Vleermuizen en eekhoorns die uit hun winterslaap zijn gehaald, uilen die sterven door de honger, spreeuwen die een hartstilstand krijgen en reeën die de weg kwijt zijn. Voor wilde dieren was deze jaarwisseling geen pretje. "Sommige dieren vluchten zichzelf de dood in."
Dit jaar was het volgens boswachter Erik de Jonge, die in de bossen van Brabant werkt, 'weer raak'. "Het begint altijd een paar dagen vóór de jaarwisseling", vertelt hij. "Dieren raken in blinde paniek en doen dingen die ze normaal niet doen. Ze rennen tegen gebouwen op, tegen auto's aan, tegen ruiten."
De weg kwijt
Zo zag de boswachter vorige week een groep reeën dwars over de openbare weg, richting de stad rennen. "Ik wist meteen: er is iets geks aan de hand." Even later zag De Jonge een groepje jongens bij de parkeerplaats bij het bos vuurwerk afsteken.
"Met deze reeën liep het goed af, maar sommige dieren weten echt de weg niet meer terug."
Een paar jaar geleden op nieuwjaarsdag moest hij een ree uit een woonwijk redden. Het dier rende van de ene tuin naar de andere, knalde tegen schuttingen aan, tegen stilstaande auto's. "Heel triest om te zien. En vangen kan niet, want dan gaat zo'n beest zéker dood door de stress."
Hartstilstand bij paard
In Hoeselt, België, zou een paard een hartaanval hebben gehad nadat ze in paniek raakte door vuurwerkknallen. Dat vertelde de eigenaresse aan onder andere het Gazet van Antwerpen.
Rond kwart voor 12 zag Elke dat haar 26-jarige merrie lag te schuimbekken. Ze wilde niet meer eten of wandelen en viel om. "Ze heeft nog een halfuur stuiptrekkingen gehad." Toen de veearts kwam, was het al te laat.
Er zijn ook dieren die uit hun winterslaap worden gehaald, zoals eekhoorntjes en vleermuizen. "Door de knallen schrikken ze wakker", vertelt de boswachter. "En dat kost hen allemaal energie."
Vleermuizen gaan in het wilde weg vliegen. Als ze dan niet snel een nieuwe plek vinden waar ze veilig en rustig kunnen hangen en slapen, dan vliegen ze zichzelf deze dagen 'letterlijk dood'.
Winter
Dat geldt ook voor vogels, weet Margje de Jong, van de dierenambulance Amsterdam. "Je ziet via radarbeelden met opvlieg-bewegingen van vogels, dat ze heel veel opschrikken in de eerste uren na nieuwjaarsnacht. We weten dat ze daarmee heel veel energie verliezen."
En dat is niet goed voor een vogel, want juist in de winter hebben ze die energie nodig om zichzelf warm te houden en om de volgende dag weer naar eten te zoeken. De Jong: "Ze moeten rusten in plaats van hoog opvliegen, en door de paniek vliegen ze ook lang waardoor ze te veel energie opbranden of zelfs de weg kwijtraken."
Vogels raken zo te snel door hun vetvoorraden heen en sterven.
Dood geschrokken
Vooral uilen zijn daar gevoelig voor. Boswachter De Jonge ziet ook deze dagen weer meer dode uilen dan normaal in het bos liggen. Vooral ransuilen en kerkuilen. "Ze sterven aan de honger omdat ze door de knallen minder durven te jagen."
Wat ook voorkomt: vogels kunnen een hartaanval krijgen van de knallen. De Jonge: "Ik heb een keertje een stuk of veertien spreeuwen dood op de grond gevonden. Hartaanval waarschijnlijk. Zich letterlijk dood geschrokken."
Watervogels
Ook ziet de dierenambulance meer gewonde watervogels rond de jaarwisseling en in de dagen daarna, die in paniek de straat op zijn gevlogen en aangereden worden. "En wat ook heel naar is", vervolgt Margje de Jong, "zijn gewonde vogels omdat er vuurwerk naar ze wordt gegooid. Zwanen die dat dan oppikken en dat de rotjes in hun snavel ontploffen... Dat is dit jaar weer gebeurd. Echt vreselijk."
