Ze is 21, studeert in Nijmegen en houdt ervan om af te spreken met haar vriendinnen. Maar Elise is longpatiënt en valt daardoor in de risicogroep die gevaar loopt door corona. Sinds februari is ze niet meer buiten geweest. "Ik mis mijn vrijheid. Ik zou zo graag weer een keer de voordeur uit willen lopen. De muren komen op me af."
De coronamaatregelen in Nederland worden versoepeld. Voor veel mensen betekent dit dat ze stukje bij beetje meer mogelijkheden krijgen om hun normale leven weer op te pakken.
Maar voor duizenden mensen die vanwege hun leeftijd of gezondheid in de risicogroep vallen, verandert de komende tijd niets. Zij moeten zo veel mogelijk binnen blijven, mogen zelf geen boodschappen doen en geen bezoek ontvangen. En hoe lang dat nog gaat duren, weet niemand.
Dubbele longontsteking
Ook Elise zit al maanden thuis. Zij heeft twee jaar geleden een dubbele longontsteking gehad, waarbij haar rechterlong extreme schade opliep. "Ik doe nu eigenlijk alles met mijn linkerlong", vertelt ze. Door deze aandoening is ze longpatiënt en valt ze in de risicogroep. "Vanaf het moment dat de eerste besmetting in Nederland werd vastgesteld, ben ik binnengebleven. Ik ben nu al ruim twee maanden niet meer de deur uit geweest."
'Hoop dat dit niet nog een jaar gaat duren'
Ze vult haar dagen naar eigen zeggen met 'poetsen en klusjes in huis'. "Alles om de dag een beetje door te kunnen komen." Maar het is zwaar, vertelt ze. "Ik wil niet bij de pakken neer gaan zitten, maar ik vind het soms wel moeilijk. Ik zou zo graag mijn vriendinnen weer in het echt willen zien. Maar dat kan niet."
Ook dat niet duidelijk is hoe lang het nog gaat duren, baart haar zorgen. "Dat er geen einde van deze situatie in zicht is, geeft wel onzekerheid en stress. Ik hoop echt dat dit niet nog een jaar gaat duren. Ik weet niet of ik dat kan volhouden." (Tekst gaat verder onder het kader)
Wat zijn de risicogroepen?
Mensen die tot een risicogroep behoren, zijn mensen die een hoger risico hebben om ernstig ziek te worden van een besmetting met het nieuwe coronavirus. Daaronder vallen volgens het RIVM onder andere:
- Mensen met chronische luchtweg- of longproblemen die daarvan zoveel last hebben dat ze onder behandeling zijn van een longarts.
- Chronische hartpatiënten, die daar zoveel last van hebben dat ze onder behandeling zijn van een cardioloog.
- Mensen met suikerziekte
- Mensen met een nierziekte
- Mensen met een verminderde weerstand tegen infectie doordat zij medicijnen gebruiken voor een auto-immuunziekte
- Mensen met ernstig overgewicht (BMI Body Mass Index > 40).
Ziekenhuis als 'enige uitje'
Ook Anita en haar gezin zitten al maanden in strenge quarantaine. Haar man kreeg eind januari te horen dat hij een zeldzame vorm van lymfeklierkanker heeft. "Hij krijgt nu chemo, dus zijn weerstand is heel laag", vertelt ze. Dus blijven zij en haar man en drie kinderen sinds 13 maart binnen. Boodschappen worden bezorgd, de kinderen spelen alleen in de achtertuin. Heel soms durft ze het aan om een rondje met de kinderen te fietsen.
"En verder is enige uitje naar het ziekenhuis", vertelt Anita. "Zonder de kinderen uiteraard."
'Schouders eronder'
Ze vindt dat haar gezin het goed doet, de quarantaine. "Natuurlijk gaat het de ene dag beter dan de andere, maar de kinderen gedragen zich heel goed. Ze snappen ook dat dit nu even nodig is."
Vorige week kreeg het gezin goed nieuws: de chemobehandeling lijkt aan te slaan. "Dat maakt ook dat we nu denken: we kunnen dit als gezin. Even de schouders eronder, we gaan dit volhouden."
Onzekerheid
Hoe lang ze dit nog moeten volhouden, is niet duidelijk. "Dat is wel iets dat ik heel lastig vind. Je wil eigenlijk dat ze zeggen: vanaf die datum wordt het weer wat beter. Maar dat kan nu niet, niemand kan het voorspellen. En dat is moeilijk."
Ook de versoepelingen van de maatregelen maken haar ongerust. "Ik snap heel goed dat dit op een gegeven moment moet, ook voor de economie. Maar ik vind het ook eng, als ik eerlijk ben. Ik vind het nu al spannend als ik aan het moment denk dat ik ooit weer voor het eerst boodschappen zal doen, tussen al die mensen. Ik moet er nog niet aan denken." (Tekst gaat verder onder het kader)
Stress door gebrek aan toekomstperspectief
Volgens Lidewy Hendriks, psycholoog bij MIND Korrelatie, is het niet gek dat mensen in risicogroepen meer stress en angst ervaren. "Zeker nu de maatregelen versoepeld worden. De lockdown was eerst collectief, iedereen zat in hetzelfde schuitje. Maar door de versoepeling krijgt een groot deel van Nederland weer meer bewegingsruimte. Dat geldt niet voor mensen in een risicogroep, en die kunnen daar last van hebben", vertelt ze.
"De meeste Nederlanders pakken hun leven beetje bij beetje op, terwijl mensen in de risicogroep dat niet kunnen. Zij zijn zich hierdoor bewuster van hun uitzonderingspositie. Ze vallen buiten de grote groep, zijn anders dan de rest van Nederland en voelen zich daarmee in de minderheid. Dit kan het gevoel van eenzaamheid versterken."
Ook het feit dat niet duidelijk is wanneer de situatie voor risicogroepen zal verbeteren, kan voor stress zorgen. "Die uitzichtloosheid kan onzekerheid, angst, boosheid, frustratie en paniek veroorzaken. We hebben behoefte aan houvast in deze wereld, zekerheden en duidelijkheid. De meeste mensen vinden het fijn om een gevoel van controle te hebben over de toekomst, en dat kan nu niet. Dat kan voor veel mensen lastig zijn."
Structuur, ritme, buitenlucht en beweging
Voor hen zijn structuur en ritme juist nu heel belangrijk, zegt Hendriks. "Zorg dat je in beweging blijft. Zorg dat je in de buitenlucht komt. Bijvoorbeeld door een blokje om te gaan op tijden dat het rustig is, zodat je afstand kunt houden."
Ook is het belangrijk om je sociale contacten te onderhouden. "Bedenk andere manieren om je vrienden en kennissen te blijven spreken zoals je voor de quarantaine deed, en zoals je dat straks ook graag weer zou willen doen. Maar dan digitaal of op anderhalve meter afstand."
Oproep via Facebook
Anita's man en Elise zijn niet de enigen die in een risicogroep vallen en daarmee ernstig beperkt worden in hun dagelijks leven. Na een oproep op onze Facebookpagina reageerden honderden lezers. Een greep uit hun verhalen:
- Monique: Ik zit nu 9 weken binnen, ik ben een vaat-/longpatiënt van 64 jaar. De eerste weken vond ik de rust wel heerlijk, maar het gaat me inmiddels erg tegenstaan. Ik snak naar weer een beetje ' normaal' leven met weer wat meer regelmaat en het oppassen op mijn kleinzoon.
- Corrie: Ik ben 61 jaar, ik heb acht weken thuisgezeten. In die acht weken ben ik heel voorzichtig twee keer heel kort in de buurt naar buiten geweest. Maar niemand houdt rekening met 1,5 meter afstand, dus ik was blij toen ik weer thuis was na een korte wandeling. Ik vind het gewoon eng buiten.
- Suus: Mensen om me heen panieken nogal omdat ik in een risicogroep zou vallen, want ik heb de ziekte van Crohn. Maar er zijn zoveel risicogroepen bij dit nieuwe virus dat ik me afvraag of we niet allemaal tot die groep behoren. Ik ben zelden ziek, sport, leef gezond en ben erg actief. Ik laat me echter niet bang of gek maken. Natuurlijk ben ik erg voorzichtig, maar niet panisch."
- Miriam: Ik val als hart- en reumapatiënt in de risicogroep. Hoewel ik voorzichtiger ben dan eerder en bepaalde dingen vermijd, sluit ik mijzelf niet volledig op. Ik doe mijn boodschappen, laat de hond uit, ga even naar de Kruidvat, maar ga niet op zaterdag winkelen.
- Sonja: Ik heb astma en trombose. Vanaf 1 april ben ik op de camping, de stad uit. Het is hier een stuk rustiger in de supermarkt en ikdoe een keer per week boodschappen. Voordat ik naar binnen loop doe ik m'n handschoenen aan en als ik klaar ben gooi ik die gelijk weg. Ik blijf hier zolang het kan en hoop dat er snel een een goed vaccin komt.
- Nikolai: Ik heb het geluk goede vrienden te hebben die van alles voor me doen. Helaas zal er voor mij weinig veranderen binnen de maatschappij. Als ik corona oploop is de kans op complicaties en ic-opname erg groot dus ik zal nog een lange tijd binnen moeten blijven. Ik merk wel echt dat we een minderheid zijn, er komt versoepelingsbeleid voor de meerderheid maar voor risicogroepen komt er niks.
- Linda: Ik ben met mijn sarcoïdose een risicopatiënt. Ik doe zelf geen boodschappen meer, heb geen vrienden meer die ik live zie. Ik ga naar de fysio en verder niets. Ik wandel dagelijks met de hond en vind het sinds de versoepeling steeds moeilijker worden omdat de bevolking, jong en oud, steeds minder afstand neemt. Dit irriteert mij enorm.
- Jeroen: Ik ben zelf onderdeel van de risicogroep, maar ben me niet anders gaan gedragen. Gewoon normaal naar buiten en boodschappen doen, aan het werk voor onze zaak.
- Stephanie: Ik zit al 9 weken binnen in verband met m'n hart. Ik vind 't voor mezelf nog niet eens zo vervelend, maar wel voor m'n gezin, dat ook aan huis gebonden is vanwege het risico van doorgeven aan mij.
