Keta, 'K', vitamine K: ketamine is steeds populairder op festivals en in clubs. Het aantal mensen dat zich na gebruik meldde bij een ziekenhuis of EHBO-post is in zes jaar tijd vervijfvoudigd, blijkt uit cijfers van het Trimbos-instituut. Wat weten we eigenlijk van ketamine?
1. Ketamine is eigenlijk een medicijn
Ketamine is er in poedervorm en als vloeistof, en is gemaakt als middel dat werkt tegen pijn of narcosemiddel voor mensen en dieren, zo schrijft het Trimbos-instituut op zijn website. Het middel wordt bijvoorbeeld gebruikt om paarden onder zeil te brengen, vanwege de sterke werking ervan.
2. Recreatieve gebruikers nemen het vooral vanwege de dissociatieve werking
Gebruikers ervaren bijvoorbeeld dat hun handen niet meer bij hun lichaam horen of dat er een scheiding is tussen lichaam en geest. "Ze zien dingen die er niet zijn", zegt Jan Oud. Hij werkt als Rode Kruismedewerker op festivals en ziet geregeld mensen die 'K' gebruikten. "Soms vergeten ze wat ze hebben gezegd of gedaan. Er zijn veel mensen die niet meer weten hoe lang ze al bij ons zijn in de EHBO-post."
"Wat we dan doen", zegt Oud, "is een rustige plek opzoeken, iemand houvast geven als hij tegenstribbelt. Na een uur komt het vaak weer goed, tenzij ze ook andere middelen hebben gebruikt. Dan is het lastig om te zeggen wat de overhand heeft." Wat Oud altijd zal bijstaan was iemand die compleet buiten westen was. "Na een tijdje besloten we een ambulance te bellen. En ineens stond diegene op en liep weg. Het was abrupt klaar."
3. De drug wordt steeds populairder op festivals
"Toen ketamine net werd ontdekt, was het een kleine groep mensen die het gebruikten", weet Floris Brocaar, voorlichter bij Novadic-Kentron. "Dat waren de zogenoemde 'psychonauten', die op een zolderkamertje heftige psychedelische ervaringen wilden meemaken."
Nu wordt het ook steeds vaker in festivals en clubs gebruikt. "De werking is snel, tien tot vijftien minuten nadat je het hebt gesnoven. En de effecten zijn vrij kort, dus het past goed in de uitgaanssetting", zegt Brocaar.
"Bovendien is het niet heel zichtbaar als je het gebruikt, je loopt niet meteen met je kaken te trekken. Tenzij je er andere middelen bij gebruikt. Dan heb je wel een probleem. Maar bij een goede dosering valt het niemand op."
4. Je kan in een 'K-hole' terechtkomen
Als er een te hoge dosis wordt genomen van de drug, dan kunnen mensen in een zogenoemd 'K-hole' terechtkomen. "Ze kunnen zich dan niet bewegen en kunnen niet praten, lijken zich in een andere wereld te bevinden en omschrijven dat zij door een tunnel op weg zijn naar het licht", aldus het Trimbos-instituut. Sommigen omschrijven het als een bijna-doodervaring.
Rode-Kruismedewerker Jan Oud ziet soms mensen gek worden omdat ze denken dat ze sterven. "Soms slaan en schoppen ze om zich heen."
Ook het dissociatieve effect van ketamine kan als angstig worden ervaren. Brocaar: "Als je het voor de eerste keer gebruikt, dan kan het heel eng zijn dat je bijvoorbeeld op wilt staan, maar dat niet kunt, motorisch gezien. En je kunt het ook niet vertellen, want ook communiceren lukt vaak niet meer zo goed."
5. Ketamine kan verslavend zijn
"Het is niet bekend hoe groot de kans is op een verslaving van ketamine", stelt het Trimbos-instituut. Brocaar voegt daar aan toe dat het per persoon verschillend is. "De een is veel verslavingsgevoeliger dan de ander..."
De mensen die er afhankelijk van worden gebruiken het middel niet meer alleen voor de dissociatieve effecten, of om in een wazige roes te zijn, of voor het sociale effect. "Die gebruiken het om hun eigen psychische problemen, pijn, trauma's te onderdrukken."
6. De drug is nadelig voor je gezondheid
Bij langdurig en veel gebruik kunnen mensen problemen krijgen aan hun urinewegen, met heftige buikpijnaanvallen als gevolg. "Je ziet ook dat veelgebruikers nóg meer gaan gebruiken om die pijn niet meer te voelen", zegt Brocaar.
Ook zijn er aanwijzingen dat een aantal cognitieve functies van je brein, vooral het geheugen, kan verslechteren. Het is volgens het Trimbos-instituut nog niet bekend of deze afwijkingen blijvend zijn, omdat er nog niet veel onderzoek naar is gedaan.
7. Je hebt elke keer meer nodig wil je hetzelfde effect krijgen
"Bij ketaminegebruik weten we dat er vrij snel tolerantie optreedt", zegt Brocaar. Dat betekent dat je lijf elke keer meer nodig heeft voor hetzelfde gewenste effect. Daarnaast voelen sommige gebruikers een heftige craving (hunkering) naar het middel, zo weet het Trimbos-instituut.
Omdat de werking van het middel relatief kort is, is er nog een ander kenmerk dat het risico op verslaving vergroot. Dat is namelijk het 'bingen': in korte tijd veel gebruiken.
8. Ketamine wordt ook gebruikt tegen depressies
Het euforische effect van dit middel, maakt ook dat het in de VS is het toegestaan om ketamine te verkopen als geneesmiddel. Het is daar vooral bedoeld voor mensen die kampen met een depressie. Ook in Nederland wordt onderzoek gedaan naar ketamine als medicijn, onder anderen door hoogleraar Robert Schoevers van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG).
"Er zijn verheugende resultaten", zei Schoevers eerder al tegen RTL Nieuws. Als het middel echt het beloofde effect heeft, zou het voor het eerst in lange tijd zijn dat er een nieuw medicijn tegen depressie ontdekt is.
9. Ketamine kán dodelijk zijn
Het Trimbos-instituut stelt dat een overdosering ketamine overlijden of coma als gevolg kan hebben, maar het verschil tussen een recreatieve dosering en een overdosis is wel groot. "In principe is ketamine pas dodelijk in een heel hoge dosering", zegt Brocaar, "of als je het gebruikt in combinatie met alcohol, lachgas, opiaten. Dan is het riskant, vooral voor je hart- en longfunctie."
