Alles, echt álles is onderzocht bij ramp MH17 - met steeds dezelfde conclusie

De inhoudelijke behandeling van de strafzaak is nog ver weg. Het Openbaar Ministerie heeft vandaag de hele dag toelichting gegeven op de stand van het onderzoek in een pro-formazitting.

Alternatieve scenario's

Tijdens het onderzoek naar de ramp hebben verschillende getuigen beweerd dat MH17 werd neergeschoten door een Oekraïens gevechtsvliegtuig. Die verklaringen zijn zorgvuldig onderzocht, zegt het OM, maar uit het bewijs blijkt dat ze niet kunnen kloppen. De schade aan het wrak, afgeluisterde gesprekken en radarbeelden spreken die beweringen tegen.

Ook voor een explosie van binnenuit heeft het OM geen serieuze aanwijzingen kunnen vinden. Een Russische krant schreef na de ramp over een complot tussen de Amerikaanse CIA en de Nederlandse geheime dienst waarbij een bom aan boord zou zijn geplaatst. De manier waarop het wrak is geperforeerd en gedeukt wijst op een explosie van buiten, evenals roet aan de buitenkant van het vliegtuig. Verder werd materiaal van het vliegtuig aangetroffen in de lichamen van de piloten, wat eveneens wijst op een explosie buiten het vliegtuig.

Rusland niet te goeder trouw

Het internationale onderzoek naar de ramp is op verschillende manieren tegengewerkt door Rusland. Volgens het OM is Rusland niet te goeder trouw. Bewijsmateriaal zou zijn vervalst en getuigen geïnstrueerd of zelfs betaald in ruil voor valse verklaringen. Er werd door het OM gesproken over de 'theoretische mogelijkheid' dat radargegevens zijn vervalst en deskundigenrapporten zouden op zijn minst nogal wankel zijn.

"De reden dat er nu al zo uitvoerig wordt ingegaan op de verschillende mogelijkheden voor de ramp, is omdat het OM aan de rechtbank moet verantwoorden waarom ze zich tijdens de inhoudelijke behandeling op maar één scenario focussen. Namelijk het neerschieten van het vliegtuig met een BUK-raket", zegt Marieke de Hoon, universitair docent internationaal recht aan de Vrije Universiteit. "Daarvoor moet het OM dan wel eerst aantonen dat het bewijs voor de andere scenario's niet geloofwaardig is. En dat gebeurt nu."

Uitzonderlijke zaak

De Hoon noemt de rechtszaak 'uitzonderlijk'. "Zoiets hebben we nog niet eerder gemaakt. Denk aan de uitvoerige bespreking van de alternatieve scenario's, maar ook de hoeveelheid en verscheidenheid aan video's, audio, foto's, reconstructies, satellietbeelden, radargegevens, documenten en voorwerpen."

Bij de ramp met vlucht MH17 kwamen op 17 juli 2014 alle 298 inzittenden aan boord om het leven, onder wie 196 Nederlanders.