bepaalt wie wel en niet op een sokkel wordt gehesen, zegt Thissen. "Mensen plaatsen figuren op sokkels waarvan zij denken dat het een held is. Heel vaak zien we dat zo iemand er ook weer af kan, als ons beeld van de geschiedenis anders wordt en we anders gaan kijken naar historische figuren. Of dat ook voor Piet Hein geldt, valt nog te bezien."
Dat lot trof eerder Stalin, Lenin, Saddam Hoessein of Khaddaffi, vertelt hij. "Dus ik zeg niet: als je aan een beeld komt, kom je aan de geschiedenis. Want over wiens geschiedenis hebben we het eigenlijk? Nederland verandert, en daarmee ook onze kijk op het verleden."
Wie was Piet Hein?
Piet Hein was een zeevaarder, die voer naar het huidige Indonesië voor de handel in Specerijen, en naar Midden- en Zuid-Amerika. Hij werkte onder meer voor de West-Indische Compagnie, die later een belangrijke rol speelde in slavenhandel
Hein werd vooral bekend door de verovering van de Spaanse zilvervloot in 1628; Spaanse schepen met aan boord goud en zilver. De verovering zou 11 miljoen gulden hebben opgeleverd.
Volgens de actiegroep was hij "een Nederlands sleutelfiguur in het vrijmaken van de weg voor de trans-Atlantische mensenhandel in totslaafgemaakte West-Afrikanen." En, stelt de groep: "Los daarvan heeft Hein dorpen platgebrand, families uitgemoord en stukken land geplunderd."
