Van ieder kind wordt verwacht dat ze na groep acht doorgaan naar de middelbare school. Maar wat doe je als ze er op dat moment nog niet klaar voor zijn? Voor die leerlingen is er tegenwoordig een tussenjaar.
"Je ziet ze in dat jaar veel meer zelfvertrouwen krijgen, omdat ze veel meer inzicht krijgen in wat ze kunnen", zegt Peter van Kranenburg van basisschool Florencius. Zij bieden sinds een paar jaar 'groep 9' aan, waarin leerlingen een extra jaar hebben om zich klaar te stomen voor de middelbare school. "Ouders kunnen zo na de eindtoets kijken welke stap ze willen zetten."
Er nog niet klaar voor
Daarmee is Florencius één van de scholen die een tussenjaar aanbiedt voor leerlingen. Er zijn geen harde cijfers bekend hoeveel leerlingen jaarlijks een tussenjaar doen, maar de PO-Raad (de sectororganisatie van basisonderwijs) geeft aan hier een toename in te zien. Steeds vaker horen ze dit fenomeen terugkomen in gesprekken met leden. Soms gaat het om kinderen met een achterstand, maar ook om kinderen die er emotioneel nog niet klaar voor zijn om naar de middelbare school te gaan.
Mag dit zomaar?
Een school hoeft niet aan de onderwijsinspectie te melden dat ze een tussenjaar aanbieden. De onderwijsinspectie gaat elke vier jaar op bezoek bij een school en komt het daarbij dan tegen.
"In het voortgezet onderwijs keuren we het alleen goed als het bedoeld is voor individuele leerlingen die anders zouden doubleren. En alleen als dit goed onderbouwd is", laat een woordvoerder weten. "In het primair onderwijs moet het onderwijs zo ingericht zijn dat een leerling in beginsel binnen een tijdvak van acht aaneensluitende schooljaren de school kunnen doorlopen. Alleen in individuele gevallen kan worden beslist dat een bepaalde leerling er korter of langer dan acht jaar over doet."
Twee manieren
Een tussenjaar kan op twee manieren: een brugklas op de middelbare school waar leerlingen twee jaar over doen, of een 'groep 9' op de basisschool. Het Openbaar VMBO en MAVO Zeist biedt bijvoorbeeld een 'opstapklas' aan, en het Olympus College in Arnhem heeft zelfs al zestig jaar een aparte afdeling waar leerlingen twee jaar kunnen doen over de brugklas.
De groep 9 is een stuk nieuwer, dat fenomeen bestaat pas een aantal jaar. Ondertussen zijn er een paar basisscholen die dit in Nederland aanbieden. Sommige basisscholen zijn openbaar, maar in het geval van het particuliere onderwijs van Florencius hangt hier een flink prijskaartje aan: 25.000 euro. "We krijgen vaak kritiek dat we elitair zijn", zegt Van Kranenburg. "Maar we krijgen geen subsidie, daardoor zijn we voor een beperkte groep bereikbaar."
Voorsprong opbouwen
In groep 9 geven ze bij Florencius leerlingen les in vakken als Duits, Frans en wiskunde, maar ook trainingen in zelfvertrouwen, openbaar spreken en plannen. Dit alles gebeurt in kleine groepjes, met veel individuele begeleiding. Sommige kinderen doen dit omdat ze nog 'te jong' zijn voor de middelbare school, maar er zijn ook leerlingen die voor een hoger schooladvies willen gaan, legt Van Kranenburg uit.
"Je ziet na een paar weken al dat kinderen merken dat aan hun doelen wordt gewerkt", zegt hij. "Kinderen voelen heel snel 'wow, ik ga een voorsprong opbouwen'."
Alle kinderen ontwikkelen
De PO-Raad zou graag meer mogelijkheden zien voor leerlingen om een tussenjaar te kunnen doen, particulier én openbaar. Zij pleiten daarnaast voor 'brede brugklassen', waarbij leerlingen makkelijker van niveau kunnen wisselen. Dit moet ook de druk van de eindtoets afhalen.
"Je geeft dan alle kinderen een kans om zich door te ontwikkelen op punten die nog aandacht nodig hebben", zegt een woordvoerder. "De overgang van primair onderwijs naar voortgezet onderwijs wordt hierdoor zachter."
Eruit halen wat erin zit
Op basisschool Florencius zijn ze pas een paar jaar bezig met groep 9, maar ze zijn zeker van plan om door te gaan. "Je kan niet van iedereen een vwo-leerling maken, maar je kunt er wel uithalen wat erin zit", zegt Van Kranenburg. "Je merkt gewoon dat kinderen hierna sterker aan voortgezet onderwijs starten."
