De 61-jarige Chan Santokhi lijkt met zijn Vooruitstrevende Hervormings Partij (VHP) de winnaar van de verkiezingen in Suriname. Als politiecommissaris joeg Santokhi jaren geleden al op Desi Bouterse. Nu heeft hij hem mogelijk verslagen.
"I shot the sheriff", op dat bekende liedje danste Desi Bouterse op partijbijeenkomsten in 2010, vlak voordat hij de verkiezingen won. Het was een verwijzing naar Santokhi, die de bijnaam 'de Sheriff' kreeg vanwege zijn rol in de drugsbestrijding in Suriname.
Maar nu zijn de rollen omgedraaid. De Sheriff wordt mogelijk de nieuwe president van Suriname. Volgens kenners is Chan Santokhi een echte justitieman en de grootste tegenpool van Desi Bouterse.
Achterste van zijn tong
Chandrikapersad Santokhi werd in 1959 geboren in Lelydorp, vlakbij Paramaribo. Met een beurs op zak ging hij in 1978 studeren aan de Politieacademie in Nederland. Na zijn opleiding keerde hij meteen terug naar Suriname, werd hij politie-inspecteur en klom hij op tot hoofdcommissaris. "Het is echt een rechercheur. Degelijk en iemand die niet meteen het achterste van zijn tong laat zien", vertelt journalist en Suriname-kenner Peter Sanches.
Als rechterhand van de minister van Justitie kwam hij al snel in aanraking met criminele netwerken in Suriname en dus ook met Desi Bouterse. Santokhi is als politiecommissaris een belangrijke motor achter het proces in de Decembermoorden, met Bouterse als hoofdverdachte.
Klappen van de zweep
Zijn politieke carrière krijgt een vlucht als hij in 2005 minister van Justitie wordt. "Hij kent het klappen van de zweep als het gaat om justitie en politie", zegt Sanches. Hij pakte de criminaliteit en drugshandel in Suriname keihard aan. Toch was hij niet eerder zo populair als nu.
Dat hij nu de overwinning pakt, heeft volgens hoogleraar Surinaamse geschiedenis Rosemarijn Hoefte met twee dingen te maken: "Veel Surinamers zijn het regime van Bouterse beu en willen verandering." Santokhi was daarbij het beste alternatief.
En de VHP, de partij van Santokhi, was voorheen vooral gericht op de Hindoestaanse Surinamers. Maar de afgelopen tijd heeft de partij zich juist opengesteld voor meer diversiteit. "Santokhi nam daarmee het risico om een deel van zijn vaste achterban te verliezen. Maar hij heeft gegokt en gewonnen."
Puinruimen
Als hij president wordt, staat hem een hele zware klus te wachten, want het gaat slecht met Suriname. Het land heeft hoge schulden en de economische situatie is beroerd. Er is nog veel corruptie en criminaliteit. "Hij moet gaan puinruimen", zegt Hoefte. Hij zal veel economische hervormingen moeten gaan doorvoeren en dat zal zijn populariteit weinig goed doen. "Hij is middenin een malaise gekozen en de taak die hij krijgt is enorm."
Warme band
Zijn presidentschap zou voor de band met Nederland goed nieuws kunnen betekenen, zegt Peter Sanches. De verhoudingen met Nederland zijn verstoord, zo heeft Nederland op dit moment bijvoorbeeld geen ambassadeur in Paramaribo.
"Santokhi onderhoudt warme banden met Surinamers hier in Nederland, maar is hier ook vaak geweest voor contact met de justitiële wereld." Hij verwacht dan ook dat Santokhi snel met Nederland en andere landen om de tafel zal gaan zitten om de onderlinge relaties te verbeteren.
Nabestaande Decembermoorden: 'Overwinning voor alle Surinamers'
Uitslag verkiezingen
Of Santokhi ook daadwerkelijk president wordt, is nog spannend. Het aantal zetels dat de partij krijgt, is daarbij cruciaal.
In theorie zou Bouterse nog president kunnen worden. In Suriname mag namelijk elke partij die meer dan 7 zetels haalt een presidentskandidaat voordragen. Vervolgens wordt over die kandidaten gestemd in de Nationale Assemblee, het Surinaams parlement.
De uitslag van de verkiezingen is niet alleen bepalend voor de macht van Bouterse, maar ook voor zijn vrijheid. De president werd in november veroordeeld tot twintig jaar cel vanwege zijn rol bij de Decembermoorden in 1982.
