Steeds minder mensen geven maandelijks geld aan een goed doel. Vorig jaar verloor het Wereld Natuur Fonds 63.000 vaste donateurs. Hoe kan dat? Bekommeren we ons niet meer om maatschappelijke problemen?
Het is nog een beetje 'te vroeg' om te spreken van een trend, zegt Margreet Plug, waarnemend directeur van brancheorganisatie Goede Doelen Nederland. Maar ze ziet wel een lichte daling onder het aantal vaste, maandelijkse donateurs.
Zo verloor Greenpeace de afgelopen jaren 9000 donateurs, Unicef 12.000 en OxfamNovib 16.000, zo blijkt uit cijfers die de Volkskrant vandaag publiceerde.
Kerk
"De wereld verandert", zegt Plug. "Mensen willen op een andere manier betrokken zijn, niet meer maandelijks, en niet meer jaren achter elkaar bij hetzelfde goede doel. Ze geven liever aan concrete projecten, dan structureel aan organisaties."
Ook René Bekkers, hoogleraar filantropie aan de Vrije Universiteit (VU), concludeerde dit na jarenlang onderzoek naar het geefgedrag van Nederland. "Uit enquêtes blijkt dat de meeste mensen die geven, kerkelijk zijn", legt hij uit. "En we weten allemaal dat er door de ontkerkelijking in Nederland, steeds minder kerkgangers zijn."
Gevolg: minder vaste donateurs.
Vluchtig
Daar komt bij, zo weet Bekkers, dat de donateur van nu vluchtig is. "Geplande, langjarige en structurele bijdragen, daar zitten mensen niet meer op te wachten. We willen niet meer ergens aan vast zitten." Plug zegt daarover: "Met name de jongere generatie wil anders betrokken worden."
Denk aan: een keer een sponsorloop van een vriend of familielid voor een goed doel spekken, of zelf meedoen aan de ALS City Swim, of een hardloopwedstrijd voor het KWF.
Geen klassieke donaties
Ook het WNF concludeert dat het geefgedrag is veranderd. Woordvoerder Dylan de Gruijl: "In plaats van de klassieke donatie willen mensen flexibeler doneren; digitaal, vaker met een gift bij acties en campagnes waar mensen zich persoonlijk bij betrokken voelen." Dat geldt met name voor jongere generaties.
Maar hoe zit het met die jongere generatie? Is die niet gewoon egocentrischer geworden? Hoogleraar Bekkers vindt dat een 'ingewikkelde vraag'. "Door die dalende donateurscijfers kan het zijn dat je het gevoel bekruipt dat we niet zo maatschappelijk betrokken meer zijn."
Zijn we ongevoelig?
En misschien, zo geeft Bekkers toe, zijn er ook wel steeds meer mensen die een beetje verhard zijn, of ongevoelig voor ellende, en denken: ja, heel vervelend, maar wat moet ík ermee? "Dat is misschien iets wat niet per se een generatieding is, denk ik, maar meer voor de hele samenleving geldt."
"Maar aan de andere kant zien we ook dat mensen dan wel niet meer structureel doneren, maar als ze geven, ze wel meer geven." En uit cijfers van bijvoorbeeld het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt ook dat ze nog wel even betrokken zijn. Bekkers zegt daarover: "Mensen willen heel graag actie ondernemen, zelf dingen doen, een beweging starten."
Klimaatmars
Als voorbeeld noemt hoogleraar de wereldwijde klimaatmars. "Vorig jaar deed dat meisje, Greta Thunberg, het in haar eentje. Dit jaar waren er duizenden mensen op de been in 150 landen. Het bewustzijn is groter, maar mensen gaan daar op een andere manier mee om. Ze willen zich niet meer machteloos voelen, en zijn ook niet meer zo van: dit is een goede organisatie, die vertrouwen we, daar steken we elke maand ons geld in, en dat was het."
Dus nee, Bekkers maakt zich niet per se zorgen. "Het is wel belangrijk dat goede doelen op een andere manier gaan kijken naar donateurschap. Ze moeten mensen die iets willen doen, die zelf een eenmalige actie willen opzetten, meer faciliteren. Het oude model werkt niet goed meer."
Stijgers
Ja, veel goede doelen kampen met dalende donateurscijfers. Maar: er zijn ook stijgers, weet Margreet Plug van Goede Doelen Nederland. "Alzheimer Nederland ziet het aantal donateurs gestaag stijgen", zegt ze.
Daarnaast doet Vereniging Natuurmonumenten het naar eigen zeggen 'erg goed'. "Het is niet alleen maar kommer en kwel hoor", zegt Shanti Haas, woordvoerder van de vereniging. "We verwachten dit jaar 10.000 meer leden te hebben dan vorig jaar. We merken dat steeds meer mensen betrokken zijn bij hun leefomgeving, door bijvoorbeeld de aanhoudende droogte dit jaar en vorig jaar. De natuur in ons eigen land staat onder druk, mensen willen helpen."
Dingen doen
Wel merkt Natuurmonumenten ook dat dat 'helpen' niet meer (alleen maar) via maandelijkse bijdragen gaat. "We bieden mensen de mogelijkheid om bloemetjes te zaaien voor insecten: het afgelopen jaar hebben ruim een kwart miljoen mensen dat gedaan. Of we leren mensen bijvoorbeeld hoe ze een bijenhotel moeten maken."
Bovendien gaat de vereniging veel met leden in gesprek. "We weten dat donateurs en leden veranderen. We blijven graag op de hoogte."
Opruimacties
Het Wereld Natuur Fonds zegt daar 'vol op in te zetten'. "Het draait bij ons niet alleen maar om geld, en om die vaste donateurs", zegt woordvoerder Dylan de Gruijl. "We willen mensen ook op niet-financiële manieren aan ons binden." Bijvoorbeeld met petities en opruimacties tegen vervuiling.
Hoogleraar Bekkers gaat eind dit jaar met Goede Doelen Nederland om tafel, om advies te geven. "Het is echt niet zo dat mensen niet meer willen geven. Maar tussen hoe goede doelen nu leden proberen te werven, en de behoefte van toekomstige leden, zit nog een groot gat."
