De wachtlijsten voor transgenderzorg zijn zo lang, dat veel mensen zelf beginnen met een hormoonbehandeling. Zo ook de 29-jarige Selene, die de pillen op internet bestelde. "Voor mij pakte het goed uit, maar ik zou het niet zomaar iedereen aanraden."
Selene wist het in de zomer van 2017 zeker: ze is vrouw en dus transgender. "En daar moest ik wat mee", vertelt ze tegen RTL Nieuws. Ze schreef zich in bij het Amsterdam UMC, maar de wachtlijst was lang.
In de tussentijd kwam ze in contact met lotgenoten en hoorde via hen voor het eerst over het zelf slikken van hormonen, zonder begeleiding van een arts. Deze hormonen zijn nodig om uiteindelijk van geslacht te kunnen veranderen.
"Het idee werd geopperd door enkele vriendinnen van mij die in transitie zijn. Ze zeiden: 'Je bent stabiel. Je hebt veel vrienden en een familie die je in zekere zin steunt. Je studeert en hebt een sociaal vangnet. Waarom zou je het niet proberen?' Toen ben ik gaan googelen."
Zelfmedicatie
Dat veel mensen zelf aan de slag gaan met hormonen, blijkt uit een rondvraag van Trouw bij aanbieders van transgenderzorg. Zo schat de grootste aanbieder Stepwork, dat in 2019 duizend patiënten had, dat een derde van de mensen die zorg nodig hebben aan zelfmedicatie doet. Volgens De Vaart, een zorginstelling met honderd patiënten, gaat het zelfs om de helft.
De zelfmedicatie kan gevaren met zich meebrengen, zeggen artsen. Zo is er voor trans mannen een kans op leverontsteking en hart- of longproblemen. Trans vrouwen kunnen last krijgen van trombose. De medicijnen kunnen bovendien nep of vervuild zijn. De hormonen kunnen worden geslikt of geïnjecteerd.
Selene benadrukt dat ze de beslissing om zelf hormonen te slikken niet zomaar heeft gemaakt. "Ik heb veel op internet gezocht, maar ook gesproken met verschillende mensen die wel onder behandeling van een arts waren."
Ook ging ze langs bij haar huisarts. "Ik heb toen op papier gezet wat ik zou gaan innemen. Een huisarts is hierin natuurlijk niet gespecialiseerd, maar er was wel iemand die achter de schermen met mij meekeek. Ik mocht daar bloed laten prikken en ik heb mijn geslachtscellen laten invriezen."
Online gekocht
Uiteindelijk besloot ze hormonen te bestellen bij een farmaceutisch bedrijf in Ierland, dat inmiddels niet meer bestaat. "Maar eerst heb ik me goed ingelezen. Ik wilde zeker weten dat de pillen niet uit India of zo zouden komen, of een ander land waar geen controle is op wat erin zit."
Twee weken later lagen de pillen voor het eerst op de mat. Dat was in oktober 2017, vier maanden nadat Selene besefte dat ze een vrouw wilde zijn. Ze erkent dat dat snel is. "Via een arts kan het traject jaren duren. Als je na een jaar eindelijk een intakegesprek hebt, kan het zomaar zijn dat je volgende afspraak pas weer over een halfjaar is."
Toch voelde het voor haar niet te snel. "Ik worstelde al vijftien jaar met deze gevoelens. Voordat mensen naar de dokter stappen, hebben ze er vaak al jaren over nagedacht. Je neemt die stap niet zomaar."
Over de gevaren van het slikken van de hormonen maakte ze zich weinig zorgen. "Ik wist dat de dosering goed was, omdat ik dat bij mijn huisarts en verschillende lotgenoten had gecheckt. Het voelde als een aspirientje slikken, al was de inhoud van de pillen natuurlijk anders. Na drie weken begon ik borsten te krijgen en wist ik dat het werkte."
Niet voor iedereen weggelegd
Selene zou het zelf slikken van hormonen niet zomaar aan iedereen aanraden. "Voor mensen met depressieve klachten of zonder sociaal vangnet, is het geen goed idee. Idealiter zou er geen wachttijd zijn, maar dat is helaas niet de realiteit. Ik heb het alleen gedaan omdat ik verder geen mentale klachten had en in de positie zat dat ik dit kon doen."
Ze benadrukt dat het nemen van hormonen een zwaar traject is, of je het nou zelf doet of onder begeleiding van een gespecialiseerde arts. "Er verandert niet alleen lichamelijk veel, maar ook op sociaal en emotioneel gebied. Relaties en vriendschappen worden anders."
Spijt van haar beslissing heeft ze nooit gehad. "Ik had er geen twijfels over. Het was niet iets waarvan ik dacht: ik probeer het wel en dan zien we wel. Ik heb er eerst echt goed onderzoek naar gedaan en voor mij heeft het goed uitgepakt." Inmiddels staat Selene niet meer op een wachtlijst en is ze onder behandeling bij een arts.
