Een paar jaar geleden had niemand er nog van gehoord, maar ze zijn overal: microplastics. Héél kleine deeltjes plastic, waar we nog erg weinig vanaf weten. Daarom is er vandaag een grote wetenschappelijke summit over de deeltjes en de vraag hoe gevaarlijk ze voor ons zijn. Vijf vragen en antwoorden over microplastics, en hoe jij ermee te maken hebt.
1. Wat zijn microplastics?
Iedereen kent gewoon plastic, maar er bestaat ook microplastic en nanoplastic. Het is allemaal plastic, maar het verschil zit in de grootte. Plastic breekt niet of nauwelijks af in de natuur, maar valt uiteen in kleine stukken. Zodra het kleiner wordt dan 5 millimeter spreken we over microplastic. Volgens ecotoxicoloog Dick Vethaak van Deltares en de VU bestaat dit plastic in het milieu uit een eindeloze hoeveelheid combinaties wat betreft samenstelling. "Je hebt niet te maken met één vervuiling, maar heel complexe cocktails van vervuilende stoffen."
2. Hoe kom ik ermee in aanraking?
Microplastics komen eigenlijk overal voor: in het water, in de lucht en op het land, en zo komt het ook bij ons terecht. "We eten, ademen en drinken microplastics", vatten wetenschappers het samen in aanloop naar de conferentie. Doordat onderzoekstechnieken steeds beter zijn geworden, vinden we steeds meer van deze plastics. Toch is er ook veel wat we nog niet ontdekt hebben. "Je moet het zo zien: hoe kleiner je kunt meten, hoe meer je zult vinden", zegt hoogleraar Dick Vethaak.
3. Kan ik ook aan microplastics ontkomen?
Veel cosmeticaproducten en tandpasta's bevatten ook microplastics, daarom heeft The Plastic Soup Foundation een app gemaakt waarmee je kunt checken wat er precies in een product zit. Toch is het volgens Vethaak onmogelijk om helemaal aan microplastics te ontsnappen. "Het zit bijvoorbeeld via autobandenstof in de lucht, daar ontkom je niet aan. Of er zitten synthetische vezels in je kleding die makkelijk loslaten, maar om daar vanaf te komen moet je de hele kledingindustrie aanpassen."
4. Zijn microplastics schadelijk voor mij?
De laatste jaren wordt steeds duidelijker dat ons lichaam via verschillende routes blootgesteld wordt aan minuscule deeltjes en vezeltjes plastic. Volgens Vethaak zijn er sterke aanwijzingen dat microplastics schadelijk zijn voor mensen, maar er is nog meer onderzoek voor nodig om aan te tonen hoe schadelijk het precies is. "Je ziet bij asbest of roken dat het decennia kan duren voordat je het hard op tafel hebt wat het gevaar is."
5. Komen we ooit van microplastics af?
"Waarschijnlijk worden wij al decennia blootgesteld aan deze deeltjes", zegt Vethaak. Omdat we pas sinds de jaren '60 op grote schaal plastic gebruiken, kunnen we heel moeilijk zeggen wat er op de lange termijn zal gebeuren. "We denken dat de wereldconsumptie en daarmee de plasticvervuiling gaat alleen maar verder zal toenemen", zegt hij.
"Ook al zou je die plasticvervuiling nu helemaal stoppen dan heb je nog steeds decennia te maken met toenemende hoeveelheden microplastics in ons leefmilieu." Omdat er zo veel verschillende partijen bij de productie van plastic betrokken zijn is het heel moeilijk om met een eenduidig plan van aanpak te komen.
