Vandaag, 2062 dagen nadat vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne werd neergehaald, begint in de rechtbank op Schiphol het proces tegen vier verdachten. Eén ding staat vast: het gaat lang duren. Maar wat mogen we verder verwachten?
Het dossier van het Openbaar Ministerie in de MH17-zaak telt op dit moment ongeveer 36.000 pagina's. Daarnaast wordt in het dossier verwezen naar duizenden video's, foto's en websites: bij elkaar meer dan 6000 bestanden.
In een periode van ruim een jaar, tot en met maart 2021, zijn voor het proces liefst 25 weken uitgetrokken. Of dat te weinig is of juist te veel, zal de komende tijd moeten blijken. Het proces wordt gevoerd voor de rechtbank in Den Haag, maar heeft plaats in het justitieel complex op Schiphol.
400 journalisten
De ligging daarvan is gunstiger voor de vele internationale bezoekers die worden verwacht en er is meer ruimte dan in de Haagse rechtbank zelf. Ruim 400 journalisten uit meer dan twintig landen hebben zich aangemeld. Voor hen is naast de rechtbank een perscentrum opgetrokken waar de zittingen kunnen worden gevolgd.
In de rechtszaal is steeds plek voor een handjevol journalisten. Verslaggever Rik Konijnenbelt, die het proces voor RTL Nieuws zal volgen, geeft hier een inkijkje in de rechtszaal:
Een kijkje in de rechtbank
Nabestaanden kunnen het proces volgen vanuit een aparte plek in Nieuwegein. Ze krijgen tijdens het proces ook de kans gebruik te maken van hun spreekrecht. Het is nog niet duidelijk hoeveel mensen dat straks ook daadwerkelijk zullen doen.
'Ik lust jullie rauw'
Eén van de nabestaanden, Ria van der Steen, houdt voor ons een blog bij over het proces. Zij verloor haar vader en stiefmoeder bij de ramp. Ze is er vandaag ook bij. "Ik wil er gewoon zijn", schrijft ze in de eerste aflevering van haar blog, "in tegenstelling tot sommige familieleden die het niet aankunnen."
Sommigen willen liever op een afstand meekijken en kunnen weglopen als het te veel wordt, schrijft ze. "Ik dus niet. Ik wil het zien, horen, voelen. Soort van: kom maar op, ik lust jullie rauw."
Ook via internet zijn de zittingen te volgen, onder meer op de speciale MH17-site van het Openbaar Ministerie.
Wie we vrijwel zeker niet zullen zien in de rechtszaal, zijn de verdachten. Het gaat om drie Russen en iemand uit Oekraïne:
► rebellenleider Igor Girkin
► zijn rechterhand Sergej Doebinski
► diens assistent Oleg Poelatov
► garnizoenscommandant Leonid Ghartsjenko
Ze worden onder meer verdacht van het vervoeren van de Buk-lanceerinstallatie naar het oorlogsgebied in Oost-Oekraïne, vanwaaruit vlucht MH17 werd neergeschoten. Ghartsjenko is de enige Oekraïense verdachte. Alleen Poelatov laat zich bij de rechtszaak door advocaten vertegenwoordigen, twee Nederlandse raadslieden die samenwerken met een Russische collega.
Dit zijn de moordverdachten van de MH17-ramp
"De tactiek van de verdediging", zegt verslaggever Rik Konijnenbelt, "komt waarschijnlijk neer op: vertragen, vertragen, vertragen." Iedereen is erop voorbereid, zegt hij – de nabestaanden incluis: "Dit wordt geen proces van maanden, maar van jaren."
De uitkomst is ongewis en hangt mede af van de stevigheid van het door het Openbaar Ministerie verzamelde bewijsmateriaal. Daarover zal de eerste dagen van het proces, die vooral dienen als inventarisatie, meer naar buiten komen.
'Zeg nooit nooit'
Maar ook als het OM erin slaagt de verdachten veroordeeld te krijgen voor moord op de 298 inzittenden van vlucht MH17, met mogelijk een levenslange gevangenisstraf als uitkomst, is de kans 'ongeveer nul' dat ze ooit in een Nederlandse cel zullen belanden, zegt Konijnenbelt. "Zeg nooit nooit. Maar ik sluit uit dat ze zich vrijwillig gaan melden."
In 3 minuten: hier gaat het MH17-proces over
