1 oktober is het nieuwe 1 januari. Tenminste, als het gaat om mensen die willen stoppen met roken. Deze maand, omgedoopt tot stoptober, is voor deze groep behoorlijk effectief: het slagingspercentage is vijf keer hoger. Hoe kan dat? En hoeveel mensen roken er eigenlijk nog?
Om met die laatste vraag te beginnen: ongeveer één op de vier mensen rookt (nog). Vorig jaar gaf 22,4 procent van de Nederlanders aan te roken, van wie 71,6 procent dagelijks. Het percentage rokers neemt overigens wel heel licht af. Vijf jaar geleden was het bijvoorbeeld nog 25,7 procent.
Wat echt goed schijnt te werken, is gezamenlijk stoppen. Zoals morgen, op dag 1 van stoptober. Ieder jaar zeggen mensen via stoptober.nl dat ze gaan stoppen. Ze krijgen via deze website over een periode van vier weken de nodige hulp en steun.
Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van de stoptoberdeelnemers drie maanden later nog steeds is gestopt. Dit percentage is vijf keer zo hoog als een 'gewone' stoppoging. "1 oktober werkt beter dan 1 januari omdat je het samen doet", zei hoogleraar Anton Kunst al eerder. "Voor iemand die probeert te stoppen met roken is sociale steun heel belangrijk."
Ieder jaar is er ook een speciaal huis waar rokers zich vrijwillig een week laten opsluiten: het Stoptoberhuis. Samen met 50 andere kandidaten maken zij, onder begeleiding, een eind aan de rookverslaving. Maar werkt dat? Ja, maar er zijn uitzonderingen.
Dick: 'Ik had last van een slap karakter'
Dick Wieriks (35) zat vorig jaar in zo'n huis, maar rookt inmiddels weer volop. "Stoptober heeft mij echt tóp geholpen", zegt hij. "Alleen die begeleiding, die stopte te snel. Het was te kort allemaal. Ik werd als het ware voor de leeuwen gegooid toen ik weer thuis kwam."
'Ah joh, één sigaretje kan toch geen kwaad?' Zei een roker tegen hem tijdens het uitgaan, een paar weken later. Dick had een paar biertjes op. "Tsja, waar had ik last van... Een slap karakter denk ik."
Want het stomme is, hij was nog zó gewaarschuwd voor dat soort zwakke momenten. "Je gaat jezelf echt haten op zo'n moment." Na dat ene sigaretje kwam al gauw nummer twee. "Want ja, wat maakt die tweede dan nog uit?"
Dick waagt deze maand niet een nieuwe poging. "Nee, heb er wel over nagedacht. Ik stop als ik er zelf klaar voor ben."
Lang proces
Ingrid Sprengers is rookstopcoach en vindt het allemaal héél herkenbaar. Stoppen met roken is een lang proces is, zegt ze. "Die eerste week is alleen een begin. Je moet ook daarna nog heel veel gewoontepatronen doorbreken."
En vooral ook je vrienden en familie inlichten, want daar ligt vaak het probleem. "Daarom besteden we daar ook aandacht aan. Ons advies: schakel je thuisfront in. Breng ze op de hoogte en zorg dat ze meewerken. Vraag ze of ze geen rookwaar door het huis laten slingeren, en niet meer willen roken in jouw omgeving."
Met sommige gewoontepatronen word je direct geconfronteerd - je steekt opeens geen sigaret meer op tijdens de koffiepauze of als je op de bushalte staat bijvoorbeeld. Maar een paar maanden later heb je óók nog doorzettingsvermogen nodig. "Als je bijvoorbeeld na drie maanden een stapavond hebt met je vrienden, bereid je je daar dan op voor. Zag alvast tegen jezelf: als mijn vrienden buiten gaan roken, dan blijf ik binnen."
Ja, vooral alcohol is gevaarlijk voor mensen die net gestopt zijn met roken. Door alcohol vallen mensen vaak weer terug in oude patronen, zegt Sprengers.
En stress? "Veel mensen zeggen dat ze gaan roken als ze veel stress hebben. Maar, er is geen leven zonder stress, zeg ik dan. Een roker onderhoudt zijn eigen stress. Op het moment dat je rookt, krijg je een fijn gevoel van de nicotine. Als dat uit je lichaam trekt, voel je je onrustig en krijg je opnieuw stress waardoor je weer gaat roken."
Wilma: 'Ik heb nu veel meer rust'
Wilma Withuis (62) wist die vicieuze cirkel te doorbreken. Toen ze stopte met roken, werd ze juist heel ontspannen. "Sinds ik gestopt ben, heb ik echt veel meer rust", vertelt ze. "Vroeger, toen ik tv zat te kijken, zat ik echt te wachten op de reclame zodat ik een sigaretje kon gaan roken. Ik was ook altijd bezig met de vraag: heb ik nog wel genoeg sigaretten in huis, of moet ik nog naar het tankstation om een pakje te halen?"
Wilma is dankzij het Stoptoberhuis nu een jaar gestopt. "De eerste dag was het moeilijkst." Thuis had ze gelukkig geen familie of vrienden die haar het lastig maakten. Integendeel. "Ik had juist een hele mooie motivatie. Mijn dochter heeft in 2018 een tweeling gekregen. Ik wilde niet dat ze zouden zeggen: dat is de oma die stinkt."
