Eén op de vijf Nederlanders weet het zeker: over honderd jaar zal het grootste deel van Nederland onder water liggen. Dat blijkt uit een onderzoek onder ruim duizend volwassen Nederlanders dat door de waterschappen en Rijkswaterstaat is uitgevoerd. Nederland zal in 2120 vrijwel onbewoonbaar zijn, denken ze. Maar hoe reëel is het dat dit echt gaat gebeuren?
Dat vroegen we aan Sybren Drijfhout. Hij is projectleider zeespiegelstijging bij het KNMI en werkzaam aan de universiteiten van Utrecht en Southampton, waar hij onderzoek doet naar de wisselwerking tussen oceanen en ijskappen en abrupte veranderingen in het klimaatsysteem.
Liggen we over honderd jaar echt onder water?
"De kans dat Nederland over honderd jaar onder water staat, is verwaarloosbaar klein. Zelfs de worstcasescenario's voor zeespiegelstijging voorzien de komende honderd jaar geen stijging van meer dan 1,5 meter", vertelt Drijfhout.
Dit is er aan de hand met het klimaat
Met anderhalve meter houden we onze voeten dus nog wel droog, zegt Drijfhout. Het huidige programma Dijkversterking van de Deltacommissie is namelijk berekend op een zeespiegelstijging van één meter. "En omdat het adaptief is, kan het met wat aanpassingen ook een zeespiegelstijging van zo'n 1,5 meter opvangen."
Twintig procent van de Nederlanders zat er hoogstwaarschijnlijk dus naast: Nederland houdt zijn hoofd nog boven water over honderd jaar.
Nog geen verhuisplannen voor u dus?
"Nee, maar ik woon dan ook op de Utrechtse Heuvelrug op meer dan 10 meter boven het Normaal Amsterdams Peil (NAP)."
Maar als de dijken onverhoopt toch breken en mensen moeten vluchten, zoals 25 jaar geleden, toen een kwart miljoen Nederlanders moesten evacueren wegens dreigende dijkdoorbraken, weten Nederlanders volgens het nieuwe onderzoek niet wat ze moeten doen.
Zou een bijscholing niet handig zijn, voor als het opeens toch nodig is?
"Er is geen reden tot paniek. Maar ja, het zou goed zijn als per waterschap wat algemene richtlijnen worden gepubliceerd, aangevuld met meer details als er reden is voor extra zorg. Zoals het hoogwater van 25 jaar geleden of een onvoorziene dijkdoorbraak."
Oke, geen paniek dus, maar de zeespiegel blijft wel stijgen. U heeft dit weekend tijdens een lezing zelfs aangegeven dat we nu de hoogste zeespiegel in drieduizend jaar hebben. En binnenkort zal het de hoogste in achtduizend jaar zijn.
Wanneer is de zeespiegel zo hoog dat we wel onderlopen?
"Het is zeer wel mogelijk dat de zeespiegelstijging tussen 2100 en 2300 zo groot wordt dat we de discussie moeten aangaan of Nederland in zijn huidige vorm gehandhaafd moet blijven."
Gletsjers Alaska smelten in hoog tempo
"We moeten beseffen dat we op dit moment de grote ijskappen uit evenwicht hebben gebracht en dat het honderden tot duizenden jaren duurt voordat de ijskappen opnieuw in evenwicht zijn met een warmere wereld en dat vooral delen van de ijskappen die in direct contact met oceaanwater staan snel kunnen verdwijnen. Dat kan dus al op een termijn zijn van een paar honderd jaar. Als je het huidige klimaat vergelijkt met andere klimaten in het geologisch verleden, dan zie je dat er toen een zeespiegelstand was die minimaal zes meter hoger stond."
Als dat scenario zich herhaalt en de kust niet beter beschermd wordt, dan zijn Flevoland, Noord-Holland en Zuid-Holland verleden tijd. Ook de westelijke helft van de provincie Utrecht, delen van Zeeland, Friesland en Groningen en het westen van Brabant bestaan dan niet meer.
Dat klinkt alarmerend. Kunnen we dit nog tegengaan?
"De noodzaak van het ontwikkelen van een alternatieve strategie voor onze kustverdediging hangt af van in hoeverre de naties van deze wereld in staat zullen blijken om een energie-transitie te bewerkstelligen. Door bijvoorbeeld tot grootschalige reductie van CO2-emissies over te gaan, of op een andere manier de temperatuurstijging weten te stoppen."
"Opgemerkt moet worden dat de zeespiegelstijging ook dan nog doorgaat, maar het tempo waarmee en de uiteindelijke nieuwe evenwichtswaarden hangen wel degelijk af van hoe snel de globale opwarming van met name de oceanen kan worden gestopt."
