Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft een cruciale passage over misdaadcijfers door asielzoekers geschrapt uit een rapport dat dit voorjaar verscheen. Dat blijkt uit documenten in bezit van RTL Nieuws. Staatssecretaris Mark Harbers stapte eerder dit jaar op na commotie over het verzwijgen van specifieke cijfers in het rapport.
Nu blijkt dat het ministerie wel van plan was die cijfers te publiceren, maar daar toch van afzag. Het ministerie maakte een beloofde uitsplitsing van misdrijven niet openbaar, omdat dit volgens ambtenaren vragen zou oproepen. Daardoor werden cijfers over verkrachtingen en moord/doodslag niet benoemd, maar cijfers over bedreiging bijvoorbeeld wel.
Incidentenoverzicht
Dit jaar kwam het ministerie van Justitie en Veiligheid voor het eerst naar buiten met een overzicht van incidenten waarbij asielzoekers als verdachte zijn aangemerkt. De staatssecretaris wilde hiermee naar eigen zeggen volledig transparant zijn over incidenten met asielzoekers. Maar na de publicatie van het rapport in mei rezen juist vragen over juist die transparantie. Kamerleden vroegen zich af of het ministerie misdrijven door asielzoekers wilden verdoezelen.
Het overzicht met incidenten waarbij asielzoekers als verdachte werden aangemerkt, werd in een top 10 weergegeven. In 2018 was sprake van 4.600 misdrijven met een asielzoeker als verdachte. 1.000 van die incidenten vielen onder de categorie 'overig', waarbij niet duidelijk werd gemaakt om welke misdrijven het ging. Daardoor bleven cijfers over verkrachtingen en (poging tot) moord/ doodslag buiten de publicatie.
Sommige ambtenaren binnen het ministerie plaatsen vraagtekens bij het niet noemen van alle misdrijven. Toch bleven anderen op het ministerie erbij om de cijfers niet te specificeren, waardoor veel misdrijven werden geschaard onder de categorie 'overig'. Toen Harbers hoorde dat ambtenaren hier vooraf op hadden gewezen, trok hij zijn conclusie en stapte op.
Ambtenaren van zijn ministerie lichtten staatssecretaris Harbers niet in over het schrappen van de omstreden passage. Dat er gevoeligheden zaten in de totstandkoming van de cijfers bereikte Harbers evenmin, vertellen ingewijden aan RTL Nieuws.
Afspraak vooraf
Uit documenten die RTL Nieuws met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur verkreeg, blijkt dat vooraf werd afgesproken dat misdrijven in die categorie 'overig' wel zouden worden uitgesplitst. Dat hadden het ministerie en de betrokken instanties, waaronder het Openbaar Ministerie en de politie, zo met elkaar afgesproken.
In een concept van het rapport stond dit vermeld: "Overige 1000 incidenten omvatten een veelheid van andere soorten misdrijven, onder meer zedenmisdrijven (80), drugs- en alcoholmisdrijven (40) en verkeersmisdrijven (10)."
Geschrapt om vragen te voorkomen
Uit de vrijgegeven documenten van het ministerie blijkt nu dat later is beslist om deze passage te schrappen en te vervangen door een veel algemenere tekst. De passage zou te veel vragen oproepen over de genoemde misdrijven. De toelichting van de ambtenaar luidt:
"Want vanwege de afronding krijg je inderdaad vragen over waarom belediging als nummer 10 staat in het overzicht en zedenmisdrijven, met ook 80 registraties, niet in de top 10 voorkomt. Je kan daarnaast ook vragen verwachten over waarom die 3 categorieën worden genoemd en andere niet."
In de nieuwe tekst wordt niet ingegaan op de misdrijven die vallen onder 'overige'. Ook wordt de beloofde uitsplitsing niet gepubliceerd.
Rapport over totstandkoming
Vorige maand publiceerde het ministerie van Justitie en Veiligheid een ander rapport waarin werd onderzocht hoe het incidentenoverzicht tot stand was gekomen. Opmerkelijk is dat het schrappen van de passage daarbij niet werd genoemd. In dat rapport van het ministerie werd de conclusie getrokken dat de cijfers niet opzettelijk zijn achtergehouden.
