Het ziet er mysterieus en griezelig uit: een fietspad in de buurt van Heeg in Friesland ligt iedere dag bezaaid met dode muizen. Veldmuizen zijn het, die zich met honderden per dag ter aarde storten. Wat is hier aan de hand?
De beelden van de dode muizen gaan al een paar dagen rond op sociale media. Om precies te zijn gaat het om een fietspad dat leidt naar de tunnel onder de Jeltesloot, ten oosten van Heeg bij het dorp Hommerts. De muizen zijn een paar meter naar beneden gevallen.
De mysterieuze beelden roepen veel vragen op. Is het zelfmoord of iets anders?
Bizar: overal dode muizen op fietspad in Friesland
Muizen die massaal zelfmoord lijken te plegen: het doet denken aan een beroemde film van Walt Disney uit 1958 over lemmingen. Lemmingen, net als veldmuizen ook familie van de woelmuisachtigen, zouden zich massaal van een klif in zee laten vallen. Als een soort collectieve zelfmoord. De massale trek van deze muizen inspireerde ook makers van computerspellen: doel is dan de lemmingen te redden en ze een andere kant op te sturen.
Geen zelfmoord
Maurice La Haye van de Zoogdiervereniging moet er ook gelijk aan denken: "Muizen die ergens vanaf vallen, het is een bekend fenomeen bij muizen", zegt hij. De manier waarop Disney dit in beeld heeft gebracht was wel erg geromantiseerd, zegt hij er wel gelijk bij. Muizen maken niet bewust een einde aan hun leven. Ook de veldmuizen niet in Friesland. Er is wat anders aan de hand: de dieren lijken op de vlucht.
Dat zegt ook Nico Beemster van ecologisch onderzoeksbureau Altenburg & Wymenga. "Zelfmoord is het zeker niet", zegt hij. Je moet je voorstellen: de muizen lopen in een enorm grasveld en opeens is daar een talud, een klif, meer dan tien meter diep, legt de muizenexpert uit. "Dat is heel onnatuurlijk." Je kan het de muizen moeilijk kwalijk nemen.
Toch blijft het knagen. Waarom zijn het er dan zoveel? De Leeuwarder Courant schrijft dat soms wel honderden muizen per dag naar beneden storten, precies op deze plek. Een weginspecteur van de provincie ruimt de muizen elke ochtend op, zegt een woordvoerder tegen RTL Nieuws.
Maurice La Haye van de Zoogdiervereniging vertelt dat er op dit moment echt héél veel muizen in Friesland zijn. "We zien dit jaar heel veel velduilen, kerkuilen en weidevogels in Friesland. Alles wijst erop dat er ontzettend veel muizen zijn. Echt enorme aantallen. Als je stil gaat staan in het veld, dan kun je ze zien lopen."
'Een muizenleven is heel kwetsbaar'
Het was extreem droog dit voorjaar. Dat verklaart de enorme populatie. "Het muizenleven is heel kwetsbaar. Ze houden absoluut niet van nattigheid. Dan krijgen ze longontsteking en gaan ze dood." Een goed jaar voor de veldmuis, en het is ook nog eens goed toeven in Friesland waar veel graslanden zijn.
Boeren kunnen hun borst natmaken, er komen nog véél meer veldmuizen bij. "Ze kunnen zich heel goed vermenigvuldigen. De populatie gaat ieder jaar vier of vijf keer over de kop", zegt La Haye. Om de drie jaar is er een piek, dan zijn de aantallen nóg hoger. "De laatste piek was in 2017. Als de zomer droog en warm blijft zoals nu, gaan we in 2020 echt een enorme uitbraak krijgen."
'Ontzettend leuk en waardevol'
Van een plaag spreekt de bioloog niet, boeren doen dat wel. "Je spreekt van een plaag als je er last van hebt. Voor de natuur is het heel erg goed. Het is ontzettend leuk en waardevol." Roofvogels komen massaal naar Friesland. Ze hoeven hun bek maar open te doen en ze hebben er één te pakken. "Normaal zijn hier 20 tot 30 velduilen aan het broeden. Dit jaar waren het er 60." Voor bijzondere weidevogels zoals de kievit en de grutto is het óók een bijzonder goed jaar, omdat de roofvogels de net uitgebroede vogeltjes met rust laten.
Voor boeren is het minder goed nieuws. De muizen vreten het grasland kaal. Eén verklaring voor de enorme muizensterfte zou dan ook zijn dat een boerencollectief het grasveld onder water heeft gezet en dat de beestjes daardoor massaal wegvluchten.
Interactie en agressie
Ecoloog en onderzoeker Nico Beemster denkt dat er gewoon heel veel muizen zijn. "Ze hebben heel veel interactie met elkaar. Er is agressie, er wordt gevochten om ruimte en die ruimte is beperkt. Ik denk dat het vooral jonge muizen zijn die voortdurend worden belaagd en achterna gezeten door andere muizen. De muizen gaan alle kanten op. Dit is het topje van de ijsberg. "
En deel van de vluchtende muizen valt naar beneden. En nee, dat zijn niet per se de 'domme muizen'. "Dit kan een mens in nood ook gebeuren. Dan kun je gewoon niet alles overzien."
