De nieuwe partneralimentatiewet die 1 januari ingaat, zorgt voor extra stress en strijd bij stellen die nu in scheiding liggen. Als ze nog dit jaar een scheidingsverzoek doen, kan de ex met weinig inkomen (vaak de vrouw) nog maximaal 12 jaar partneralimentatie krijgen, vanaf 1 januari is dat maximaal 5 jaar, al zijn er uitzonderingen.
Veel echtscheidingsadvocaten en mediators zijn er deze laatste weken van het jaar druk mee. "Klanten die mogelijk alimentatie moeten betalen, adviseren we te wachten", zegt advocaat Alexander Leuftink, voorzitter van de vereniging voor familierechtadvocaten en scheidingsmediators (vFas). "Maar als iemand alimentatie vraagt, is het zaak snel een verzoekschrift tot scheiden in te dienen zodat de oude regeling nog van toepassing is. Dat komt door die keiharde datum van 1 januari, er is geen overgangsregeling."
De nieuwe wet maakt het scheidingsproces op dit moment extra moeilijk, zegt bijna de helft van de 248 advocaten en mediators die meededen aan een enquête van vFas. 44 procent van de ondervraagden zegt zelfs dat zij mensen hebben bijgestaan die eigenlijk nog twijfelden over de scheiding, maar toch hebben doorgezet, omdat tot 1 januari nog de oude wet met een langere maximale partneralimentatieduur geldt.
De nieuwe wet in het kort
- Vanaf 1 januari is de duur van de partneralimentatie maximaal 5 jaar. De helft van de duur van het huwelijk met een maximum van 5 jaar. Dit geldt alleen voor nieuwe gevallen.
- Partneralimentatie is een uitkering van de ene ex aan de andere ex als een van hen na de scheiding niet genoeg inkomsten heeft om van te leven.
- Er zijn drie uitzonderingen: bij huwelijken waarbij jonge kinderen in het spel zijn, mag de alimentatie maximaal 12 jaar duren, tot het jongste kind 12 jaar oud is. Mensen die 50 jaar of ouder zijn en langer dan 15 jaar zijn getrouwd, mogen 10 jaar alimentatie krijgen. Deze uitzondering op de wet vervalt na 7 jaar. En bij scheidende stellen waarbij de alimentatieontvanger 10 jaar voor de AOW-leeftijd zit, kan de alimentatieplicht doorlopen tot de pensioendatum.
- Daarnaast is er een zogeheten hardheidsclausule. De rechter heeft straks de mogelijkheid om de duur van de alimentatie te verlengen als iemand echt nog niet op eigen benen kan staan.
- De nieuwe wet moet de partneralimentatie eerlijker, simpeler en korter maken. Het aannemen van de wet heeft zeven jaar geduurd.
- Meer informatie vind je in dit uitlegartikel.
Vooral vrouwen onder druk
Advocaat en mediator Geeske van Campen merkt dat de wetswijziging vooral vrouwen onder druk zet. Zij zijn in veruit de meeste gevallen degenen die de alimentatie ontvangen. "Zij denken: het is bijna januari, moet ik naar een advocaat in plaats van met mijn ex in gesprek te blijven bij de mediator? Als ik meteen ga procederen dan weet ik zeker dat ik recht heb op maximaal 12 jaar. Als ik ga mediaten is het zo januari en vallen we onder de nieuwe wet. Moet ik dat risico nemen?"
Het valt de advocaat op dat sommige mannen proberen het scheidingsproces te vertragen tot volgend jaar. "Ik denk dan weleens: doe niet zo moeilijk. Teken ervoor. Als de man weigert het huidige recht toe te passen, dan dwingt hij de vrouw om te procederen. Dan dient ze een scheidingsverzoek in vóór 1 januari en dan krijgt ze alsnog de oude regeling."
'Nadelig bij puberkinderen'
Het gaat ook serieus over best wat geld, zegt scheidingsadvocaat Ingrid Vledder. "Ook al kent de nieuwe wet enkele uitzonderingen, in alle gevallen kom je uit op minder jaren alimentatie dan onder de oude regeling." Vledder maakt zich daarom zorgen. "Met name voor vrouwen met puberkinderen is het nadelig, zij gaan van maximaal 12 jaar partneralimentatie ineens naar 5 jaar maximaal. Ook bij kinderen van boven de 7 jaar kan het verschil groot zijn. Die zouden maximaal 12 jaar kunnen krijgen in de oude regeling en straks maximaal 5."
Ondanks dat steeds meer vrouwen zoals dat heet economisch zelfstandig zijn, zien scheidingsadvocaten een andere werkelijkheid. Vledder: "De politici die het wetsvoorstel hebben geschreven, gaan ervan uit dat veel mensen in hun eigen onderhoud kunnen voorzien, maar dat is nog lang niet de realiteit. Ik maak me zorgen: dat is een 'emancipeer-of-ik-schiet'-benadering. Het kan ook positief uitpakken, dat vrouwen sneller op eigen benen staan. Ik zie echt wel beide kanten, maar ik vraag me af wat het voor de kinderen betekent."
Januari scheidingsmaand?
Advocaat en vFas-voorzitter Alexander Leuftink houdt er rekening mee dat het eind december nog heel druk kan worden. Ze zijn ook benieuwd hoe het in januari zal zijn. In het begin van het jaar zijn er traditioneel veel scheidingen, doordat de feestdagen dan net achter de rug zijn.
Ook nog een fiscaal nadeel
De wetswijziging gaat tegelijk in met een nadelige fiscale verandering voor alle betalers van partneralimentatie. Bij de afgelopen belastingaangifte mocht nog 51,95 procent van de alimentatie worden afgetrokken. In 2020 is dat 46 procent en in 2023 37,05 procent. Partneralimentatie betalen wordt de komende jaren dus steeds iets duurder.
