Vandaag meldde het RIVM dat er in de afgelopen twee jaar een vrouw een miskraam heeft gekregen door listeria. Dit nieuws kan vragen oproepen als je zelf in verwachting bent. Kun je nog vleeswaren eten? Waar moet je op letten? Wat zijn de symptomen van een besmetting en wanneer moet je naar de huisarts?
Een listeriabesmetting door vleeswaren van producent Offerman kostte in de afgelopen twee jaar ook aan drie mensen het leven, daarnaast werden twintig mensen ziek, zegt het RIVM.
Besmet vlees
Supermarkten vragen hun klanten om gekocht vlees niet te eten en terug te brengen naar de winkel. De hele lijst van mogelijk besmet vlees is hier te vinden. "Vleeswaren die nog in de schappen liggen zijn veilig om te consumeren", zegt de supermarktketen in een verklaring.
Zwangere vrouwen lopen extra risico bij een listeria-infectie. In dit artikel vind je alle belangrijke informatie over listeria en zwangerschap.
1. Wat is een listeriabesmetting?
Listeriose is een infectieziekte. Mensen krijgen het door een bacterie: de listeriabacterie. Deze bacterie zit meestal in voedsel maar kan ook in dieren, in de grond, in water of op groenten zitten, meldt het RIVM. De verschijnselen van een besmetting met listeria kunnen zich uiten tot 90 dagen na consumptie.
Soms zijn vallen de klachten mee, zoals wat milde griepverschijnselen. Maar een besmetting ook hoge koorts, hoofdpijn, spierpijn, diarree en misselijkheid veroorzaken.
Dit gebeurt er in je lichaam bij een listeriabesmetting
De ziekte kan ernstiger verlopen bij hele jonge kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem. Bij deze mensen kan hersenvliesontsteking of sepsis (bloedvergiftiging) optreden. De infectie kan bij deze groepen dodelijk verlopen.
Zwangere vrouwen vormen een aparte groep. Zij hoeven zelf niet ziek te worden van een listeriabesmetting, maar lopen wel een kans op sterfte van het ongeboren kind, vroeggeboorte of ernstige ziekte van het kind wanneer het besmet raakt tijdens de geboorte.
2. Waarom lopen zwangere vrouwen meer risico?
Zwangere vrouwen hebben over het algemeen (dus niet perse qua listeria-infectie) twintig keer meer kans om ziek te worden dan mensen met een normale afweer. Als een zwangere vrouw listeriose krijgt, kunnen de gevolgen ernstig zijn.
Listeriose kan, vooral in de tweede helft van de zwangerschap, leiden tot het overlijden van het kind en vroeggeboorte. Ook bij pasgeboren baby's verloopt listeriose ernstig en is het soms dodelijk.
3. Wat kun je doen om besmetting te voorkomen?
Goed koken, bakken en braden doodt de bacterie. Listeria overleeft hoge temperaturen boven de 70 °C niet. Dus verhit je eten door en door, adviseert het Voedingscentrum.
Om besmetting te voorkomen adviseren ze verder:
-
Bewaar gekoelde producten zoals vleeswaren, paté en kant-en-klaarmaaltijden in een goed afgestelde koelkast van 4°C.
-
Gooi bederfelijk eten na de houdbaarheidsdatum weg en eet het na openen binnen 3 dagen op. Koelverse rauwkostsalades en voorgesneden sla kan je na openen nog 1 dag bewaren.
Als je zwanger bent, kun je onderstaande producten beter vermijden:
-
Zachte en harde kaas gemaakt van rauwe melk. Verreweg de meeste kaas in Nederland is gepasteuriseerd (verhit) en dus veilig. Als een kaas gemaakt is van rauwe melk, dan staat dit op het etiket met de term 'au lait cru of 'gemaakt van rauwe melk'. Vooral kaas van rauwe melk die een rijping heeft ondergaan zoals schimmelkazen van rauwe melk zijn riskant.
-
Kant-en-klare gerookte vis, zoals gerookte zalm of paling uit de koeling. Omdat voorverpakte gerookte vis lang bewaard kan worden kan de listeria-bacterie zich vermenigvuldigen tot schadelijke hoeveelheden.
-
Rauwe dierlijke producten zoals rauw vlees, rauw ei, rauwe melk, rauwe schaal- en schelpdieren en rauwe vis zoals in sushi en maatjesharing.
4. Wat als je zwanger bent en vleeswaren van Offerman hebt gegeten?
Het RIVM zegt tegen RTL Nieuws dat deze vrouwen zich in principe geen zorgen hoeven te maken, zolang er geen klachten zijn. Als er klachten zijn als koorts, diarree, misselijkheid en een grieperig gevoel, ga dan direct langs de huisarts.
Met een bloedtest kan worden vastgesteld of er inderdaad sprake is van listeriose.
5. Hoe wordt listeriose bij zwangere vrouwen behandeld?
Als er door de arts een infectie met listeria wordt geconstateerd, dan wordt de behandeling gestart met antibiotica. Dat kan in de vorm van pillen of een infuus, of een combinatie daarvan. Voor zwangere vrouwen wordt het middel amoxicilline gebruikt, dat niet schadelijk is voor het kind.
Er is geen middel dat preventief kan worden gegeven.
Vlees, kaas en vis
Listeria is vooral te vinden in langdurig gekoeld bewaarde producten die zonder verhitting worden gegeten. Gerookte vis, zachte schimmelkazen en gekookte, gesneden vleeswaren worden volgens het Voedingscentrum het meest in verband gebracht met listeria.
Andere risicoproducten zijn overige vleeswaren, gekoelde paté, hotdogs, gekoelde sandwiches en koelverse kant-en-klare gerechten zoals rauwkostsalades.
Listeria vermenigvuldigt zich goed in een vochtige omgeving, maar overleeft ook droge omstandigheden en in de diepvries.
Soms pas 90 dagen later klachten
Een listeriabesmetting komt jaarlijks voor bij zo'n 40 tot 60 Nederlanders. Gezonde mensen krijgen er meestal milde tot hevigere buikgriepverschijnselen van, maar bij heel jonge kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem kan de bacterie grote ellende en zelfs overlijden veroorzaken.
De verschijnselen van een besmetting met listeria kunnen zich uiten tot 90 dagen na consumptie. Meestal gebeurt het na twee tot vier weken. Soms zijn de klachten mild zoals milde griepverschijnselen. Maar het kan ook hoge koorts, hoofdpijn, spierpijn, diarree en misselijkheid veroorzaken.
