Bij 68 bedrijven bestaat het vermoeden dat ze de afgelopen jaren ten onrechte producten als biologisch hebben verkocht of aangeprezen. Met de handel zouden tonnen zijn verdiend. Het gaat om witlof, koffie, vlees, chocolade en nog veel meer. Er is kritiek op de aanpak: overtreders zouden er te gemakkelijk mee weg komen.
Een vleeshandel zou onterecht honderdduizenden euro's hebben opgestreken.
Dit blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws, op basis van meldingen tussen twee toezichthouders: Skal Biocontrole en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), in de periode 2015-2018.
In totaal zijn er 58 vermoedens van misleiding en 10 vermoedens van de zwaardere overtreding fraude. Het gaat om eten dat wordt verkocht als biologisch, maar dat niet voldoet aan de strenge eisen op het gebied van dierenwelzijn en milieu.
Belazerd
"Dit zijn geen incidenten", zegt criminoloog Wim Huisman van de VU. Hij deed eerder onderzoek naar voedselfraude en weet dat criminelen er veel geld mee kunnen verdienen. "Dit aantal geeft aan dat het om een substantieel probleem gaat en dat het systematisch gebeurt.
De biologische sector groeit hard en is daarmee volgens deskundigen zeer fraudegevoelig. "Mensen die biologisch voedsel kopen, betalen daarvoor een hogere prijs en doen dat omdat het milieu- en diervriendelijk gemaakt is. Als er dan gefraudeerd wordt, dan worden die mensen belazerd", zegt voedingswetenschapper Gertjan Schaafsma.
Lang niet alle zaken worden hard aangepakt. Zo kan bij fraude het strafrecht worden ingezet, maar dit gebeurt bijna nooit. Van de 10 vermoedelijke fraude-zaken ligt er nu 1 dossier bij justitie.
Kritiek op aanpak fraudeurs
Biologische boeren willen dat vermeende fraudeurs vaker voor de rechter komen. "Wij doen als eerlijke bio-boeren onze stinkende best, we investeren extra geld en tijd, zegt biologisch fruitteler Maria Buitenkamp. "Het is onacceptabel als fraudeurs dan met het woordje biologisch gaan scoren'.
Ook de biologische toezichthouder Skal wil dat meer wordt ingezet op vervolging van fraudeurs. Nu wordt bijvoorbeeld wel eens een boete opgelegd, maar dat staat niet in verhouding tot de bedragen die zouden worden opgestreken. "Illegaal verdiende winst moet worden terugbetaald", zegt directeur Nicolette Klijn. Dat kan alleen als er opsporing plaatsvindt en een rechter over de zaak oordeelt.
Geen prioriteit
Het is nog maar de vraag of dat gaat gebeuren. De opsporingsdienst van de NVWA zegt namelijk dat er te weinig mensen en middelen zijn om alle fraude met biologisch voedsel aan te pakken. Ze geven daarom voorrang aan zaken die een relatie hebben met voedselveiligheid.
