Blauwe enveloppen die dicht in een hoek belanden, angst om je saldo te checken. Ruim een half miljoen Nederlandse huishoudens heeft ernstige financiële problemen. Toch zoeken steeds minder mensen hulp. "Het taboe moet eraf."
Jessica (38) reageerde op de oproep waarin we vroegen wie zenuwachtig wordt van blauwe enveloppen en Tikkies. "Het is de grootste stressfactor in mijn leven geweest", zegt ze. "Mijn ex zette me op straat, mijn moeder overleed plotseling en had geen uitvaartverzekering. Ik moest een nieuw huis zoeken, een nieuwe inboedel kopen en een uitvaart betalen. Op een bepaald moment heb ik de enveloppen van de Belastingdienst niet meer opengemaakt."
Uiteindelijk heeft ze met hulp van Humanitas alles op een rijtje gezet en betalingsregelingen getroffen. "Nu houd ik mijn financiën bij in een Excelsheet. Ik heb het nu onder controle, al kan ik nog steeds wakker liggen van zo'n blauwe envelop." Het moeilijkste vond ze het om vrienden en familie over haar financiële problemen te vertellen. "Het taboe moet er echt af, want het kan iedereen overkomen." Ze zal nog een paar jaar moeten knokken, maar is vol vertrouwen dat het haar gaat lukken schuldvrij te zijn.
Minder mensen zoeken hulp
Ruim een half miljoen Nederlandse huishoudens heeft te maken met ernstige financiële problemen. Wanneer de vaste lasten niet meer betaald kunnen worden, spreekt het Nibud van schulden in de zin van financiële problemen. Mensen wachten gemiddeld vijf jaar voordat zij hulp zoeken bij de gemeente of andere schuldhulpverleningsinstanties. Een kleine betalingsachterstand kan dan al opgelopen zijn tot een grote schuld.
De vraag naar financiële hulp is gedaald, maar het aantal huishoudens met ernstige financiële problemen is niet afgenomen. Vooral mannen, jongeren, gezinnen, huishoudens met inkomen uit werk en huiseigenaren melden zich vaak niet. Schaamte, onderschatting en verkeerde opvattingen over schuldhulp weerhouden mensen ervan hulp te zoeken.
Bron: Nibud
Angst voor Tikkies
Ook bij Yannick blijven de blauwe enveloppen vaak liggen. "Geen idee waar mijn angst vandaan komt, maar ik heb een soort fobie voor mijn saldo. Ik kijk letterlijk de andere kant op als ik internetbankier, heel stom."
Yannick spaart en gaat verantwoordelijk met zijn geld om, maar angst voor Tikkies heeft hij wel. "Tikkies van vrienden betaal ik heel snel, zonder te kijken. Ik wil ze niet laten wachten. Maar Tikkies van mijn vriendin blijven soms heel lang liggen. Alleen als het echt niet anders kan kijk ik snel even naar mijn saldo."
'Hoofd staat er niet naar'
Hans Groenewold herkent de angst voor betalingen bij veel mensen. Hij is zes jaar vrijwilliger bij Steunpunt Administratie, onderdeel van Stichting Welzijn en Dienstverlening in Delfzijl, Appingedam en Loppersum. Vorig jaar hielp hij een man in Delfzijl. "Hij was al een tijdje gescheiden toen hij nierproblemen kreeg. Hij wist niet hoe hij betalingen moest doen en had door zijn gezondheid weinig puf om zijn sociale contacten om hulp te vragen. Hij sliep veel op de bank terwijl de betalingen zich opstapelden. Pas bij brieven van de deurwaarder zocht de man hulp."
De mensen bij wie Groenewold komt, durven vaak uit angst geen brieven open te maken van de Belastingdienst of van deurwaarders. Dit kan komen na een scheiding waarbij de ex-partner geldzaken regelde, na het overlijden van een dierbare als je hoofd er niet naar staat, of omdat iemand al schulden heeft.
Moeilijke woorden
Sommige mensen hebben volgens Groenewold ook moeite met lezen. "In de brieven staan moeilijke woorden die niet iedereen begrijpt. Dan staat er 'In naam van de Koning heeft u… en dan volgen er zinnen waardoor mensen niet altijd snappen wat er nu van ze wordt verwacht."
Groenewold probeert eerst de stress weg te nemen en daarna naar oplossingen te kijken. "Die man met nierproblemen heb ik geholpen door zijn brieven te ordenen en samen met hem heb ik naar de betalingen gekeken. Door veel met hem te praten, kreeg hij wat meer lucht. Nu kan hij zijn administratie zelf weer doen."
'Elke gemeente moet je helpen'
"Stuur zo snel mogelijk je bank en schuldeisers een bericht dat je weet dat je moet betalen, maar dat je het nu nog niet hebt", adviseert Gabriëlla Bettonville van Nibud. "Zeg dat je op zoek bent naar hulp. Er zijn veel hulpinstanties waar je terechtkunt. Elke gemeente is bijvoorbeeld verplicht je te helpen bij een schuldhulpvraag."
Met een schuldhulpverlener kijk je naar betalingsregelingen en andere oplossingen. Nieuw is de schuldenwijzer, een initiatief van de gerechtsdeurwaarders. Burgers kunnen inloggen met hun DigiD om te zien hoe ze er financieel voor staan. Ook gerechtsdeurwaarders kunnen de informatie raadplegen.
