Nu het coronavirus ook in Nederland is opgedoken, doemt de vraag op: zijn we voorbereid op een pandemie?
Zo vangen Nederlandse ziekenhuizen coronapatiënten op
Elk land heeft het draaiboek klaarliggen in de vorm van een eigen pandemie-protocol. In Nederland is het RIVM ervoor verantwoordelijk, samen met de GGD's. De WHO spreekt officieel nog niet van een pandemie, maar waarschuwt er wel voor dat we er rekening mee moeten houden.
Bij een pandemie gebeurt hier in Nederland het volgende:
- Er komen speciale quarantaineplekken waar besmette patiënten worden verzorgd.
- Er komen regels voor de behandeling van de patiënten.
- Er komen criteria voor wie in een ziekenhuis wordt opgenomen en wie niet.
- Zodra er een vaccin is, wordt vastgelegd wie het als eersten gaan krijgen.
Speciaal team
Bij het RIVM is nu een zogeheten Outbreak Management Team (OMT) aan het werk. Daarin zitten wetenschappers en gespecialiseerde artsen die veel weten over bestrijding van infectieziekten. Zij bespreken op welke manier een uitbraak moet worden aangepakt en geven advies aan het ministerie van Volksgezondheid voor de aanpak van de bestrijding.
Nederlands lab vecht mee tegen corona: 'Tijd hebben we niet'
Pandemie = code rood
Het is de Wereldgezondheidsorganisatie WHO die bepaalt of een uitbraak van een virusziekte voldoet aan de criteria van een pandemie. "Het betekent ruwweg dat we te maken hebben met een nieuw virus dat niet eerder heeft gecirculeerd, waar mensen geen weerstand tegen hebben en dat zich over meer dan één werelddeel verspreid heeft", zegt Aura Timen, hoofd van de Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het RIVM.
"Je moet het zien als een soort code rood: het is een signaal aan de wereld dat iedereen moet opletten en dat ziekenhuizen zich moeten voorbereiden op een groot aantal patiënten. De WHO roept een pandemie uit als het gevoel heerst dat verspreiding niet langer tegen is te gaan. Een epidemie kun je proberen in te dammen. Bij een pandemie is het daarvoor te laat, dan gaat het vooral om het verzorgen van patiënten."
Mexicaanse griep
Het virus influenza A(H1N1), beter bekend als de Mexicaanse griep, was de laatste pandemie. In 2009-2010 waren er ruim 17.000 sterfgevallen die rechtstreeks aan het virus werden toegeschreven. In Nederland ging het om 60 sterfgevallen.
Nederland zou kunnen overgaan tot het afsluiten van bepaalde plaatsen en regio's, maar Timen verwacht niet dat het zover komt.
"Dat is niet de manier waarop we in Nederland met ziekten omgaan. Het is in elk geval niet iets wat we in de draaiboeken hebben staan, het is in geen vijftig jaar voorgekomen."
Opname in eigen regio
Ziekenhuizen houden rekening met de opname van besmette patiënten en zullen zich nu ook voorbereiden op meerdere opnamen tegelijkertijd. Patiënten worden in de regel opgenomen in de regio waar ze wonen.
Dat gebeurde ook met de eerste besmette persoon in Nederland uit Loon op Zand. Hij ligt in het ziekenhuis in Tilburg. Het tweede geval, een vrouw uit Amsterdam, zit thuis in isolatie. Dat kan als de patiënt niet heel ernstig ziek is en de gezinssamenstelling het toelaat.
In beide gevallen is direct een contactenonderzoek ingesteld.
Iedere veiligheidsregio moet tijdens een uitbraak beschikken over een quarantainefaciliteit met plaats voor 30 tot 60 patiënten, afhankelijk van het aantal inwoners van de regio. De mogelijke locaties worden in kaart gebracht door de veiligheidsregio, de GGD en de geneeskundige hulpverleningsorganisatie in de regio.
Quarantaineplekken
Het is niet de verwachting dat bij een uitbraak van het coronavirus veel quarantaineplekken zullen worden gebruikt, zegt Henriette Bertram van GGD Hollands Midden, omdat mensen zonder symptomen niet in quarantaine hoeven.
"Zij krijgen de instructie om alert te zijn op luchtwegklachten, eenmaal per dag hun temperatuur te meten en dagelijks hun gezondheidssituatie door te geven aan de controlerende instantie."
