"Ik adem wel, maar ik leef niet meer". Het zijn de trieste laatste woorden van de 17-jarige Noa Pothoven vorige week op Instagram. Noa kampte met een zware depressie en overleed afgelopen weekend, na te zijn gestopt met eten en drinken. Veel media in het buitenland grijpen haar zelfgekozen dood aan om te wijzen op het al dan niet falen van het Nederlandse euthanasiebeleid. Maar veel van die media nemen een loopje met de feiten.
"Noa was altijd heel open, echt een hele sterke jonge vrouw die zo ontzettend veel pech heeft gehad in haar leven", zegt Lisa Westerveld. Het GroenLinks-Kamerlid is diep geraakt door het overlijden van Noa. Ze kende haar persoonlijk. "Om de paar weken spraken we af."
'Haar lijden was ondraaglijk geworden'
Westerveld bezocht Noa afgelopen vrijdag voor het laatst, om afscheid te nemen. "Ze was gestopt met eten en drinken", vertelt de politica. "Dat was maandagavond. Dinsdag is er nog een gesprek geweest met alle hulpverleners. Daar is besloten haar te laten gaan. Haar lijden was ondraaglijk geworden."
Noa leed jarenlang aan depressies en anorexia. Ook kampte ze met een posttraumatische stressstoornis.
Aangerand en verkracht
Ze schreef erover in haar boek ‘Winnen of leren’, dat vorig jaar uitkwam. Het was in zekere zin een bundeling van een dagboek dat ze jaren bijhield. In het boek staat onder andere dat ze op jonge leeftijd was aangerand en verkracht. Uit schaamte en angst zou ze het seksueel misbruik lange tijd verborgen hebben gehouden.
'Misschien is het beter als ik er niet meer ben'
Het leven had voor haar geen zin meer. Tegen een verslaggever van de Gelderlander zei ze in december: "Het begon met ideeën: misschien is het beter als ik er niet meer ben, want dan hebben anderen ook geen last meer van mij en dan heb ik geen last meer van mijzelf. Ja, dat liep uit op plannen en uiteindelijk een heleboel pogingen en een euthanasietraject."
Er zijn allerlei pogingen gedaan om haar van de zware depressie af te helpen, maar die therapieën hadden niet het juiste effect.
Geen euthanasie gepleegd
Er is uiteindelijk geen euthanasie gepleegd, toch schrijven veel internationale media wel dat dit het geval was. Zo kopte de Independent: 'Tiener die meerdere keren seksueel is mishandeld, eindigt haar eigen leven door legale euthanasie'. Veel media hebben de berichten inmiddels aangepast.
Een journalist van Politico, Naomi O'Leary, verzamelde een paar van die foutieve berichten:
Ook de Daily Mail en Fox News meldden dat Noa toestemming had om thuis te sterven op basis van de Nederlandse euthanasiewetgeving. En zelfs paus Franciscus wijst in een tweet naar de zaak:
Lisa Westerveld baalt van alle foutieve berichten. "Het is al zo’n ellendige situatie en nu ook heel vervelend hoe dit in de internationale media wordt uitgelegd."
Ze wil benadrukken dat géén sprake was van euthanasie. "Ze heeft een aanvraag gedaan bij de levenseindekliniek vorig jaar. Dat is afgewezen. Waarom weet ik niet precies, maar ze is niet actief geholpen."
In coma gelegen
Het Kamerlid zegt dat Noa 'tig keer' is opgenomen geweest. "Ook gedwongen. Daarover heeft ze ook in het boek geschreven. Ze heeft zelfs in coma gelegen."
Uiteindelijk heeft Noa zichzelf verzwakt, door niet te eten en te drinken. "De familie en de hulpverleners hebben besloten - voor zover je over een besluit kan spreken - om deze keer niet in te grijpen."
In een post op Instagram schreef Noa vorige week: "Psychisch voel ik me rustig omdat het einde nadert en ik zó verlang naar rust."
Westerveld vindt het heel triest dat niemand Noa heeft kunnen helpen om een einde te maken aan haar depressie. In de Tweede Kamer besloot ze vandaag nog wat te zeggen. "Ik wilde er een paar woorden aan wijden, zonder een schuldige aan te wijzen."
Want ze deed Noa vrijdag een belofte. "Ik zei tegen haar: weet dat ik je nooit zal vergeten. Dat ik je strijd zal voortzetten."
'Ik heb haar beloofd om door te gaan met de strijd'
Lees hieronder de tekst die GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld uitsprak bij een debat over de jeugdzorg:
"Soms raken politieke debatten je ook persoonlijk. Enkele maanden geleden sprak ik over Noa, 17 jaar, seksueel misbruikt met als gevolg een posttraumatische stressstoornis, een eetstoornis, een dwangstoornis en zelfmutilatie. Ik sprak vaak met haar over de jeugdzorg want ondanks haar worsteling wilde ze ook altijd meedenken over hoe het nu beter kan. Vorige week liet ze mij weten dat ze niet meer kon.
Na tientallen opnames, telkens weer een sprankje hoop en vervolgens nieuwe teleurstellingen schreef ze: "Het is op. Ik leef al zo lang niet meer écht, ik overleef, en zelfs dat niet echt. Ik adem wel maar leef niet meer."
Vrijdag mocht ik even met haar praten en niet lang daarna ging ze slapen om niet meer wakker te worden. En, voorzitter, ik stel de schuldvraag niet, maar ik heb haar wel beloofd om door te gaan met haar strijd voor een betere jeugdzorg en daarbij hoort ook dat haar verhaal en ook de verhalen van de paar honderd andere jongeren die vastlopen omdat ze lijden aan het leven, verteld blijven worden."
Heb jij vragen over zelfmoord?
Stichting 113 Zelfmoordpreventie: 0900-0113 Openingstijden: 24 uur, 7 dagen per week